عنوان پایان‌نامه
نخستین شواهد از دوره پارینه سنگی قدیم در دره خرم دره، حاشیه شمال غربی فلات مرکزی ایران
- رشته تحصیلی
- باستان شناسی
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 65936;کتابخانه دانشکده ادبیات و علوم انسانی شماره ثبت: 4014،
- تاریخ دفاع
- ۲۵ شهریور ۱۳۸۸
- دانشجو
- سجاد علی بیگی
- استاد راهنما
- کمال الدین نیکنامی
- چکیده
- به دلیل محدودیت پژوهش¬های مختص به دور? پارینه¬سنگی قدیم در ایران، اطلاعات و آگاهی¬های اندکی از این دوره در دست است. شناخت محل¬های استقراری این دوره می¬تواند نقش مهمی در بازسازی الگوهای استقرار و همچنین مسیرهای احتمالی مهاجرت داشته باشد. کشفیات جدید دوره پارینه سنگی قدیم در غرب آسیا و بخصوص شمال غربی ایران چشم¬اندازی وسیع از حضور نیاکان انسان را در منطقه در اختیار قرار داده است. بررسی¬های باستان¬شناختی حوض? آبریز ابهررود(شهرستانهای ابهر و خرم¬دره) طی دو فصل در سالهای 1384و1382 به سرپرستی ابوالفضل عالی به انجام رسید و در نتیج? آن 257 اثر باستانی شناسایی و ثبت شد. طی فصل اول بررسی و شناسایی حوض? آبریز ابهررود در محلی به نام خالصه مجموعه¬ای از 59 ابزار سنگی مشتمل بر ساطور، ساطور- سنگ مادر، سنگ مادر، خراشنده خشن، شکافنده و تراشه ابزار بدست آمد. با توجه به وجود سنگ مادرها و تراشه¬ها شاید بتوان چنین تصور کرد که برخی از مراحل ساخت ابزارها در همین محل انجام می¬شده و پراکندگی مصنوعات سنگی محوطه درجا (in situ) است. با توجه به جنبه¬های فن- گونه شناختی ابزارها، فناوری ساخت، نوع و جنس سنگ¬ها، وجود ابزار شکافنده، فراوانی ساطورها، ساطور- سنگ مادرها و تراشه¬های بزرگ و همچنین فقدان ابزار سنگی جدیدتر مانند تیغه یا سنگ مادرهای تیغه و ریز تیغه که مرتبط با دیگر مواد سطحی تپه باشد و بعلاوه وجود قشر ضخیمی از پتینه بر روی اکثر ابزارها، این احتمال را که مجموعه به دور? پارینه سنگی قدیم تعلق دارد، تقویت می¬کند. مجموعه خالصه صنعتی مشتمل بر ساطور و سنگ مادرهاست که مانند سایر مجموعه¬های شناخته شده در غرب آسیا، عمدتاً متکی بر تولید تراشه از سنگ مادرهای ساده و سنگ مادرهای ساطور شکل و قابل مقایسه با ابزارهای به دست آمده از گنج پر در گیلان، پل باریک هلیلان و نواحی میان تبریز، مراغه، میانه است. کشف مجموعه¬¬ای از مصنوعات سنگی دوره پارینه¬سنگی قدیم در در? خرمدره و دیگر شواهد به دست آمده در شمال غرب ایران افقی وسیع¬تر را در مورد مسکون بودن دشت¬ها و دره¬های منطقه و حاشیه شمال غربی فلات مرکزی و ایده¬ای نو درباره پی¬بردن به مسیرهای احتمالی عبور انسان ریخت¬ها به شرق را در اختیار قرار می¬دهد. .بر این اساس دره خرم¬دره به احتمال می¬تواند یکی از مهمترین گذرگاه¬ها برای عبور و مهاجرت انسان ریخت¬ها به شرق باشد. مجموعه پیش رو نخستین مدرک از دوره پارینه سنگی قدیم در حاشیه شمال غربی فلات مرکزی ایران است.
- Abstract
- Because of limited studies devoted to lower Paleolithic era in Iran, we have little information on this period in Iran. Identification of settlement areas in this period can play an important role in restoration of settlement patterns and also of probable migration routes. Recent, lower Paleolithic discoveries in western Asia and specially in northwest of Iran have provided us with new information on the presence of human ancestors in the area. Archeological surveys of Abharrud basin were carried out in two seasons in 2003 and 2005, conducted by Abolfazl Aali and led to the identification of 257 archeological sites. On the basis of the study on the findings from the sites, they provide evidence from lower Paleolithic period to late Islamic times. During the first season of the survey in 2003 in Abharrud basin, in a site named Tepe Khaleseh, in a distuerbed context 59 stone tools were found, including choppers, cores, clever, heavy duty scraper, hammer stone and flakes. Considering, the technological-typology aspects, the Khalese collection, is comparable with tools from Ganj par in Gilan province, Pal Barik in Hulailan, areas between Tabriz, Maragheh, and Mianeh, and Ladiz river basin in Baluchestan. The discovery of a collection of stone tools from lower Paleolithic period in the Khorramdarreh valley and other evidences collected from northwest of Iran provide us with new information on occupation in the plains of the region and of the northwestern borders of the plateau, suggesting a new idea on how to trace probable routes of hominids on their migration to east. Thus, the Khorramdarreh valley might be one of the major pathways for the migration of hominids from northwest of Iran to the central plateau. The Khaleseh collection is the first document from lower Paleolithic period in north-western borders of central plateau of Iran. Keywords: survey, Khorramdareh Valley, Khaleseh site, Lower Paleolithic, lithic assembelage.
