عنوان پایان‌نامه
مقایسه بلاغی گل و نوروز خواجوی کرمانی و شیرین و خسرو امیرخسرو دهلوی بر اساس خسسرو و شیرین نظامی گنجوی
- رشته تحصیلی
- زبان و ادبیات فارسی
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه دانشکده ادبیات و علوم انسانی شماره ثبت: 1637;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 54158
- تاریخ دفاع
- ۳۱ تیر ۱۳۹۱
- دانشجو
- لیلا کشانی
- استاد راهنما
- علیرضا حاجیان نژاد
- چکیده
- شناخت بیش¬تر و بهتر آثار ادبی، منوط به بررسی دقیق و موشکافان? آن¬هاست. از آن جمله می¬توان به بررسی تصاویر شعری در آثار شاعران اشاره کرد که ماهیت و بسامد این تصاویر ما را با اندیشه و زبان شعری شاعر آشنا می¬سازد؛ کاری که من در رسال? حاضر درصدد انجام آن بوده¬ام. موضوع رساله بررسی بلاغی دو منظوم? گل و نوروز سرود? خواجوی کرمانی و شیرین و خسرو سرود? امیرخسرو دهلوی از جنب? تشبیه و استعاره است و سپس بررسی هر دو آن¬ها با خسرو و شیرین نظامی به منزل? اثری که مورد تقلید قرار گرفته است. ¬ چارچوب نظری این تحقیق برگرفته از صور خیال در شعر فارسی اثر شفیعی کدکنی و همچنین دو کتاب هنجار گفتار نوشت? نصرالله تقوی، و بیان تألیف سیروس شمیسا است. پرسش¬ها و فرضیه¬های اصلی تحقیق عبارت¬اند از: بررسی احتمالی نوآوری، نشان دادن ارزش ادبی، و بررسی میزان موفقیت هر شاعر در سرودن منظومه¬اش برای جذب مخاطب. جامع? مورد تحقیق در پایان نامه نیز شامل 2000 بیت از هر منظومه است که از آغاز هر داستان درنظر گرفته شده است. روش تحقیق براساس بررسی تک¬تک ابیات و مطالع? درون متنی است. شیو? گردآوری داده¬ها نیز کتابخانه¬ای بوده است و سپس بررسی هر بیت از نظر مشتمل بودن بر آرایه¬های تشبیه و استعاره و انواع آن¬ها. بررسی¬ها حاکی از آن است که بسامد تشبیه مؤکّد در خسرو و شیرین به میزان 2 برابر شیرین و خسرو و نیز 18 برابر گل و نوروز است و این امر نشان از هنری¬تر بودن خسرو و شیرین نسبت به دو منظوم? دیگر دارد. همچنین فراوانی بسامد به¬کارگیری تشبیه بلیغ در گل و نوروز نسبت به شیرین و خسرو نشان از گرایش خواجو به هنرآفرینی و پرهیز از اطناب و توجه به ایجاز در فصاحت و بلاغت است. بنابراین در این نوع تشبیه می¬توان اثر خواجو را از جنب? موفقیت هنری بر منظوم? شیرین و خسرو برتری داد. اما از سوی دیگر شیرین و خسرو به دلیل کاربرد بیش¬تر تشبیه مضمر نسبت به گل و نوروز، در این زمینه از ارزش هنری والاتری برخوردار است. شیرین و خسرو از جنب? به¬کارگیری تشبیه مضمر با خسرو و شیرین برابری می¬کند. در زمین? تشبیه تفضیل نیز بسامد تشبیهات گل و نوروز بیش¬تر از شیرین و خسرو است. از آن¬جایی که این نوع تشبیه بیش¬تر با هدف اغراق و مبالغه و نیز بیش¬تر در توصیفات به¬کار می¬رود، بنابراین چنین می¬توان نتیجه گرفت که اثر خواجو اثری توصیفی¬تر از منظوم? امیرخسرو و نیز دارای اغراق بیش¬تری نسبت به این منظومه است. بسامد بیش¬تر این نوع تشبیه در خسرو و شیرین نسبت به گل و نوروز و شیرین و خسرو نشان از آن دارد که خسرو و شیرین اثری توصیفی¬تر و هم¬چنین حاوی مبالغه و اغراق بیش¬تری نسبت به دو منظوم? دیگر است. درخصوص به¬کارگیری برخی از انواع تشبیه شامل تشبیه جمع، مشروط، مقلوب، مفروق، ملفوف، و تسویه هر سه منظومه در یک سطح از ارزش ادبی