عنوان پایان‌نامه
بررسی تغییرات سرعت موج Pn در گستره تکتونیکی ایران
- رشته تحصیلی
- ژئوفیزیک - زلزله شناسی
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه موسسه ژئوفیزیک شماره ثبت: 666;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 48315
- تاریخ دفاع
- ۱۲ دی ۱۳۸۹
- دانشجو
- ثمر امینی بروجنی
- استاد راهنما
- محمدرضا حاتمی, ظاهرحسین شمالی
- چکیده
- پهنه ایران بخشی از کمربند کوهزایی آلپ-هیمالیا بوده و از جمله ساختارهای زمینساختی جوان و فعالی میباشد که همواره مورد توجه پژوهشگران علوم زمین بوده است. در این مطالعه زمان رسیدهای امواج Pn و Sn را در فواصل منطقهای مورد بررسی قرار داده و تغییرات جانبی سرعت فازهای Pn و Sn را درون ساختار فوقانی گوشته بالایی، در زیر فلات ایران بدست آوردیم. در این راستا بیش از 48000 پرتو Pn و 9500 پرتو Sn از کاتالوگ انگدال مورد استفاده قرار گرفت. این زمان رسیدها حاصل 667 ایستگاه و 1618 رویداد مستقل بوده و سرعت متوسط موج Pn در گوشته بالایی در آنها برابر با km/s 2/8 میباشد. عملیات وارون سازی با روش حداقل مربعات میرا شده درون بلوکهایی با اندازه °2×°2 و با استفاده از الگوریتم LSQR انجام شد. مدل سرعتی بدست آمده که دارای قدرت تفکیک جانبی بالایی میباشد، آنومالی مثبتی را در زیر کمربند کوهزایی زاگرس در هر دو مدل Pn و Sn نشان میدهد. مرز بین آنومالی پر سرعت و کم سرعت در این منطقه در امتداد MZT قرار گرفته است. ما این یافته را شاهدی بر فرورانش سپر عربستان به زیر خرد قاره ایران مرکزی در نظر گرفته و همچنین از آن برای اعمال محدودیت بر روی هندسه صفحه فرورونده استفاده کردیم. تبدیل ناگهانی تغییرات سرعت در شمالشرق ایران (منطقه کپهداغ)، نیز به چشم میخورد که محل این تبدیل را مرز بین صفحه توران و ایران مرکزی پیشنهاد کردیم. مشاهده آنومالیهای منفی در زیر شمالغرب ایران و شرق ترکیه حاکی از گوشته نسبتا ضعیف و ذوب بخشی در این منطقه میباشند. در منطقه مکران، واقع در جنوبشرق ایران، آنومالی پرسرعتی با روند شمالشرق- جنوبغرب، در نقشه سرعتی موج Pn دیده میشود که تائیدی است بر کم شیب شدن صفحه اقیانوسی فرورونده در سمت غرب این زون.
- Abstract
- The Iranian plateau, with its different crustal types and deformation styles, is one of the most structurally complex and tectonically inhomogeneous regions in the world. In this study, we have analyzed Pn and Sn arrival-times from regional seismicity, in order to resolve lateral velocity variations of Pn and Sn phases within the uppermost-mantle structure under the Iranian Plateau. More than 48,000 Pn rays and 9,500 Sn rays from the EHB catalog were used at epicentral distances between 1.8° and 15°. These picks are derived from 667 individual stations and 1618 earthquakes and have an average upper-mantle Pn-velocity of 8.2 km/s. A regularized damped least-squares inversion is used to image velocity perturbations in the mantle-lid beneath Iranian plateau and eastern Turkey. The inversion was done with cell size of 2°×2° and 25 iterations using LSQR algorithm. Our velocity model, with high lateral resolution, shows positive anomalies in the Zagros mountain belt in both Pn and Sn velocities with a distinct transition between the faster and slower zones nearly along the MZT. We interpret this as an evidence for underthrusting of the Arabian Shield beneath the Central Iranian micro-continent and also used it to provide constraints on geometry of the subducted slab. Significant negative anomalies occur predominantly beneath NW Iran and eastern Turkey, suggesting a zone of relatively weak mantle. In the Makran region, southeast Iran, the SW-NE trending high velocity anomaly in the Pn velocity map suggests that the slab is dipping shallower westward. We also observe a significant transition in velocity variations across the Kopeh-Dagh region, northeast Iran, which we use to mark the boundary between the Turan and Central Iran plates.
