عنوان پایان‌نامه
جامعه شناسی دلایل شکست دولت شاژور بختیار
- رشته تحصیلی
- علوم سیاسی
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه دانشکده حقوق و علوم سیاسی شماره ثبت: LP2710;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 47398
- تاریخ دفاع
- ۳۱ شهریور ۱۳۸۹
- دانشجو
- محمدتقی ابراهیمی خوجین
- استاد راهنما
- صادق زیباکلام مفرد
- چکیده
- هفتاد سال پس از انقلاب مشروطیت، انقلابی در ایران رخ داد که سکان رهبری آن در دست روحانی فقیهی قرار گرفت تا در شبی تاریک در میان گرداب و امواج حایل دریایی توفانی به ساحل نجات رهنمون شود. ناظران با رویکرد های گوناگونی به این رخداد نگریسته اند. از یک منظر برخی آنرا پسا مدرن، برخی مدرن و گروهی پیشامدرن می دانند. گروهی نیز آن را در تقابل با مشروطه مدرنیته گرا، انقلاب تئوکراسی رهش ایران را سنتی و یا ارتجاعی می خوانند. برخی نظریه پردازان با مشاهده رویدادهای پسا انقلابی بر بطلان نظریات خویش مبنی بر پسا مدرن بودن انقلاب اعتراف کرده اند. برای اهل فن، پیش بینی این انقلاب و حرکت تدریجی دینی گرایانه آن – که ره به دین سالاری برکشید و انقلاب اسلامی نامیده شد- کار دشواری نبود و حتی زمینه های پیدایش آن کاملا قابل پیش بینی بود. در آغاز گروه های مختلف سیاسی با رویکرد ها و اهداف گوناگونی مبارزه با استبداد محمدرضاشاه پهلوی را آغازیدند. گروهی به نبرد مسلحانه دست یازیدند و گروهی به مشی مدنی. اما همه در دو نکته اشتراک داشتند: نخست، براندازی استبداد یک تنه پادشاه مشروطه ای که حقانیتش را از مشروطه گرفته بود ولی مشروطیت را تعطیل کرده بود؛ و نکته دیگر پذیرفتن رهبری سیاسی آیت الله خمینی. اما در این میان شخصیت های مشروطه خواه با باورهای لیبرال همانند شاپور بختیار و غلامحسین صدیقی و پیروان آنان که طرفداران قانون اساسی مشروطه نامیده می شوند رهبری سیاسی آیت الله خمینی را گردن ننهادند همان‌گونه که با استبداد و خودکامگی شاه به مخالفت پرداخته بودند. از دیدگاه این رهبران مشروطه خواه و عده‌ای از ناظران عرصه سیاست ایران، آیت الله خمینی، شخصیتی مذهبی بود که با برافراشتن علم مخالفت با محمدرضا شاه پهلوی به رهبری سیاسی و نهایتا یک شخصیت کاریزما بدل گشت که با براندازی نظام عرفی ایران یک نظام مذهبی خود ساخته برگرفته از ولایت سیاسی فقیهان بنیان نهاد. مخالفان عرفی و مذهبی آیت الله به احیاء مشروطیت و اجرای قانون اساسی مشروطه باور و امید داشتند. ساختار سازی ها و ساختار شکنی های پادشاه خودکامه ایران با خلق توده های انقلابی رادیکال از نوع باورمندان اسلام سیاسی و غیر آن، کار را برای نمایندگان تاریخی مشروطه در آن هنگامه دشوار ساخته بود و کم کم می رفت که توان و نیروی فرایند انقلاب با رهبری فقیه سیاستمدار آن زمان، فراورده نظام اسلام سیاسی را با الهام از نظریه برساخته آیت الله خمینی در جامعه ایران تولید کند. در این پژوهش ضمن بررسی زمینه های جامعه شناختی و سیاسی آشکارگی انقلاب 1357 در ایران، از زوایای متعدد، سعی گردیده تا دیدگاه های متنوع رایج درباره آن به صورت علمی و مستقل از نظرات غیر علمی، مورد بررسی و کاوش قرار گیرد.
- Abstract
- Seventy years after the Constitutional Revolution, a revolution occurred in Iran that a religious leader assumed the helms of power and managed to pilot the ship of the revolution to the coast of serenity and survival amid the huge whirlpools and storm in the dark night of Iran. Observers have watched this event from different angles and analyzed it through a variety of approaches. Some of them have categorized it as a post-modern event but some have labeled it as a modern phenomenon while other groups assumed it as a pre- modern issue. In this connection, some other groups consider it in contradiction to modernity nature of the Constitutional Revolution, and emphasized the theocratic aspect or in other words the traditional or reactionary aspect of it. However some theoreticians have admitted the incorrectness and lack of validity of some of these theories due to the post-modern nature of the Islamic revolution in the wake of the post revolution events in Iran. Of course, for many experts in the field the prediction of emergence of a revolution and its theoretic direction – which led to theocracy under the name of Islamic Revolution - was not difficult at all and its emergence was quite predictable. At the onset, the political factions and movements with different ideologies and goals started to fight with the tyranny, autocracy and despotism of Mohammad Reza Shah Pahlavi. Some engaged in armed clashes with the regime and others chose a civil and reconciliatory form of combat. But all of them shared two common objectives: Firstly, to overthrow the tyrannical regime of a constitutional kingdom who had vetoed the Constitution law whose legitimacy was validated by it, and Secondly to accept the political leadership of Ayatollah Khomeini. Under these circumstances the Constitutionalist figures with liberal and secular beliefs including Shapour Bakhtiyar and Gholamhossein Seddiqi and their followers who believed the Constitutional law did not accept the leadership of Ayatollah Khomeini, in the same way they had resisted the tyranny of Mohammad Reza Shah Pahlavi in the past. These Constitutionalist figures and their followers viewed Ayatollah Khomeini as a known political figure who had shouldered the banner of opposition against the Shah and subsequently became a charismatic personality in the political arena by toppling the secular monarch in Iran and establishing a theocratic system personally theorized based on Velayate- Faqih Theory. However, the secular and religious opposition of Ayatollah strongly believed in and pressed for the revival and implementation of the Constitutional law. The reforms introduced by the Iran’s autocrat king, created and stirred some populist and revolutionary groups, mainly rose from poor masses of society and rural areas, and drifted them either to radical political Islam or other ideologies. This further made the situation difficult for the historical representatives of Constitutional law at this juncture. Gradually, Ayatollah Khomeini seized the political leadership and managed to use the revolutionary power of the radical revolutionary populist groups to create a new religious regime based on Velayate- Faqih Theory. This study reviews the sociological and political backgrounds of emergence of the 1979 Revolution in Iran from different angles and deals with the major issues on a scientific basis and independent from ideological beliefs.