قرار دارند، چرا که هر سه تقریباً به یک اندازه و به میزان بسیار کم از این تشبیهات سود جسته¬اند. بسامد بسیار بالای استعار? مرشّحه در خسرو و شیرین نسبت به دو منظوم? دیگر نشان از هنری¬تر بودن این اثر و نیز خیال¬انگیزی بسیار بالای آن دارد. نیز شواهد گویای آن است که استعاره¬های جنسی در منظومه-های مذکور به دلیل جلوگیری از ذکر مستقیم به خاطر حیا و آزرم عمومی بخشی از هنری¬ترین استعاره¬ها را به خود اختصاص داده¬اند که استعاره¬های آن¬ها معمولا از نوع استعار? مرشّحه است. این امر فهم ابیات را حداقل برای عوام دشوار می¬سازد. اما از نظر مخاطبان خاص (مخاطبان ادبی) این اشعار از زیباترین بخش-های این منظومه¬هاست. کاربرد بیش¬تر استفاده از استعار? مکنیه در گل و نوروز نسبت به شیرین و خسرو نیز نشان می¬دهد که حرکت به سمت جان¬بخشی در گل و نوروز به مراتب بیش¬تر است. در این زمینه خسرو و شیرین حتی بر گل و نوروز نیز برتری دارد. آمارها بیانگر آن است که در کاربرد و میزان استفاده از انواع تشبیه و استعاره در منظومه¬های تحت بررسی تفاوت¬هایی وجود دارد که هر یک بر میزان ارزش ادبی و هنری و میزان موفقیت هر منظومه تأثیرگذار بوده است. ناگفته نماند که برای ارزش¬گذاری هر اثر باید مبحث کیفیت تشبیهات و استعارات را نیز به این مقال افزود تا مقایسه¬ای منصفانه صورت پذیرد؛ مبحثی که در این گفتار مجالی برای پرداختن بدان نبود. واژگان کلیدی : تشبیه، استعاره، شیرین و خسرو، گل و نوروز، خسرو و شیرین.
- Abstract
- Knowing more and better of literature works related to meticulous searching of them. For example : we can name searching of poetic pictures in works of poets whose origin of these pictures show us thoughts and poetic language of poet; The current work that I have done in this thesis. The subject of this thesis is to study rhetorically of Gol-o-Norouz by Khajouye Kermani , and Shirin-o-Khosro by Amirkhosro Dehlavi from the angle of simile and metaphor , then examine of both of them with the Khosro-o-Shirin by Nezami as works which have been imitated . Theoretical framework of this research is based on Sovare Khial dar Shere Farsi by Shafiee Kadkani and also two books of Hanjar Goftar written by Nasrollah Taghavi , and Bayan by Sirous Shamisa. The questions and real hypothesis of this research are; probable examination of innovation, showing of literary values, and examination of success of every poet in his or her addresses. The thesis includes 2000 verses from every poem which is considered from beginning of every story. The method of researching is based on examinations of each and every verses and study of text inside. The collecting method of data has been librarian method and then examining of every verses which is based on simile and metaphor and types of them. Statistics shows that there are some difference in using of simile and metaphor in examining poems, every of them (simile, metaphor) have affected on artistic and literary values and success of every poem.
