عنوان پایان‌نامه
بررسی باستان شناختی مسجد میرعماد کاشان
- رشته تحصیلی
- باستان شناسی
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه دانشکده ادبیات و علوم انسانی شماره ثبت: 4166;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 69799
- تاریخ دفاع
- ۲۱ تیر ۱۳۹۴
- دانشجو
- پانته آ حاج ناصری
- چکیده
- مسجد در شهرسازی اسلامی، جایگاه والایی دارد و احداث مسجد جامع در مرکز شهرها از شاخصه‌های مهم شهر اسلامی و از جنبه سیاسی و اجتماعی حائز اهمیت است. از طرف دیگر احداث مجموعه‌های شهری مشتمل بر بناهایی مانند مسجد، مدرسه، کاروانسرا، خانقاه و حمام، حول یک میدان در ادوار و مناطق مختلف اسلامی مورد توجه بود و در ایران از سده هشتم هجری قمری رواج می‌یابد. ایران سرزمینی با مساجد بسیار با سبک¬های گوناگون معماری و تزیینی بوده، یکی از این نمونه¬ها، "مسجد عمادی" است که در میدان سنگ کاشان همراه با مجموعه‌ای از ابنی? دیگر احداث شده است. بنای اولیه مسجد، بر اساس محراب کاشی زرین¬فام مورخ به سال 623 هجری قمریدر دور? خوارزمشاهی نهاده -شده و دوره¬های بعد تحولات گسترده¬ای ¬یافته است. مسجد کنونی بر اساس کتیب? گچبری سردر متعلق به سال 868 هجری قمری و عهد حکومت جهانشاه قراقویونلو است؛ که توسط "خواجه امیر عماد¬الدین محمود شیروانی" حاکم کاشان احداث شده است. بدین علت مسجد به "میرعماد" یا "عمادی" نیز موسوم شده است.محراب و منبرکاشی رقم‌دار و وجود فرامین حکومتی سنگی حاکمان مختلف بر اهمیت این بنا افزوده است. این فرمان‌ها از جهات گوناگون تاریخی دارای اهمیت هستند. بنابراین هدف پژوهش، مطالع? پیشینه و سیر تحولات مسجد میر عماد در ادوار گوناگون و فرمان‌های نصب شده در آن است که با مطالعه منابع مکتوب مانند کتاب¬ها، مقالات مرتبط و اسناد که شامل وقف¬نامه¬های مسجد میرعماد بوده و مطالعات میدانی یعنی بررسی معماری و تزیینات مسجد، فرامین و عکسبرداری از آنها و بالأخره جمع¬آوری مدارک از سازمان میراث فرهنگی شهرستان کاشان و مصاحبه با برخی از اهالی محل انجام گرفته است.نتایج حاصل از این تحقیق دلالت می‌کند که مسجد میرعماد به منزل? مسجد جامع کاشان و در مرکز اصلی شهر، با یک طراحی دقیق و شاخصه‌های معماری ایرانی-اسلامی مانند نقش? چهار ایوانی و حیاط و حوضی در میان آن احداث شده است. استفاد? از نقش و رنگ در یزدی‌بندی‌ها، گچبری‌ها و کاشی‌کاری‌ها به ویژه کاشی‌های معرق، ضمن پوشاندن ثقل مواد، بنا را در عین تکلف، لطیف نموده‌اند. همچنین کاربرد گسترد? خوشنویسی متون مقدس بر حرمت آن افزوده است. واژگان کلیدی: کاشان، مسجد میر عماد، میدان سنگ، معماری اسلامی.
- Abstract
- Mosque has always a sublime position in the city formation process of Islamic period. Construction of the Great Mosque (Masjid-e Jameh) in the center of cities is the one of importance attributes, and has significance in the political and social aspects. On the other hand, building of city complexes including mosque, school, Karvansara, Khanighah, and bathroom around a square have been considered in the diverse Islamic periods and regions and theses traits have been spread in eighth century A.H. “Mir-Em?d Mosque” is the one of mosquesamong many with various architectural and decorative styles exist in Iran. This mosque with complex of other monuments has been constructed in Sang Square of Kashan city. According to the old prayer niche (Mehrab), made of golden glazed tile, the original mosque built in 623 A.H. during the Kharazmshahi dynastic and had expanded in the further periods. The current mosque, based on stucco inscription of pprtal entrance, belongs to 868 A.H. during the rule of Jah?n??h Qar?-Qoyunlu; Constructed by ??ja Em?d-al-Din Mahmud Shirvani, the governor of Kashan. That is why the mosque has also been known as “Mir-Em?d” or “Em?di”. Prayer niche (Mehrab) and pulpit (Menbar) made of glazed tiles and existence of the stone governmental commands of various governors have increased the importance of this mosque. The governmental commands are importance to exploring the historical and social aspects. Hence, the main goals of this research dealing to the study of background and the development process of Mir-Em?d mosque in the various periods and explanation of its governmental commands. For achievements mentioned goals, the documentary references such as historical books, articles, documents including endowed letters of Mir-Em?d mosque have been studied; also, field works including photography and documentation of decoration and architectural traits of mosque, monumental complex, and governmental commands have been conducted. Finally for improving the archive of research, the reports of Kashah heritage, handicrafts, and tourism organization have been gathered, relating to subject of research. Interview with local townspeople in order to perception of place of mosque in the belief and opinion of Kashan people has been done. The results of this research indicate that Mir-Em?d mosque, as a Great Mosque (Masjid-e Jameh) of Kashan, had constructed and developed in the center of city, with exact design of Iranian-Islamic characteristics of architecture such as four-portico plan around of courtyard and pool. The use of design and color in Yazibandiha, stucco, and tile works - especially faience mosaic - had been executed with subtlety to covering the stuff and beautification of monument. The widespread use of holy texts calligraphy also enhanced its reverence. Keywords: Kashan, Mir-Em?d Mosque, Sang Square, Islamic Architecture.
