عنوان پایان‌نامه
تصحیح و ویرایش فرهنگ انجمن آرای ناصری
- رشته تحصیلی
- زبان و ادبیات فارسی
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه دانشکده ادبیات و علوم انسانی شماره ثبت: 871256;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 49333
- تاریخ دفاع
- ۳۰ بهمن ۱۳۸۹
- دانشجو
- فاطمه وقاری
- استاد راهنما
- علیرضا حاجیان نژاد
- چکیده
- فرهنگِ انجمن آرایِ ناصری تألیفِ رضاقلیخان متخلص به هدایت و معروف به للهباشی در سالِ 1286 هجریِ قمری آغاز و در سالِ 1288 به نامِ ناصرالدین شاهِ قاجار به خطِ میرزا آقا کمرهای به چاپِ سنگی رسیده است. بنا به گفته خود مؤلف جمعآوریِ صدهزار بیت از شاعرانِ مختلف و تألیفِ ریاضالعارفین و مجمعالفصحا و رجوعِ فراوان به فرهنگهایِ متفاوت او را به نوشتنِ یک فرهنگِ جدید که از اشکالاتِ فرهنگهایِ پیشین خالی باشد تشویق کرده است. مقدمه کتاب پس از حمد و ستایش خداوند و پیامبر و امامانِ شیعه و معرفیِ منابعِ تألیف به دوازده بخش تحتِ عنوانِ «آرایش» تقسیم میشود. متنِ اصلیِ انجمنآرا بخشِ لغات و معانیِ آنهاست. در این قسمت لغات بر اساسِ حرفِ آغازینشان به بیست و چهار قسمت که نامِ هر قسمت «انجمن» است تقسیم میشوند. هر انجمن با توجه به حرفِ دومِ لغات به تعدادی «نمایش» هم تقسیم میشود. مؤلف همان طور که در مقدمه میگوید صرفاً به شرح و بیانِ لغاتِ فارسی میپردازد و از ضبطِ لغاتِ عربیِ رایج در زبانِ فارسی به بهانه مدوّن و مضبوط بودنشان در فرهنگِ لغتهایِ عربی چشمپوشی میکند. او همچنین به شیوه دیگر فرهنگنویسانِ متقدم تنها به ضبط واژههایِ دشوار و نامعمول میپردازد و اگر هم واژههایِ معروف را ضبط کند با آوردن «معروف است» از شرح و تعریفنگاری برایِ آن خودداری میکند و گاه به آوردنِ شاهدی که اغلب در فرهنگهایِ جهانگیری و مجمعالفرسِ سروری آمده اکتفا میکند. در انتهایِ کتاب به ذکر برخی از کنایات و استعاراتِ فارسی، و عربی، و مرکب از فارسی و عربی همراهِ شواهد میپردازد که بسیاری از آنها را ذیلِ مدخلهایِ متنِ اصلیِ انجمن آرا میتوان یافت. واژههایِ کلیدی: فرهنگِ انجمن آرایِ ناصری، رضاقلیخانِ هدایت، لله باشی.
- Abstract
- Anjomanaraye naseri dictionary gathered by Rezagholi Khan whose pseudonym is Hedayat and also called Lalebashi was started in 1268 A.H and it was lithographed for Nasereddin Shah Ghajar by Mirza Agha Kamareyee. According to what the author has said gathering one hundred thousand verses from different poet and writing Riyazolarefin and Majmaolfosaha and also referring to variety of dictionary which doesn't carry the mistakes of previous dictionaries. The preface of the book after praise and worship of God and prophet and Shiite Emams and also introduction of the sources is divided into 12 parts called Arayesh. The main text of Anjomanara is for the words and their meaning . In this part according to beginning letter words are categorized into 24 parts that each is called Anjoman. Each Anjoman is also divided according to the second into some Namayesh. As author says in the preface he merely pays attention to explanation and uttering Farsi words and he avoids recording current Arabic words in Farsi language because of different excuses such as being compiled and being recorded. And also the recorded hard and equivocal words just as what primary lexicographer did and if ha recorded famous words he refrains explaning and definiting by writting it is famous next to the words and sometimes he contents to example which has written in Jahangiri dictionary and Majmaolforse soruri. And at the end of the book he concentrates on some of allegories and similes of Farsi, Arabic, and combination of both with example that most of them can be found in appendix portal of the main text of Anjomanara. Key words: Anjomanaraye naseri dictionary, Rezagholi Khan Hedayat , Lalebashi .
