عنوان پایان‌نامه
بررسی تحلیلی بنای عقلا و کاربردآن در حقوق خصوصی ایران
- رشته تحصیلی
- حقوق خصوصی
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه پردیس قم شماره ثبت: 539;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 49033
- تاریخ دفاع
- ۱۶ تیر ۱۳۹۰
- دانشجو
- علی محمدی
- استاد راهنما
- عبدالرضا علیزاده
- چکیده
- چکیده پدید آمدن پاره‌ای پرسش‌های نو پیدای حقوقی، که در منابع اصیل فقهی سابقه ندارند و پاسخی روشن برای آنهایافت نمی‌شود، موجب گردیدکه فقیهان به بنای عقلا، بیش از پیش به عنوان یکی از منابع احکام مراجعه کنند. این نهاد نوبنیاد از دیر باز مورد دقت اندیشوران اصولی بوده و هست و خواهد بود. بنایعقلادر تثبیت حکم شرعی، تبیینمعانیمتوندینیوتعیینمصادیقبرایموضوعاتآن‌هانقشمهمیدارد. ازاین‌روسزاواراستفقیهان و حقوق‌دانان بارویکردیجدید بهاین پدیده، از ثمرات آن - که نوشتارحاضربهتشریحآن‌ها می‌پردازد - غفلتنورزند. نوشته پیش رو، اندک تلاشی است که نمی‌توان به برجستگی آن نسبت به دیگر نوشته‌های همسان اشاره کرد، ولی قطعا می‌توان گفت از دیگر نوشته‌ها متفاوت است. تفاوت آن به لحاظ نوع رویکرد، طرح مسائل جزئی و کاربردی، تحلیل‌ها و نتیجه گیری است که به انجام رسانده است . در این جستار در سه فصل به تبیین بنای عقلا همت گمارده‌ایم. در فصل اول، به مباحث مقدماتی و در فصل دوم، به حجیت بنای عقلا و درفصل سوم، کاربرد بنای عقلا مورد کنکاش قرار گرفته است. این پژوهش تلاش می‌کند نگاه واقع‌بینانه به بنای عقلا داشته باشد و بدون افراط وتفریط، توانایی بنای خردمندان را در دست‌یابی به احکام نشان دهد و به این نتیجه رسیده است که: چیستی و ماهیت بنای عقلا با پدیده‌هایی چون دلیل عقلی و عرف تفاوت دارد. کالبد شکافی و مبدأشناسی بنای عقلا موجب می‌گردد که در پاره‌ای از بنای عقلا قائل به حجیت ذاتی و در پاره‌ای دیگر امضای شارع را در حجیت آن مشروط بدانیم. کارایی بنای عقلا می‌تواند در دو کاربرد استقلالی و غیراستقلالی خلاصه گردد، که در کاربرد استقلالی بنای عقلا به مثابه منبع استنباط، نقشی هم‌سنگ و هم‌طراز با منابع دیگر دارد. در کاربرد غیراستقلالی، ابزار قرارگرفتن در جهت استخراج احکام از منابع دیگر، نقش مهم بنای عقلا به شمار می‌رود.
- Abstract
- Abstract: Some of new questions of law which aren’t in original sources of Islamic jurisprudence and don’t have clear replies cause Islamic jurisconsults refer to commands sources based on their thoughts. The new institution has been paid attention to intellectuals. Ben? al- Oqal? (the practical way of intellectuals) in establishment of religious order, comment of religious text concepts and defining examples for their subject play main role. Thus, Islamic juriscosults and lawyers don’t have to ignore the phenomenon and its effects that this study will investigate it. The study can’t be said it is certainly better than other different ones but there is some differences. There are three chapters here. The first chapter will investigate elementary discussions, the second one to validity of Ben? al- Oqal? and the third to legal usages of it. The essay has tried to examine Ben? al-Oqal? with realistic approach and without going to extreme. It will show intellectuals’ abilities in reaching commands. It will conclude what and how the Ben? al-Oqal? is difference from the custom and the reason. Knowing rational base results in provided that reasoning to nature and legislator’s signature. Functions of Ben? al-Oqal? can be summarized in dependable and undependable uses. In the undependable use Ben? al-Oqal? plays its role like an independent Islamic source and corresponds to other sources. In the last, it plays main role, that is, as an instrument for receiving to Islamic orders from other sources.
