عنوان پایان‌نامه
بررسی مردم شناختی تدفین و سیر تحول آن در ایران پیش از تاریخ (از آغاز تا پایان عصر آهن)
- رشته تحصیلی
- علوم اجتماعی - مردم شناسی
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 64954;کتابخانه دانشکده علوم اجتماعی شماره ثبت: رس 4660
- تاریخ دفاع
- ۲۴ شهریور ۱۳۹۳
- دانشجو
- علی مهدوی پور
- استاد راهنما
- جلال الدین رفیع فر
- چکیده
- شک تدفین انسانی در هر مقطع زمانی و نزد هر قومی از ویژگیهای خاصی برخوردار است و از آنجا که در باستان‌شناسی و انسان‌شناسی باستان شناختی یکی از معدود منابع مادی در دسترس به شمار می‌آید، با بررسی شیوه‌های تدفین می‌توان نگرش و تصاویر جمعی شکل گرفته نزد مردمان جوامع باستان را تا حدود قابل ملاحظه‌ای ترسیم نمود. در ایران پیش از تاریخ، از پارینه سنگی قدیم تا ابتدای عصر نوسنگی به دلیل کمبود شواهد و مدارک کشف شده از بقایای انسانی نمی توان الگویی جامع از شیوه رفتار با اموات را در مورد موقعیت و نوع قبور، نوع رفتار با پیکر شخص متوفی و هدایا و اشیای تدفین ارائه نمود، اما با آغاز عصر نوسنگی و سپیده دم کشاورزی و تا پایان عصر آهن می‌توان روندی را در مورد الگوی تدفین مشاهده کرد. در مورد موقعیت قبور، در مراحل ابتدایی و در عصر نوسنگی پیوندی محکم میان مکانی برای زندگی و مرگ در قالب تدفین گودالی ساده زیر کف مناطق مسکونی، در عصر مس سنگی و تا حدودی عصر مفرغ نوعی گسست و انتقال در قالب تدفین در معابر رو باز و در عصر آهن شاهد الگوی تدفین در قالب گورستان‌های خارج از مناطق مسکونی و استقرارگاه‌ها هستیم که در این روند کلی شاخصه فیزیکی سن افراد عنصری تعیین کننده است. در مورد نوع قبور نیز به نظر می‌رسد در مراحل ابتدایی سن افراد در قالب دفن کودکان در خمره و بزرگسالان در قبور گودالی ساده و در مراحل بعدی در گورستان ها تمایزات اجتماعی، طبقاتی و اقتصادی تعیین کننده بوده است. اما در مورد نوع رفتار با پیکر شخص مرده در اشکال مختلف به صورت تدفین اولیه یا ثانویه، سوزاندن جسد، تدفین‌های خمیده، درازکش، نشسته و غیره و همچنین کمیت و کیفیت اشیا و هدایای قبور نمی توان روندی منظم را مشاهده نمود و به نظر می‌رسد الگوی تدفین در مورد بدن و اشیا علاوه بر تمایزات فیزیکی و اجتماعی کلی و مشخص تابع عناصر اجتماعی، فرهنگی و اعتقادی قومی و منطقه‌ای خاص هر جامعه درایران پیش از تاریخ بوده است.
- Abstract
- No doubt human burial at any time and place has its own specific characteristics and since it has been one of the few accessible material sources in Archaeology and Archaeological Anthropology, studying the burial methods one can outline the attitudes and the collective images of ancient peoples considerably. In prehistoric Iran and from the lower Paleolithic to the beginning of the Neolithic period, due to the insufficient discovered human remains one demonstrating a comprehensive model of mortuary activities about the elements such as the situation and the form of the graves, the behavior toward the corpse and the grave goods is not viable. But from the beginning of the Neolithic period and since the dawn of agriculture to the end of the Iron age a trend on the model of mortuary practices is traceable. On the situation of the graves, at the early stages and the Neolithic period, A strong and solid bond between the places of life and death in the form of simple pit burials beneath the residential areas, in the Chalcolithic period and partially the Bronze age, A separation and transition in the form of pit burials in open-air places and in the Iron age a pattern in the form of cemeteries in non-residential areas are understood and the physical variation of age is an influential element in this general pattern. On the form of the graves also it seems that at the primary stages age of the dead in the form of the pithos burials for infants and non-adults and the pit burials for the adults plays the main role, whereas at the later stages like in Bronze and Iron ages in the cemeteries, social, economic and class related differences are decisive. Opposite the situation, form and the shape of the graves, about the behavioral aspects toward the corpse such as either primary or secondary burials, cremation, either flexed or extended or the other positions and also the quantity and the quality of the grave goods, no simple trend can be outlined and it seems that the burial patterns of the corpse and the grave goods in addition to some clear physical and social differences are highly under the influence of regionally-ethnically social, cultural and religious elements of each society in prehistoric Iran.
