عنوان پایان‌نامه
قاعده وجوب دفع ضرر محتمل در فقه و حقوق موضوعه
- رشته تحصیلی
- حقوق خصوصی
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه دانشکده حقوق و علوم سیاسی شماره ثبت: LP3124;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 54634
- تاریخ دفاع
- ۱۵ شهریور ۱۳۹۱
- دانشجو
- مهدی رحمانی منشادی
- استاد راهنما
- محسن صفری
- چکیده
- به موجب اصل 167 قانون اساسی : «قاضی موظف است کوشش کند حکم هر دعوا را در قوانین مدونه بیابد و اگر نیابد با استناد به منابع معتبر اسلامی یا فتاوای معتبر، حکم قضیه را صادر نماید و نمی‌تواند به بهانه سکوت یا نقص یا اجمال یا تعارض قوانین مدونه از رسیدگی به دعوا و صدور حکم امتناع ورزد.» قاعده وجوب دفع ضرر محتمل قاعده ای است که در اکثر کتاب های قواعد فقهی و فقهی مورد بررسی و پذیرش فقها قرار گرفته است و واضح است که کتب فقهی و قواعد فقهی از منابع معتبر اسلامی محسوب می شوند. مفاد قاعده این است که اگر احتمال ضرری پیش آید باید ضرر مزبور دفع گردد خواه ضرر مزبور دنیوی باشد یا اخروی و خواه ضرر مادی یا معنوی باشد. قاعده وجوب دفع ضرر محتمل قاعده ای عقلی است و به همین دلیل معنای وجوب در قاعده، وجوب ارشادی است. در خصوص مصادیق قاعده در حقوق ایران دو دسته قوانین وجود دارد: دسته اول قوانینی است که قانونگذار برای دفع ضرر احتمالی از افراد جامعه وضع کرده است مثل ماده 132 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1378، مواد 122 و 1241 قانون مدنی مصوب 1314، ماده 61 قانون مجازات اسلامی مصوب 1370 و ماده 15 قانون بیمه مصوب 1316. دسته دوم قوانینی است که قانونگذار برای دفع ضرر احتمالی از خود وضع کرده است مثل ماده 21 قانون صدور چک.
- Abstract
- Article 167 of constitution of the Islamic republic of Iran provided: the judge is bound to endeavor to judge each case on the basis of the codified law. In case of the absence of any such law, he has to deliver his judgement on the basis of authoritative Islamic sources and authentic fatawa. He, on the pretext of the silence of or deficiency of law in the matter, or its brevity or contradictory nature, cannot refrain from admitting and examining cases and delivering his judgement. Rule of necessity of prevention of probable loss has been widely reviewed and accepted by jurists in religious books and books of fiqh rules, and it is clear that religious books and books of fiqh rules are considered reliable Islamic sources. Content of the rule is that if the possibility of loss arises the loss must be avoided, whether loss or damage is worldly or spiritual, material or moral. Rule of necessity of prevention of probable losses is a rational rule so the meaning of necessity in the rule is guidance. Examples of the rule in Iranian law are two sets of rule: The first sets are the laws that legislator has passed to prevent the possible detriment to the people, for example article 132 of the criminal procedure code enacted in 1378, articles 122 and 1241 of the civil code enacted in 1314, article 61of the Islamic penal code enacted in 1370 and article 15 of the insurance act enacted in1316. The second sets are the laws that legislator has passed to prevent the possible detriment to itself, for example article 21 of the law on Czech export enacted in 1382.
