عنوان پایان‌نامه
جغرافیای تاریخی و تاریخ سیاسی و فرهنگی مرو از حمله مغول تا پایان دوره قاجاریه
- رشته تحصیلی
- تاریخ-مطالعات قفقازوآسیای مرکزی
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه دانشکده ادبیات و علوم انسانی شماره ثبت: 56328;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 40151
- تاریخ دفاع
- ۰۵ بهمن ۱۳۸۷
- دانشجو
- مصطفی ملایی
- استاد راهنما
- منصور صفت گل
- چکیده
- مرو شاهجان از قدیم‌ترین مراکز فرهنگ و تمدن سرزمین ایران، همواره جایگاه مستحکم و دیرینه‌ای در تاریخ ایران زمین داشته است. این شهر در قرون نخستین اسلامی به خاطر موقعیت ممتاز جغرافیایی و سوق الجیشی خود در ارتباط با آسیای مرکزی و ایران از اصلی‌ترین مراکز سیاسی- فرهنگی جهان اسلام بشمار می‌رفته است. هجوم اقوام بیابانگرد اُغز و یورش ویرانگر مغولان، موقعیت ممتاز جغرافیایی، تمدن و فرهنگ چند هزار ساله آن را به کلی نابود ساخت. در دوره‌های بعد نیز، به دلیل تاخت و تازهای مکرر حکومتهای ملوک‌الطوایفی ماوراء النهر، تلاش وکوشش حکومتهای ایرانی در جهت احیاء، آبادانی و حفظ آن، به عنوان شهری نظامی و پادگانی مرزی و همچنین دروازه تسلط بر خراسان بی‌ثمر ماند و این شهر نتوانست موقعیت ممتاز (جغرافیایی،سیاسی و فرهنگی) سابق خود را باز یابد. تا اینکه در آستانه ظهور سلسله قاجاریه بر اثر تاخت و تازهای مکرر امرای بخارا، با تغییر ساختار جمعیتی شهر و کم رنگ شدن آثار فرهنگ ایرانی، مرو تبدیل به محلی برای اسکان ترکمنها شد. بعدها نیز تلاش حاکمان قاجاری خراسان جهت حفظ آن به عنوان جزئی از سرزمین ایران، به دلیل عدم توانایی آنها در ایجاد یک رابطه درست و منطقی با ترکمنها و همچنین به خاطر رفتار دوگانه مرزداران (ایلخانیهای) خراسان، بجائی نرسید. سرانجام همزمان با پیشروی روسها در مرزهای شمال شرق ایران (مناطق ترکمن نشین) به دلیل انفعال سیاسی شاهان قاجار و سیاست دوگانه انگلیس در قبال این تجاوزات، مرو برای همیشه از سرزمین اصلی ایران جدا شده، جزئی از خاک روسیه گشت. واژگان کلیدی: مرو، جغرافیای تاریخی، تاریخ سیاسی،تاریخ فرهنگی، خراسان، ترکمن
- Abstract
- Abstract: Shahe-Jahan of Mary, one of the oldest Iranian Cultural and Civil centers, have always been rolled as a tenacious and immemorial place in history of Iran. Because of its preponderancies’ geographical and strategic situation in first Islamic century in Iran and central Asia transaction, Mary was one of the prominent and outstanding politico-cultural centers of all Islamic worlds. Nomadic invasion which chiefly perpetrated by Ghosses and Mongolian destroyers caused to these downfall and geostrategic decline and led to destruction of this several of dozens of historical civilizations. Subsequently, as a result of attacks by nomadic state of Transocean in next century, endeavors of Iranian Government to set in course of her traditional role and affect for reconstructing, developing and preserving of that city as a militaristic garrison and boundary presidio and a gateway for predominance of central government on Khorasan aborted. This failure resulted further breakage in situation of Mary (as a prominent Political, cultural & Geographical center) and finally Mary had never been able to revive its brilliant past days. But in the eve of Gajar dynasty as a result of Bokhara governors s invasion, change in demographic structure and diminishing of Iranian cultural effect, Mary became as a Turkmen residence. The endeavors of Iranian governors of Khorasan to prevent these nomads andbpreserving this city as a Iranian sovereignty in next years failed, because that governor didn’t act as a mediator and failed to behave in a rational manner to Turkmen rulers of Khorasan that based on ambivalence on the part of border guards. Finally, coincidence with Russian invasion of Iranian north-eastern boundaries (in Turkmen territory) as a result of political isolation of Gajar Shahs and dual policy of British opposition to these assault, Mary perpetually apart from Iran and became as a Russia territory. Key Words: Mary, Geographical history, Political history, Khorasan, Turkman.
