عنوان پایان‌نامه
بررسی نمادهای گیاهی و جانوری در آثار فرهنگی چهارمحال و بختیاری
- رشته تحصیلی
- باستان شناسی
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه دانشکده ادبیات و علوم انسانی شماره ثبت: 1580;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 53378
- تاریخ دفاع
- ۱۵ اسفند ۱۳۹۰
- دانشجو
- فرزانه نیک زاد
- چکیده
- طبیعت از دیرباز در میان اقوام و ملل کهن مورد احترام بوده و همواره برای انسان ارزشمندو موثر تلقی میشده است. تا بدانجا که انسان خودش را بخشی از نظام طبیعی میدانسته و عوامل وعناصر طبیعی رانه تنهابی جان،بدون ادراک وحتی خنثی نمی دیده است،بلکه آنهارابه عنوان موجوداتی ذی روح،مرموز،قدرتمندو موثربرحیات مادی و معنوی اش می پنداشته است. ازاینروهمواره درصددتعامل مثبت ومفیدبا این عوامل برآمده واحترامی عمیق،توام باواهمه وتقدسی ویژه برایشان قائل بوده است. گواه این امروجود شواهدو مستندات تاریخی فراوان به دست آمده درطول تاریخ میباشدکه به نوعی حاکی ازتاثیر مظاهرنمادین طبیعی برفرهنگ واعتقادات انسان میباشد. برای مثال میتوان به تصاویرمنقوش برروی صخره های غارهای لرستان مربوط به هزارههفتم ق. م به عنوان قدیمیترین نقوش نمادین کشف شده درایران اشاره نمود. این امردرقالب اعتقاداتی همچون فیتیشیزم،آنیمیسم وتوتمیسم تجلی یافته است. این عقاید درجوامعی که ارتباط خود رابا طبیعت بکرهمچنان حفظ کرده و کمتردستخوش تحولات ناشی ازتمدن وشهرنشینی شده اند،مانندمناطق عشایری و روستایی،تداوم بیشتری یافته ونمودهای آن درحیات فرهنگی واجتماعی آنان دیده میشود. دراین پایان نامه به بررسی مظاهرنمادین گیاهان وجانوران درفرهنگ بختیاری درمحدوده استان چهارمحال وبختیاری پرداخته شده است. این منطقه یکی ازمناطق طبیعی وتقریبا بکرکشورمان است که به لحاظ وضعیت خاص جغرافیایی،موقعیت کوهستانی وصعب العبوربودن،ارتباط کمتری بامناطق دیگرداشته است. دراین منطقه بسیاری ازویژگیهای فرهنگی وتاریخی گذشته آن دیار،ازجمله مظاهرنمادین گیاهی وجانوری همچنان موجودو قابل مطالعه است. این دلیل اصلی نگارنده درانتخاب موضوع میباشد. به نظرمیرسدکه پوشش گیاهی وگونه های جانوری این منطقه ارتباط تنگاتنگی باظهور مظاهرنمادین آنها برروی آثارو دست ساخته ها و اعتقادات باقیمانده ازمردمان آنجاداشته است. برای بیان اهمیت فرهنگی این نمادها ونقشی که درفرهنگ وزندگانی مردم این منطقه ایفا نموده اند به مطالعه علت تقدس این جانوران وگیاهان درفرهنگ بختیاری به طورخاص ومقایسه این نمادها با برخی ازآثار مشابه مناطق دیگر به طورعام پرداخته شده است. محقق به منظوررسیدن به اهداف مذکور،به بررسی و مطالعه میدانی درمنطقه بختیاری پرداخته وآثارهنری و بقایای باقیمانده ازمردمان گذشته این منطقه ازقبیل سنگ نگارههاو نقوش دیواری بناها و قبرستانهای موجودرابررسیکرده است. علاوه برآن،برای نیل به عمق اعتقادات و باورهای ساکنان منطقه،به مصاحبه حضوری بااین مردمان خصوصا افرادکهنسال پرداخته شد. که این امرکمک شایانی به ترسیم ابعاددامنه تحقیق نموده است. ازنتایج این تحقیق،آشکارساختن تاثیرطبیعت وعوامل طبیعی منطقه ای درتاریخ زندگی قوم بختیاری است،تاجایی که می توان یکپارچگی وبقایای این قوم را وابسته به طبیعت غنی و بکرمنطقه ی موردسکونتشان ازابتدای تاریخ تاکنون دانست. شاهداین ادعا وجودمظاهرطبیعت درکلیه شئون وجوانب زندگی این قوم طبیعت زادبه ویژه درفرهنگ،ادبیات شفاهی،نقاشیها،حجاریها،گچبریها ودستبافته ها است. براین اساس،انواع نمادهای بختیاری،برگرفته ازطبیعت بوده وخاستگاه بومی دارند،وبامنشاءتفکر،تخیلواعتقادات مشابهی شکل گرفته اند. کلیدواژگان: درختا ن،جانوران،نماد،بختیاری،فرهنگ
- Abstract
- Long before, naturehas been respected among ancient notations, and considered valuable and influential for humanbeings. So far, they were considering themselves as a part of natural system. Not only did theysee natural elements as lifeless, senseless, or even numeral, but also they have considered them as animated, mysterious, and strong creatures, having influence on their both material and spiritual life. Thus, humanbeing has always intended to usefully and positively interact with these elements and has been respected them with a certain sacredness and dread. To witness this, there are abundant evidences during history indicating effectiveness of natural symbols on men's culture and beliefs.For example, we can refer to pictures on the Lorestan's Caves' cliffs (3000 B.D) founded as the oldest symbolic engraves in Iran. This was reflected in the forms of beliefs, such as Fetishism, Animism, and Totemism. These beliefs in the sociaties like tribal and rural regions, having still maintained their relationship with origin nature and less exposed to the revelations resulted from civilization and urbanism, have more expanded, and their representations have been reflected on social and cultural lives of them. In this thesis, the researcher addressed the symbols of animals and vegetables in Bakhtiarian's culture of chaharmahal-Bakhtirari province. This area is a natural and somehow virgin region in Iran, which has less relationship with other regions because of its certain geographical, mountainous, and hard-to-pass situation. In this region, we canstillstudy the most previous cultural and historical properties, including animal and vegetable symbols. This is the main reason that above topic was selected. It seems that plants and animal spices in this area have a close relationship with their symbols appearance on the works, manufactures, and beliefs remained from their people. To show cultural importance of these symbols and the role they have played in the culture and life of the people lived there,theresearcherhas addressed the reasons for which animals and plants belonged to the Bakhtiarian'sculture have been worshiped in particular, and these symbols have been compared with some other regions' works in general. To achieve this goal the researcher attempted to study the Bakhtiari region, and also investigatedthe art works and remains leaved from previous people, such as stonecuttings, building,wall engraves, and existence cemeteries. In addition, theresearcher, in order to path a way to the depth of the people's beliefs, has attempted to interview with the people lived in this area, and this work has drastically helped to depict aspects of the research domain. One of the research findings is to revealwhat effects the nature and the regional natural elements have on the history of Bakhtiaris, nation, so that one could link the peoples' both integration and survival to the rich and virgin nature in which they had lived from the early times. The evidence to this claim is the existence of the symbolsof the nature in all aspects of this nation, especially in culture, oral literature, paintings, stonecuttings, and hand-crafts. Accordingly, all types of Bakhtiari`ssymbols have adopted from nature, have had native origin, and have formed with similar thoughts, imaginations and beliefs.
