عنوان پایان‌نامه
بازتاب رابطه تصوف اسلامی و سیاست در متون منثور از آغاز تا پایان قرن هفتم
- رشته تحصیلی
- زبان و ادبیات فارسی
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه دانشکده ادبیات و علوم انسانی شماره ثبت: 1895;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 58614
- تاریخ دفاع
- ۲۹ شهریور ۱۳۹۰
- دانشجو
- مهدی حیدری
- استاد راهنما
- علیرضا حاجیان نژاد
- چکیده
- در دین اسلام، دنیا و آخرت، کثرت و وحدت و ظاهر و باطن، هر کدام جایگاه خاص خود را دارند. عرفان اسلامی به عنوان شناختی باطنی با سیاست اسلامی که هدفش نوعی تربیت اجتماعی و اصلاح زندگی انسانی در همه ابعاد است، پیوند می یابد؛ چرا که عوالم ظاهر و باطن در نگاه عرفا رابطه طولی دارند. البته این تأثیر عرفان در سیاست اولاً به صورت هدف گذاری کلّی می باشد و ثانیاً با پرورش روح عارف همراه است که قدرت وی را در عالم کثرت نیز افزایش می دهد. صوفیه در پرداختن به موضوع سیاست گاه صرفاً بر یکی از دو معیار وحدت و کثرت تأکید داشته اند که به همین سبب نیمی از حقیقت را از دست داده اند. عزلت پیشگان کسانی هستند که در عالم وحدت مانده اند و منفعت گرایان آنانند که جز عالم کثرت، به چیز دیگری اعتقاد قلبی ندارند و در واقع عارف نما هستند. دسته ای از صوفیه نیز احکام عوالم وحدت و کثرت را به هم آمیخته اند و بدین ترتیب با خلط مراتب به تساهل گرایی در عرصه سیاست گرفتار آمده اند. البته این تساهل گرایی گاه تحت تأثیر آرای فقهی در میان اهل سنت بوده است. تحرّک پیشگان هم گروهی هستند که به هر دو عالم وحدت و کثرت توجه داشته اند امّا در میان همین دسته گروهی به آفت عوام زدگی دچار شده اند (مثل عیاران) و گروهی به فعالیت¬های ضد فرهنگیِ خواص مآبانه و متعصبانه روی آورده اند. اما عارفان سیاستمدار آنانند که جامع وحدت و کثرت می باشند و قواعد شئون مختلف را رعایت می¬کنند. عرفان در این گونه افراد، صفاتی ایجاد می کند که لازمه سیاستمداری است. علاوه بر این وجود مفاهیمی هم¬چون ولایت و جهاد موجب گره خوردگی بیشتر عرفان و سیاست می شود، ولی کامل کسی است که حکمش بر همه پدیده های آفرینش جاری و ساری باشد و از این جاست که مفهوم ولایت با رهبری سیاسی پیوند می یابد. جهاد نیز از دیگر عرصه هایی است که صوفیه در آن حضور پر رنگ داشته اند، عارف به تبع جهاد درون به جهاد بیرون هم می پردازد تا عرصه هستی از غیر حق زدوده شود و کلمه الله اعتلا یابد. واژگان کلیدی: عرفان، تصوف، سیاست، وحدت، کثرت، باطن، ظاهر، عزلت، تساهل، منفعت، تحرّک.
- Abstract
- In Islam, the world and hereafter life, plurality and unity, and inner and outer part each has its own place. Islamic spirituality as an inner knowledge finds connection with Islamic politics the purpose of which is a kind of social education and human life edification in all aspects , because, in view of the Gnostics, the outer and inner worlds have longitudinal relationship. However, this influence of Gnosticism in politics is firstly as a general goal setting and secondly it is accompanied with nurture of the mystic's soul which enhances his power in the world of plurality. Hence, as Gnosticism is necessary for the powerful, so the Gnostic needs power. The mystics in coping with politics, sometimes have emphasized only either of two criteria of unity and plurality and for this reason they have missed half of the truth. The hermits are those that have remained in the world of unity and the utilitarians are those that except the world of plurality do not believe in anything else and in fact, they are the false mystics. Another group of mystics have combined rules of the worlds of unity and plurality with each other and hence by mixture of stages have been caught up in politics. However, this nonchalance was sometimes under influence of jural decision among the Sunnite. Mobility Adherents belong to the group that paid attentionto the both worlds of unity and plurality but from among this group too some have become affected with vulgarity (like Ayyaran) and some other resorted to snobbish and fanatic anti-cultural activities. But, politician-Gnostics are those that are sum of unity and plurality and observe rules of various degrees. Gnosticism among this people creates qualities which are required by statesmanship. Existence of such concepts as religious leadership (Imam's authority) and Jihad lead to tight connection between Gnosticism and politics. A perfect Imam is the one whose rule governs over all phenomena of the creation and it is here that the concept of Imam's authority gets linked to political leadership. Also Jihad is another field in which the Gnostics have had strong presents; the Gnostics as a consequence of inner Jihad does Jihad in the outside world in order to remove the untruth from the field of existence to the glory of Allah. Key words: Gnosticism, mysticism, politics, unity, plurality, inner part, outer part, seclusion (solitude), nonchalance, benefit (interest), mobility.
