عنوان پایان‌نامه
بررسی باستان شناختی محوطه نچیر خانلق ری
- رشته تحصیلی
- باستان شناسی
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه دانشکده ادبیات و علوم انسانی شماره ثبت: 09653109;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 48692
- تاریخ دفاع
- ۱۵ آذر ۱۳۸۹
- دانشجو
- محمد ابراهیمی نیا
- چکیده
- دشت تهران یکی از بزرگترین و مهم¬ترین مراکز استقراری ایران در ادوار مختلف فرهنگی (از پیش از تاریخ تا دوران اسلامی) محسوب می¬شود که از عوامل و دلایل مهم آن شرایط آب و هوایی مناسب، خاک حاصل¬خیز، موقعیت ترانزیتی و قرار گرفتن آن در مرکز کشور قابل ذکر است. بر همین اساس این دشت با مرکزیت شهر ری، یکی از مهم¬ترین و شکوفا¬ترین شهر¬های دوران اسلامی بوده است، به طوری که در متون تاریخی از آن به عناوین «ام البلاد»، «عروس جهان»، «شیخ البلاد» و «شاهراه دنیا» یاد شده است. با توجه به بررسی¬های انجام شده، بزرگترین محوطه استقراری این دشت در دوران اسلامی، محوطه¬ی باستانی «خانلق»، «شور¬پز¬خانه» یا «نچیر» است. این محوطه در بخش فشافویه¬ی شهر ری واقع شده که عرصه¬ی اصلی و قابل مشاهده¬ی آن در حدود 11 هکتار است. متأسفانه محوطه مذکور، در حال حاضر به شدت توسط حفاران غیر مجاز از یک طرف و تجاوز برخی کشاورزان از طرف دیگر مورد تخریب قرار گرفته و دچار آسیب جدی شده است. طی بررسی¬های باستان¬شناسی و مطالعات گاهنگاری نسبی صورت گرفته، مشخص گردید که این محوطه حداقل در فاصله¬ی قرون 4 تا 11 ه.ق (غیر از زمان حمله مغول و دوره فترت پس از آن، در نیمه دوم قرن هفتم ه.ق)، به¬طور پیوسته مورد سکونت قرار گرفته است. پس از تشکیل دولت ایلخانان، در دوره غازان¬خان نیز مجدداً شهر ری و از جمله محوطه باستانی «نچیر خانلق» مورد توجه قرار می¬گیرد و در آن اقدامات عمرانی و در واقع نوعی بازسازی صورت می¬پذیرد. داده-های حاصل از بررسی باستان¬شناسی، بویژه سفالینه¬ها نیز مؤید این مهم می¬باشند و پراکنش سفال¬های متعلق به سده¬های 8 تا 11 ه.ق بویژه نمونه¬های وارداتی مانند چینی¬های آبی و سفید و نمونه¬های متعددی از سفال¬های شاخص گونه موسوم به کوباچه بر شکوفایی نسبی این محوطه و اهمیت اجتماعی و تجاری آن در قرون مذکور دلالت می نمایند. واژگان کلیدی: شهر ری، فشافویه، محوطه نچیر خانلق، سفال اسلامی، کوباچه، دوران اسلامی.
- Abstract
- Tehran Plain is one of the most important of Iranian settlement area in different durations of cultural (from prehistory till Islamic period) that this significant position arise from it’s good weather, prolific soil, transit situation and located on center of country. According to these, Tehran Plain with Rey as it’s center is one of the most important city in the Islamic period, so that in historical text, it has been named as “Omolbelad”, “Arouse jahan”, “Sheykholbelad”, “Shahrahe donya”. Based on surveys, “Khanlagh” ancient site, “Shoorpazkhaneh” or “Nachir” was the most spacious site in Islamic period. This site is located on Fashafouye of Rey city has a extent of 110.000 sq. m. Unfortunately, above mentioned site now many levels to this area by drilling and illegal profits, some farmers barley is a damaged. According to Archeological survey and chronological studies has been observed that this site has been resided since centuries of 4 till 11 AH (except for the time of Mongols inroad and the gap after that, in second half of the seventh century AH), continuously. Rey and specially site of “Nachir Khanlagh” has found importance after onset of Ilkhanian period and during Ghazankhan Government, and civil activities and actually reconstruction has been done. Data from Archaeological survey and specially Pottery indicates it and transmittancy of these Pottery belonged to 8 till 11 AH Centuries In particular imported examples, such as blue and white porcelains and numerous examples of pottery indicator type so-called Koubachi indicates florescence and social and commercial importance of this site in these centuries. Key words: Rey, Fashafouye, Nachir Khanlagh site, Islamic pottery, Koubachi, Islamic period.
