عنوان پایان‌نامه
بررسی جایگاه خانقاه درسازمان فضایی شهرهای عصر صفوی ،نمونه های موردی:اصفهان واردبیل
- رشته تحصیلی
- باستان شناسی
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 48633;کتابخانه دانشکده ادبیات و علوم انسانی شماره ثبت: 800-
- تاریخ دفاع
- ۲۵ اردیبهشت ۱۳۹۰
- دانشجو
- محمد زمانی ارهانی
- استاد راهنما
- حسن کریمیان
- چکیده
- اسلام و جهان اسلام از دیرباز گرایش¬های زاهدانه را در خود جای داده است. یکی از این گرایشات مبحث مربوط به تصوف و عرفان می¬باشد که خود دارای ابعاد گوناگون ومتعددی است. خانقاه یک پدیده نادر و قدیمی در فرهنگ ایرانی است که با نام¬های دیگری همچون زاویه، تکیه، لنگر، رباط و امثال آن نامیده شده و در بعضی موارد مترادف با معنی خانقاه به کار برده می¬شوند. اکثر نویسندگان و محققین خانقاه را مکانی برای اقامت درویشان و صوفیان دانسته¬اند. نخستین خانقاه¬های ایران در منطقه خراسان در قرن 4 و 5 هجری بوجود آمده است و عده¬ای هم معتقدند که ابوسعیدابولخیر نخستین خانقاه رسمی و با برنامه را در 440 هجری بنا کرده است. این نهاد که در دوره سلجوقی شکوفا شد مورد لطف طبقه حاکمه بود، بعد از حملات مغولان به سرعت در آناطولی و شبه قاره هند گسترش یافت (مانند طریق¬های چشتی و سهروردی) در دوره صفوی هم دارای فراز و فرودهای زیادی می¬شود. پادشاهان صفوی در اجرای راهبرد ملی و بین المللی خویش نسبت به احداث شهرهای متعدد و رشد و توسعه آن¬ها مبادرت ورزیدند و از این جهت می¬توان آن¬ها را بزرگ¬ترین شهرسازان در دوران اسلامی به شمار آورد. از آنجائیکه ایده خاصی در خصوص سازمان فضایی شهرهای عصر صفوی وجود ندارد و یقیناً بدون شناخت ویژگی فضایی شهرها در این دوره شناخت فضاهایی چون خانقاه، زورخانه، تکیه، حسینیه و جایگاه آنها در بافت شهرها میسر نمی¬باشد. بنابراین در این پژوهش سعی بر آن شده است که به بررسی ویژگی فضایی شهرها در این دوره (منحصراً شهرهای اردبیل و اصفهان) و نقش این عناصر (خانقاه¬ها، زورخانه¬ها، حسینیه و تکایا) در بافت شهرهای مذکور روشن و مشخص شود و از این رهاورد درک ساختار فضایی شهرهای ایران عصر صفوی تسهیل¬تر گردد و در نهایت به برنامه¬ریزی در جهت مرمت و حفاظت از آثار و بافت کهن آنها کمک نماید. واژگان کلیدی: خانقاه، عرفان و تصوف، فتوت و جوانمردی، فضاهای شهری، صفویه، اردبیل، اصفهان.
- Abstract
- There have been ascetic sects within Islam and its world since earlier Islamic times. One of these propensities were theosophy and mysticism which have different aspect by themselves. Abbey is a unique and ancient phenomenon in Persian culture that has other names such as Zawieh , Tekieh , Langer, Rabat and so on , and sometimes were synonyms for abbey. Most of the scholars have known abbey as residence for mystics. The first know abbeys had been built in Khorasan at Hegira(10-11AD) and someone believe that it is Abu Saeid Abolkheir , who founded the first classic abbey at the 440 Hegira .This organization which flourished at the Seljuq period, was concerned by the governing strata. After Mongol invasion, Abbey grew rapidly in Anatolia and Indian subcontinent , such as Sohrevardi and cheshagh sects. Conducting their national and international strategies, Safavid kings embarked to found several cities , and also to flourish and develop them . That is the reason we can count on them as the biggest city constructors during Islamic period . As there are no particular Idea for Safavid s city spatial organization , without understanding about city spatial characteristics, certainly there could be no knowledge about abbey, palestra , takyeh , huseinieh and their position in cities context. However , in this study it is attempted to investigate this period city spatial characteristics , exclusively Ardebil and Isfahan , and to clarify these elements role in these cities context. Consequently, to simplify Iranian cities spatial structure understanding during Safavid period. And finally, this study is a try for programming any conservation for ancient context. Key words: abbey, Sufism and Gnosticism ,manliness and sport, city spaces, Safavid, Ardebil , Isfahan
