عنوان پایان‌نامه
اقتصاد سیاسی تطبیقی ایران و ترکیه ۲۰۱۲-۱۹۸۰
- رشته تحصیلی
- علوم سیاسی
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه دانشکده حقوق و علوم سیاسی شماره ثبت: LP3651;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 65283;کتابخانه دانشکده حقوق و علوم سیاسی شماره ثبت: LP3651;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 65283
- تاریخ دفاع
- ۲۱ خرداد ۱۳۹۲
- دانشجو
- پیمان اسدزاده ممقانی
- استاد راهنما
- سیداحمد موثقی گیلانی
- چکیده
- ظهور دولت مدرن تقریباً به طور همزمان در ایران و ترکیه اتفاق افتاد. رضا شاه در ایران و آتاتورک در ترکیه سیاست های مشابهی را برای نوسازی جامعه شان در پیش گرفتند. هر دو به دنبال صنعتی کردن اقتصاد با کمک دولت بودند و ایجاد یک طبقه سرمایه دار صنعتی را در نظر داشتند. دو کشور از نظر منابع مالی و رابطه ی دولت با بخش خصوصی چندان متمایز از یکدیگر نبودند. این الگوی مشابه در اقتصاد سیاسی ایران و ترکیه تا دهه 70 م / 50 ش ادامه یافت. برای نمونه، هر دو دولت استراتژی جای گزینی واردات را در دهه 60م/40 ش برگزیدند و هر دو دولت با اعطای یارانه های گسترده به بخش صنعت و حمایت های تعرفه ای به دنبال تقویت این بخش بودند. با وجود این، از همین دهه تمایز میان الگوی اقتصاد سیاسی ایران و ترکیه آغاز می شود. علت اصلی این تمایز، افزایش سهم «نفت» در درآمدهای دولت ایران بود. دولت ایران به دلیل داشتن منابع عظیم نفتی و درآمدهای حاصل از آن، وابستگی کمتری به جامعه پیدا می کند، اما دولت ترکیه به دلیل نداشتن چنین منابع زیر زمینی و وابستگی به انرژی مجبور است تا اتکای بیشتری به جامعه داشته باشد.نفت و مالیات در ایران و ترکیه نه تنها پیامدهای بلندمدتی برای اقتصاد سیاسی دو کشور داشته اند بلکه بر رفتار نخبگان سیاسی، سبک زندگی مردم و سیاست خارجی نیز تاثیر گذار بوده اند. با وجود این تفاوت ها در منابع مالی که به تفاوت در مناسبات دولت – بازار انجامید، استراتژی صنعتی سازی دو کشور تا پایان دهه 70م/50 ش همسان باقی ماند اما با وقوع انقلاب اسلامی در ایران (1979 م / 1357 ش) و کودتای ژنرال اورن در ترکیه (1980 م/ 1359 ش) الگوهای اقتصاد سیاسی متحول شدند. در حالی که ایران در دهه 80 به یک الگوی سوسیالیستی روی آورد، ترکیه به رهبری تورگوت اوزال قدم در مسیر آزاد سازی اقتصادی نهاد. این اولین بار پس از ظهور دولت مدرن بود که دو کشور در دو مسیر اقتصادی کاملاً متضاد حرکت می کردند.
- Abstract
- After the rise of the modern state in Iran and Turkey, the decision-makers of the two countries adopted similar strategies towards economic development. Reza Shah and Atatürk in Iran and Turkey sought to create an industrialized country with a state-led model of economic development. This similarity continued up to 1970s when oil price rose quickly and brought about a great transformation not only in the political economy of oil-producing countries, but also in the global economy. Beforehand, the state in Iran and Turkey was dependent on taxes as the main source of revenue. With oil price increasing rapidly, the political economy of Iran as an oil-producing country significantly altered; however, Turkey’s political economy remained unchanged due to its poor oil resources. After the 1979 revolution in Iran and the 1980 coup d’état in Turkey, the two countries followed two distinctive paths toward economic development in 1980s: Iran adopted a statist model and Turkey selected a market-based one. It had important consequences for the political economy of Iran and Turkey, leadingto two different forms of state-market relations. The comparison of the two countries indicates that how government revenues would affect policymaking process and cause fundamental transformation in social and political structures.
