عنوان پایاننامه
منسوجات سده چهارم تا هشتم هجری قمری مورد مطالعاتی : منسوجات موزه مقدم دانشگاه تهران
- رشته تحصیلی
- باستان شناسی
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه دانشکده ادبیات و علوم انسانی شماره ثبت: 9040521;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 49049
- تاریخ دفاع
- ۳۰ بهمن ۱۳۸۹
- دانشجو
- زهرا علی نژاداسبوئی
- استاد راهنما
- هایده لاله
- چکیده
- انواع منسوجات، همواره از ملزومات زندگی انسان بوده است. ولی به¬دلیل ناپایداری مواد اولیه، اغلب با گذشت مدّت کوتاهی در شرایط نامناسب تخریب می¬شوند. به همین علّت، معمولاً توجه به منسوجات در میان مطالعات باستان¬شناختی بسیار اندک و محدود است. موزه مقدّم دانشگاه تهران در سال 1351ه.ش از طرف دکتر محسن مقدم به دانشگاه تهران وقف شده است. این مجموعه دارای نمونه پارچه¬هایی است که از ارزش تاریخی بالایی برخوردارند که محدود? زمانی را از دور? ساسانی تا قاجار دربرمی¬گیرند. ساسانیان با آگاهی از سوابق درخشان فن بافندگی توسعه صنعت نساجی را سرلوحه برنامه¬های خود قرار دادند و زمینه¬های مناسبی را برای رشد این صنعت فراهم کردند. بقایای منسوجات اوایل اسلام و قرون میانی نشان¬دهند? تداوم این صنعت در دور? اسلامی است. در پایان¬نامه حاضر، سنت تولید منسوجات از قرن چهارم هجری قمری تا قرن هشتم هجری قمری بر اساس چهار عنصر تکنیک بافت، رنگ و رنگرزی و نقشمایه و مراکز بافت مورد مورد مطالعه قرار گرفته است. مهمترین اهداف این پژوهش، مطالعه منسوجات دوران آل بویه، سلجوقی و ایلخانی، بر اساس 4 نمونه از پارچه¬های موزه مقدم دانشگاه تهران می¬باشد. همچنین با توجه به اهمیّتی که این دوران در تولید پارچه¬های ابریشمی، تنوع تکنیک بافت و الیاف مصرفی و همچنین پیشرفتی که در صنعت نساجی داشتند و استفاده از دستگاه بافندگی پیشرفته برای بافت پارچه، به این منظور، سه مرحله زیر در نظر گرفته شد: - بررسی 4 نمونه از پارچه¬های موز? مقدم و مطالع? تاریخی این پارچه¬ها براساس مطالعات تطبیقی؛ برای اطمینان از انتساب آن¬ها به دور? تاریخی ذکر شده. - بررسی و پژوهش در تعیین محل بافت، تکنیک و استخراج طرح آن¬ها. - تعیین طبیعی یا شیمیایی بودن رنگینه¬های به¬کار رفته در نمونه¬ها، با استفاده از روش¬های آزمایشگاهی به منظور صحت اصالت این پارچه ها به دور? مورد نظر. واژگان کلیدی: پارچه، آل¬بویه، ایلخانی، تکنیک بافت، رنگ و رنگرزی، نقشمایه و مراکز بافت، موزه مقدم.
- Abstract
- Textiles always have been essential implements of human life. But, because of the instability of their materials, after a short time in the unsuitable conditions, they often destroy. So there is so limited attention to textiles in the archaeological researches. Moqaddam Museum, in 1351 (Hejri- Shamsi) has been devoted to the University of Tehran by Dr. Mohsen Moqaddam. This museum has some textiles, from Sasani to Qajar period, of high historical value. Through the high developed weave techniques, development of textile industry was one of the important purposes of Sasani dynasty. Textile remains of early and medival centuries of Islam, assume the continuous of this industry in Islamic period. This research has been study the tradition of textile production in 3rd to 8th century (Hijri-Qamari), in the four cases: weave technique, dye and dying, motifs, and weave centers. The most important objects are the study of Buyid, Saljuq, and Ilkhanid texties, on the base of four samples of Moqaddam Museum of Tehran University. In addition, the important of this period in silk textile productions, variety of weave techniques and materials, development of textile industry, and use of developed weave machine, made three phases in this research: ? Study of four pieces of Moqaddam Museum´s textiles and comparative historical studies; to ensure the mentioned assignment to historical periods. ? Study of their weave place, weave technique, and patterns. ? Laboratory testing of their dyes to be sure about the relative period. Key words: Moqaddam collection, textile, Buyid, Ilkhani, Weave technique, Dye& Dying, motif, weave centers.