عنوان پایان‌نامه
مبانی فقهی مسئولیت در فعالیتهای مطبوعاتی و رسانه ای
- رشته تحصیلی
- فقه و مبانی حقو ق اسلامی
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه دانشکده الهیات و معارف اسلامی شماره ثبت: 1907ف;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 47965
- تاریخ دفاع
- ۲۴ بهمن ۱۳۸۹
- دانشجو
- عطیه مقدم فر
- استاد راهنما
- حسین داورزنی, حمید انصاری
- چکیده
- در عصر کنونی که به عنوان " عصر ارتباطات و رسانه " نام گرفته است، رسانه ها نقش بسیار موثری در فرهنگ سازی، روابط اجتماعی و شکل گیری اخلاق حاکم در جامعه دارند . رسانه هایی که در یک نظام اسلامی و دینی فعالیت می کنند و خود را پایبند به ارزش ها و چارچوب های پذیرفته شده در شرع مقدس می دانند؛ لزوما باید مطابق قواعد و دستورات الهی عمل نمایند . در این پژوهش تلاش شده است که یکی از خلأهای مهم و رایج در فضای کنونی رسانه های مزبور که مربوط به مسئولیت رسانه و آثار فقهی مترتب بر آن است مورد فحص و واکاوی قرارگرفته و مبانی فقهی مغفول مربوط به آن احصاء و تبیین گردد. این پایان نامه با موضوع " مبانی فقهی مسئولیت در فعالیت های رسانه ای و مطبوعاتی " مشتمل بر یک مقدمه و 5 فصل می باشد؛ در ابتدا ضمن بیان مطالبی به عنوان مقدمه، در فصل اول کلیات و مفاهیم تحقیق بیان شده است. در فصل بعد به حکم تکلیفی تاسیس رسانه پرداخته شده و مقوله رسانه را " عنوان ثانوی " معرفی کرده و پس از یافتن مبانی جواز تاسیس آن در اسلام، پارا فراتر نهادیم و با 4 ادله ای که ذکر می شود ، حکم وجوب تاسیس رسانه را به اثبات رسانده ایم . در فصل سوم به سه مسئولیت رسانه ها و مطبوعات در سه گفتار مجزا پرداخته ایم . ابتدائاً مسئولیت مدنی رسانه ها تببین شده و سپس مبانی فقهی و حقوقی مسئولیت مدنی را مورد بررسی قرارداده و آن را با ومضوع نشر خبر و اطلاع رسانی رسانه ها تطبیق داده ایم و از 4 قائده اتلاف، تسبیب، لاضررو قاعده احسان بهره گرفته، عوامل مسئولیت مدنی را احصاء کردیم، در گفتار دوم به مسئولیت اخلاقی رسانه ها با نگرشی بر آیات و روایات پرداخته و در آخرین گفتار این فصل مسئولیت کیفری ناشی از جرایم مطبوعاتی مورد بررسی قرارگرفته است . و اما در فصل چهارم ضرورت و لزوم اطلاع رسانی بر پایه و مبنای اصل آزادی بیان را با ذکر علل آن و شواهدی از قرآن و سنت به اثبات رسانده و آزادی را به عنوان یک حق در حکومت اسلامی تحلیل نموده ایم. در فصل پایانی یعنی فصل پنجم، رسانه ها را در رویکرد انقلاب اسلامی با ذکر بیاناتی از بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران و مقام معظم رهبری (دام ظله) شرح داده و با ذکر اصلاحاتی که در قوانین مطبوعاتی پس ازپیروزی انقلاب اسلامی آمده ، قوانین مربوط به هیأت نظارت مطبوعات و هیأت منصفه را مورد نقد و بررسی قرارداده ایم و پیشنهاداتی را نیز برای بهبود هرچه بیشتر آن عنوان کرده ایم و در پایان نتیجه گیری از مباحثی که عنوان شده ارائه نموده ایم .
- Abstract
- In the current era which is named "the Communications and Media Era", the media play a highly effective role in making cultures, social relations and the formation of the ruling behavior in a society. The media which are active in an Islamic and religious system and consider themselves as committed to the values and the accepted frameworks in Islam necessarily should act based on the divine rules and regulations. In this research, it was tried to study one of the most important and common vacuums in the current atmosphere of the media which is related to the responsibility of the media and the effects of the Islamic jurisprudence (Feqh) on them. Also those ignored Islamic jurisprudence bases related to them was discussed in this research. The thesis named "the Islamic Jurisprudence Bases in the Media and Press Activities" includes an introduction and five chapters; at first, in addition to raising some principles as introduction, the generality and the concepts of the research were explained. In the second chapter, the precept of responsibility for the establishment of media was discussed and the media was introduced as a "peripheral issue" and after finding the Islamic bases for its establishment, we moved forward and proved the necessity for its establishment with reference to the four reasons to be mentioned below. In the third chapter, we have discussed three responsibilities of the media and the press in three separated articles. Initially, the civil responsibility of the media was explained and then we studied the Islamic jurisprudence and legal bases of the civil responsibility and compared it with the issue of the news and information releasing by the media and we used four precepts of "Etlaf", "Tasbib", "La Zarar" and "Ehsan" to explain about the elements of the civil responsibility, in the second article we studied the moral responsibility of the media according to Quran verses and the Islamic traditions and in the last article of the chapter we explained about the punitive responsibility resulted from the media crimes. Meantime, in the fourth chapter, the necessity for news releasing based on the freedom of speech was proved stating the reasons and on the strength of some evidences from Quran and the Islamic tradition and analyzed freedom as a right in the Islamic government. In the fifth or the last chapter of the research, we explained about the Islamic Revolution's approach towards the media mentioning some comments by the late founder of the Islamic Republic of Iran and Supreme Leader of the Islamic Revolution and studied the media rules approved after the victory of the Islamic Revolution and the rules related to the media jury and supervisory body and presented a number of proposals for its further improvement as well as a conclusion of the discussed issues in the research. Key word: Media, Responsibility, Islamic Jurisprudence, Freedom of Speech
