عنوان پایان‌نامه
نگرشی بر جنوب دره ارس در هزاره چهارم و سوم پیش از میلاد بر اساس یافته های باستان شناختی کهنه پاسگاه تپه سی
- رشته تحصیلی
- باستان شناسی
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه دانشکده ادبیات و علوم انسانی شماره ثبت: 61075;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 41191
- تاریخ دفاع
- ۰۶ مهر ۱۳۸۷
- دانشجو
- سپیده مازیار
- استاد راهنما
- کمال الدین نیکنامی
- چکیده
- این پایان نامه به بررسی دره ارس در هزاره چهارم و سوم پیش از میلاد بر اساس کاوش باستان شناختی " کهنه پاسگاه تپه سی" دردشت خداآفرین می پردازد. حوزه دره ارس دربرگیرنده شرق آناتولی، آذربایجان، ارمنستان و ایران بوده و از شمال کوه های آرارات تا آذربایجان در شرق را در بر می گیرد. در مرزهای سیاسی امروز? ایران غربی ترین بخش دره ارس جلفا و شرقی ترین بخش آن دشت مغان است. کاوش محوطه کهنه پاسگاه گام سودمندی، هر چند کوچک، برای ارتقاء سطح آگاهی از گاهنگاری پیش از تاریخ شمال غرب – به خصوص حوزه دره ارس – است. کاوش و مطالعه یافته های فرهنگی این محوطه علاوه بر اینکه می تواند به گاهنگاری منطقه کمک کند، به دلیل دارا بودن موقعیت خاص نمون? خوبی برای مطالع? روابط فرهنگی در حوزه دره ارس و مناطق دو سوی آن است. در طی کاوش در این محوطه 5 مرحله فرهنگی شناسایی شد. مطالعه و مقایسه یافته های فرهنگی به دست آمده نشاندهند? دور? کالکولیتیک جدید و مفرغ قدیم (فرهنگ کورا ارس) و توالی این دو دوره در محوطه است. از یافته های جدید در این محوطه می توان به معرفی « سفال های سیونی» در دور? کالکولیتیک جدید اشاره کرد. پیش از این گمان می شد که در بعضی از مناطق ایران از جمله شمال غرب فرهنگ کالکولیتیک در اواخر هزار? چهارم متروک شده است، اما کاوش این محوطه نشان داد که بر اساس یافته های باستان شناختی (هم از لحاظ لایه نگاری و هم از لحاظ یافته های فرهنگی) بین این دو دوره در این منطقه توالی فرهنگی وجود دارد. مطالعه و کاوش گسترده تر در این محوطه می تواند در مطالعه مرحله شکل گیری فرهنگ کورا ارس و چگونگی گذار از دوره کالکولیتیک به عصر مفرغ قدیم بسیار مفید باشد. اگرچه رودخانه ارس امروز یک مرز جغرافیایی مهم میان ایران و ماوراء قفقاز به شمار می رود، اما یافته های فرهنگی به دست آمده از کاوش این محوطه و محوطه های دیگر نشان می دهد که بخش شمالی شمال غرب ایران (مخصوصا حوزه دره ارس) در دوره کالکولیتیک و مفرغ دارای تناسبات فرهنگی بسیار زیادی با مناطق شمالی بوده است. به بیان دیگر می توان گفت که این حوزه باید به عنوان بخشی از یک حوزه فرهنگی بزرگتر با استقرارهای ماوراء قفقاز و حوزه کورا و ارس در نظر گرفته شود. در نهایت می توان گفت سعی شده تا در طی یک روند باستان شناختی(کاوش میدانی و لایه نگاری) مطالعه و مقایسه یافته های فرهنگی به دست آمده از کاوش در محوطه کهنه پاسگاه تپه سی(به عنوان یک نمونه موردی) وضعیت توالی فرهنگی پیش از تاریخ در این محوطه در درجه اول مورد بررسی قرار بگیرد. مطمئنا مطالعات بعدی مانند مطالعه بقایای جانوری و گیاهی و یافته های دیگر در بازسازی بستر اجتماعی و اقتصاد معیشتی ساکنان این محوطه بسیار حائز اهمیت است که باید بدان پرداخته شود. I
- Abstract
- Abstract This thesis is concerned with the Araxes Valley in fourth and third millennium B.C based on excavation in Kohne pasghah Tapesi in Khodaafarin Plain. Kohne pasgah Tepesi is located in the middle of a Mafruzlu and shoja'lu village near Kaleibar district, Tabriz province, Iran. It is located on the south bank of the Araxes valley in the Khoda- afarin plain. This site has surveyed and excavated as part of the Khoda Afarin dam project. Archaeological excavation and surveys in the south of Araxes River frequently concentrated on Urmia basin. By this regards the Kohne pasgah Tepe is very important, as it is a stratified and radiocarbon- dated site in this region. Thesis falls roughly into seven chapter,chapter 1 describe the geoghraphical,natural and cultural landscape of Araxes Valley and it's marginal zone, the political, cultural and natural geography of Khodaafarin and Kohne pasgah Tapesi. In chapter 2 and 3, history of excavation and survey of this plain is presented and then pay attention to rescue project of Khodaafarin dam and our questions for excavation. Descriptions of the site is presented in chaper4.in chapter 5, excavation; procces of work; method of stratigeraphy is introduced and at least phasing is provided. The depth of cultural deposit (just E.B. age and chalcolithic period) is about 4m. As a result of excavation 5 phases recognized. A comparison of the pottery from excavation with the material from other sites both to the north and the south of Araxes valley suggests that the site was continually occupied from the Late Chalcolithic to the early bronze age(early bronze age I,II,III?)In addition, architectural remains and several shreds of Iron Age until Parthian period show that Kohne Pasgah Tepe may have been reoccupied in these periods too. In this thesis, we just introduce the late chalcolithic period and the early Bronze Age phases based on stratigraphy, architecture and pottery. Chapter 6 is a discussion about archaeological and cultural characteristics of Araxes Valley before excavation of Kohne pasgah Tapesi, it's involves the history of studies and field works in this area and the information's about the cultures of 4th and 3rd millennium B.C. Finally, in chapter 7, the results of excavation and studies and conclusion are presented. To sum up, through archaeological process (excavation and stratigraphy); study, comparison and typology of pottery, architecture and material culture in whole, the situation of cultural sequence of prehistory in this region is investigated.
