عنوان پایان‌نامه
ساختار بهداشتی - درمانی شهر تهران در دوره قاجار با تکیه بر مواد باستان شناختی
- رشته تحصیلی
- باستان شناسی
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 74576;کتابخانه دانشکده ادبیات و علوم انسانی شماره ثبت: 4390;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 74576;کتابخانه دانشکده ادبیات و علوم انسانی شماره ثبت: 4390
- تاریخ دفاع
- ۳۱ شهریور ۱۳۹۳
- دانشجو
- سعیده کیوانفر
- استاد راهنما
- هایده لاله
- چکیده
- با افزایش تدریجی جمعیت شـهر تهران به عنـوان پایتخت ایران در دور? قاجار، دلایل متعددی از جمله کـم¬توجهی حکومت و دولت¬ها به اوضاع بهداشتی شهر، عدم وجود نهادهای بهداشتی و مسئولان رسیدگی به این امر و همچنین فقر فرهنگی افراد در زمین? رعایت نکات بهداشت فردی و اجتماعی، سبب شده بود تا این شهر در وضعیت بهداشتی بسیار بدی قرار گیرد. از مهم¬ترین نتایج این وضعیت نیز شیوع انواع بیماری¬های واگیردارِ مهلک و ابتلا و از بین رفتن تعدادی زیادی از ساکنین شهر تهران در سال¬های مختلف بروز این همه¬گیری¬هادر دور? قاجار بوده است. علاوه بر این، عدم حضور پزشکان حاذق و برجسته و بهره¬گیری از روش¬های مفید و مؤثر درمانی با تکیه بر آموزه¬های دانش غنی و پر بار طب ایرانی- اسلامی و همچنین فقدان و یا کمبود اماکن مرتبط با طبابت و درمان نیز، باعث وخیم¬تر شدن این اوضاع نا به سامان بهداشتی شده بود. با آغاز دور? سلطنت ناصرالدین شاه و صدارت میرزا تقی¬خان امیرکبیر، به دنبال اقدامات و اصلاحات مهمی که با همت امیر در بسیاری از زمینه¬ها از جمله اصلاح امور بهداشتی و ساختار نظام پزشکی صورت گرفت، تحولات گسترده¬ای نیز در ساختار بهداشتی و درمانی شهر تهران در دور? قاجار، از این زمان به بعد به وجود آمد. ساماندهی فضاهای شهری، بهبود اوضاع بهداشتی پایتخت و تلاش برای ارتقای سطح بهداشت و سلامت عمومی، از مهم¬ترین اقدامات امیرکبیر در اصلاح امور بهداشتی به شمار می¬آید که زمینه¬ساز ایجاد نهادهای بهداشتی دولتی و رسیدگی هرچه بیش¬تر به این امور در دوره¬های بعدی شده است. از دیگر اقدامات مهم صورت گرفته در این دوره، تأسیس مدرس? دارالفنون بوده که این نهاد نقش بسیار مؤثری را در تحولات پدیدآمده در ساختار پزشکی و درمانی ایران دور? قاجار ایفا کرده است؛ چراکه با افتتاح آن، استخدام معلمین اروپایی در رشته¬های مختلف از جمله طب، جراحی و داروسازی، اعزام دانش¬آموختگان این مدرسه به اروپا و همچنین ورود تعداد زیادی از پزشکان اروپایی در این دوره به ایران، مقدمات آشنایی دربار و مردم ایران با روش¬های نوین طبابت اروپایی را به وجود آورد. در نتیج? این اقدامات، سنت طب کهن ایرانی که در این دوره به فراموشی سپرده شده بود، به تدریج جای خود را به روش¬های جدید درمان و آموزش پزشکی با مبانی طب اروپایی داد. علاوه بر این، افزایش چشمگیر اماکن مرتبط با پزشکی و درمان در شهر تهران از دور? ناصری به بعد نیز، نشان¬دهند? توجه بیش از پیش دولت¬ها و مسئولین مربوطه به این امر و به دنبال آن تحول در ساختار بهداشتی و درمانی این شهر در دور? قاجار بوده است. اگرچه با بررسی¬هایی که در این پژوهش در زمین? الگوی پراکندگی این گونه اماکن در محله¬های مختلف شهر صورت گرفت، مشخص گردید که توزیع و پراکنش اماکن درمانی در تمام محلات پایتخت در این دوره، به یک نسبت نبوده است. واژگان کلیدی: قاجار، تهران، بهداشت، پزشکی و درمان.
- Abstract
- With gradual increase in population of Tehran as Iran’s Capital city in Qajar dynasty, various reasons including inattention of health conditions of the city regarded by the governments, inexistence of health institutes associated with cultural poverty of the individuals regarding observation of social and individual heath made the health condition of the city worsen one of the most important results from this was the spread of many Contagious diseases and killing of many residents in various years when the epidemics was dominant in Qajar dynasty. In addition, inexistence of skillful physicians and application of helpful and effective treatment methods together with stressing on helpful Islamic – Iranian medicine and lack of facilities related to medicine turned the disordered situation into an ordered one. However, when the kingdom of Naser al-Din Sh?h and chancellery of Mirza Taghi Khan Amirkabir began and following the important measurements and reforms made by him in such fields as health affairs and structure of medical system, various developments occurred in Tehran’s treatment and health Structure in Qajar dynasty. Organization of urban environments, improving the health condition of the capital city attempt For enhancing the level of public health are the most important measurements taken by Amirkabir for modifying health affairs which pave the way for establishment of public health institutes and managing the affairs in consequent times. The other measurements include establishment of Darolfonoon school which played a Significant role in the developments and in Iran’s medical structure at Qajar dynasty. Because its opening followed by recruiting European teacher in such fields as medicine, operation. Also, many physicians came into Iran and the introductions for people and Courts’ familiarity was provided by European new medical methods. Inconsequence, Iran’s traditional medicine that had been forgotten, was gradually replaced by new methods of medical treatment with European basics. In addition, with significant increase in the number of places linked with treatment and medicine in Tehran city since Naseri Period indicated that the governments and officials were considering developments in treatment and health structure of the city at Qajar dynasty. However, based on the researches has been conducted in this thesis it was determined that the distribution and dispersion of treatment places in all districts of the capital city was not observed with the same ratio in this era.
