عنوان پایان‌نامه
آزمون های درک گفتار
- رشته تحصیلی
- زبانشناسی همگانی
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه دانشکده ادبیات و علوم انسانی شماره ثبت: 090594;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 46756
- تاریخ دفاع
- ۱۵ آذر ۱۳۸۹
- دانشجو
- حامد رحمانی
- استاد راهنما
- محمود بی جن خان
- چکیده
- در پژوهش حاضر، با استفاده از آزمون¬های رایانه¬ای درک گفتار مستقل از زبان، و به¬کارگیری آواهای مصنوعی، ویژگی¬های درکی گویشوران فارسی معیار در سه حوزه درک تکیه، درک واکه و درک واکداری مورد بررسی قرار گرفته است. آزمون درک تکیه بر اساس الگوی شناختی «ناشنوایی تکیه» و در قالب «تطبیق» طراحی شده است که مطابق آن حساسیت درکی شنوندگان نسبت به مهم¬ترین سرنخ¬های آکوستیکی تکیه (فرکانس پایه، شدت و دیرش) بررسی می¬شود. بر اساس این الگوی درک تکیه میان¬زبانی، هر قدر جایگاه تکیه در یک زبان، بیشتر¬ قابل پیش¬بینی باشد، گویشور بومی آن زبان، دارای حساسیت درکی ضعیف¬تری نسبت به ویژگی¬های تکیه خواهد بود. اساس الگوی «تکیه» را این واقعیت شناختی تشکیل می¬دهد که وجود تکیه در بازنمایی ذهنی و رمزگذاری واژگانی آن سبب تقویت درک تکیه می¬شود. از آنجا که زبان فارسی فاقد تکیه واژگانی تقابلی و به بیان دیگر، تکیه در آن ثابت است، با توجه به یافته¬های آزمایش و پیش¬بینی الگوی «ناشنوایی تکیه»، فرض «ناشنوا» بودن گویشوران فارسی نسبت به همبسته¬های تکیه، تأیید شد. بر اساس نتایج، سرنخ فرکانس پایه بیشترین ارزش درکی را برای گویشوران زبان فارسی داشت. در سوی دیگر، آزمایش درک واکه با هدف توصیف فضای سازه¬ای درک واکه در فارسی معیار، انجام گرفت. در این پژوهش، واکه¬ها بر اساس الگوی «وضعیت پایدار» طراحی شدند که مطابق آن فرض می¬شود درک واکه¬ها بر اساس مقادیر مطلق فرکانس سازه¬های اول تا سوم صورت می¬گیرد. در این آزمایش که در قالب آزمون «شناسایی» طراحی شده بود، از شرکت¬کنندگان درخواست شد که پس از شنیدن هر صدا، نوع واکه شنیده¬شده را مشخص کنند. بر اساس نتایج این آزمون، شنوندگان فارسی به هر دو سرنخ فرکانس سازه اول و دوم وابسته بودند، در حالی که سرنخ فرکانس سازه سوم فاقد تأثیر درکی برای آنها بود. در نهایت، بررسی اهمیت «زمان شروع واک» به عنوان مهمترین سرنخ واکداری در همخوان¬های انسدادی فارسی معیار در جایگاه آغازین، هدف اصلی پژوهش درک واکداری بود. آزمون درکی طراحی¬شده با محرک¬های مصنوعی، در دو قالب «شناسایی» و «تشخیص» انجام گرفت. نتایج حاصل از این آزمون، به اعتبار همبستگی قوی «زمان شروع واک» و واکداری، درک مقوله¬ای «زمان شروع واک» را در کلیه انسدادی¬های زبان فارسی نشان دادند. کلیدواژه¬ها: واجشناسی آزمایشگاهی، آواشناسی آکوستیکی، درک گفتار، سنتز گفتار، محرک¬های مصنوعی، فارسی معیار، درک تکیه، درک واکه، درک زمان شروع واک
- Abstract
- The present study explores standard Persian speakers' perception of stress, vowels, and voicing via language-independent computer-based perceptual tests using synthetic stimuli. Under the framework of Stress Deafness Model (SDM), the first study aims at investigating listeners’ general perceptual sensitivity to the three dimensions of stress, namely duration, intensity and fundamental frequency (F0). The experiment in this study was a modified method of adjustment task where subjects had to match stimuli played to them. Generally speaking, according to SDM, more regularity in L1 implies poorer perceptual sensitivity as regular stress patterns will not require lexical encoding. Since Persian speakers showed a “weak” perception of stress correlates, the results do support the predictions made by SDM, considering that Persian is a language without lexically contrastive stress. In terms of implications regarding what dimensions are mostly used for Persian stress perception, the results of this study may indicate that F0 is the best indicator. The second study investigated Persian listeners’ perception of a synthetic vowel space in which F1, F2, and F3 varied in a systematic manner, simplified to “Simple Target Model”. Subjects heard each stimulus once in random order, and responded by choosing orthographic signs of Persian vowels, thereby identifying each synthetic vowel as one of the Persian vowels. The results indicated that the listeners’ vowel responses did depend on F1 and F2, while there was little reason to believe that the listeners’ vowel responses depended on F3 in addition to F1 and F2. The third study presents a perceptual analysis of Voice Onset Time (VOT) as an important acoustic correlate of voicing distinction in standard Persian. For this experiment, absolute identification tasks and AX discrimination tasks were performed on synthetic syllables varying in VOT. The discrimination triads were made by pairing stimuli at one, two and three step intervals along the VOT continuum. It was shown that Persian speakers differentiated voiced from voiceless stops in initial position by means of VOT, and the category boundary effect appeared for all voiced-voiceless pairs. Keywords: laboratory phonology, acoustic phonetics, speech perception, speech synthesis, synthetic stimuli, standard Persian, stress perception, vowel perception, voice onset time perception
