عنوان پایان‌نامه
ارزیابی منافع قدرتهای منطقه ای و فرامنطقه ای در قلمرو قفقاز
- رشته تحصیلی
- جغرافیای سیاسی
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 43866;کتابخانه دانشکده جغرافیا شماره ثبت: 1470
- تاریخ دفاع
- ۰۴ اسفند ۱۳۸۸
- دانشجو
- سید رحمت اله موسوی فر
- استاد راهنما
- زهرا پیشگاهی فرد
- چکیده
- چکیده منطقه قفقاز به دلیل ویژگی های ژئو پلیتیکی خاصی خود از جمله مناطقی بود که بلافاصله بعد از فروپاشی شوروی به صحنه رقابت های منطقه ای و فرامنطقه ای تبدیل شد. ایران و ترکیه که رقبای سنتی و تاریخی روسیه در این منطقه محسوب می شوند از یک طرف و اتحادیه اروپا و ایالات متحده آمریکا از طرف دیگر تلاشهای خود را برای حضور مؤثرتر در این منطقه آغاز نمودند. بروز جنگ و درگیریهای متعدد درون کشوری و بین کشوری در قفقاز زمینه های جدیدی برای نقش آفرینی قدرتهای منطقه ای و فرا منطقه ای ایجاد نمود و هر کدام از بازیگران باتوجه به منافعیکه در این منطقه برای خود متصوربودندسعی درنفوذبه این منطقه نمودنددرمیان بازیگران نقش آمریکا در جهت دهی مسایل حوزه قفقاز بر جسته تر به نظر می رسد. پس از فروپاشی اتحاد شوروی، آمریکا خود را در وضعیت جدیدی دید. در اندیشه نخبگان سیاست خارجی آمریکا این ایده وجود دارد که در غیاب رقیب دیرینه فرصت مناسبی فراهم شده است که از طریق حضور وکنترل نقاط ژئو پلیتیک و تعیین کننده یک نظم جدیدی که در آن آمریکا به عنوان تنها ابرقدرت حضور داشته باشد شکل گیرد. اما نگاه اتحادیه اروپا به کشورهای قفقاز جنوبی مبتنی به ذخایر غنی انرژی و بعد استراتژیکی آن است و بر این اساس استراتژی خود را تعامل با این کشورها، توسعه و گسترش روابط با آنها با هدف حضور و نفوذ در این منطقه و کسب منافع اقتصادی با تأکید بر انرژی مورد نیاز آتی خود ( نفت و گاز) می باشد. ایران به عنوان یک قدرت منطقه ای و همسایه بلافصل قفقاز، نیز دارای منافع و علائق خاصی است با پیدایش جمهوری های جدید ایران با مسایل امنیتی خاصی روبرو شد از جمله بی ثباتی سیاسی داخلی این کشورها و اختلاف های مختلف قومی – مذهبی در بین آنها که ممکن است به جنگهای منطقه ای منجر شود و امنیت ایران را تحت تأثیر قرار دهد. همچنین توانائی آمریکا و کشورهای غربی برای نفوذ در کشورهای منطقه به خاطر ضعف های گوناگون این کشورها، گسترش ناتو به شرق و غیره می تواند تأثیر قطعی بر ملاحظات امنیتی ایران بگذارد. به طور کلی ایران خواهان حفظ وضع موجود در مرزهای شمالی خود بود. سیاست ایران در این منطقه بر اعتماد سازی و حذف عوامل تنش زا، در منطقه و تلاش برای استقرار صلح پایدار متمرکزگردیده است. همچنین نمایش اعتبار ایران و ارائه چهره ای مثبت از ایران و اسلام در مقابل تبلیغات منفی آمریکا، از دیگر اهداف این رویکرد است. خاتمه سلطه سیاسی روسیه بر منطقه آسیای مرکزی و قفقاز « موقعیت طلائی » برای ترکیه محسوب می شود. از زمان فروپاشی اتحاد شوروی، ترکیه تلاش فراوانی برای اعمال نفوذ و ایفای نقش در تحولات قفقاز به عمل آورده است. در سالهای اخیر، ترکیه کوشش بسیار کرده است تا خود را کشوری دمکراتیک، غیر مذهبی و مبتنی بر نظام سرمایه داری با اقتصاد بازار به جهان و کشورهای منطقه معرفی کند. نظر به وجود ذخائر انرژی در منطقه و حوزه دریای خزر، ترکیه با حمایت آمریکا همواره بر انتقال نفت و گاز حوزه دریای خزر و آسیای مرکزی و قفقاز به بازارهای جهانی از قلمرو کشورش از دیدگاه استراتژیک نگریسته است. در واقع قفقاز برای ترکیه هم از جهت مسایل سیاسی- اقتصادی خاص خود و هم از نظر دسترسی به آسیای مرکزی حائز اهمیت می باشد. منطقه قفقاز در واقع دروازه ی اصلی روسیه برای تعامل با جهان شمرده می شود به گونه ای که بسته شدن این دروازه، همچون بسته شدن درهای اقتصادی سیاسی و استراتژیک بر روی روسیه است.رهبران روسیه، قفقاز را به عنوان بخشی از منطقه « خارج نزدیک » در حوزه « منافع حیاتی » کشور خود می دانند. در کنار جنبه های امنیتی، قفقاز از نظر اقتصادی برای روسیه حائز اهمیت است. عمده ترین مساله از این جهت، نفت خزر و اتصال آن می باشد. اما مهم ترین چالش روسیه را باید حضور و نفوذ آمریکا و غرب در قالب پیمان های امنیتی به خصوص ناتو در منطقه قفقاز دانست رهبران روسیه نگران آن هستند که حضور و سیاست های غرب بویژه آمریکا منجر به اتخاذ سیاست « حصار روسیه » شود. چنین سیاستی از سوی غرب، یادآور استراتژی های حصار اتحاد شوروی در عصر جنگ سرد است.
- Abstract
- Abstract Caucasia region, because of its special geopolitic characteristics ,was one of the regions which immediately, after ussr s cattering, changed to the scene of regional and super regional competitions. Iran and turkey which are the historic and old challengers of Russia in this region from one side and Europe union and united state of America frome the other side ,started their struggles to effective presnce in this region .Incidence of several civil wars and between countries in cauc asia ,created new back grounds to play ing role of regional and super regional Powers, a nd everyone of players, considering their interests in thi s r e gion, tried to penetrate there, among them the role of united states of America, to direct the issues of caucasia region, seems more projected. After ussr scattering the united states considered Itself in anew situation.In the mind of genius American foreign politicians,there is the phenomenon that in the absence of the old rival, It s good occasion that through controlling geopolitic and important points, form anew order in which that America be there as the only super power. But the veiw of Europe union to southern caucasia is based on energy resources and then strategical aspect and based on this ,their strategy is interaction with these countries ,Expanding and developing ties with them aiming to present and penetrate in this region and accquainting economic interests, in sisting on their future needed energy (petrolum gas). Iran as a regional power and unseparateabale neighbour of caucasia, also has special interests. By appearing new republics in cancasia, iran faced to specific . Problems, suchas internal unstability in these countries, and religious-tribal contradictions between them which many lead to regional wars and affect on Iran security. Also the ability of America and western countries to penetrate in the countries of the region because of frequent weaknesses , developing NATO to east and so , on can affect certainly on iran security considerations. In general , iran is willing to safeguardings the present situation in the northern borders . Iranian policy in this region is focused on creat trustfulness and eliminating tension factors in the region and try to settle a constant peace . also showing Iranian credit and presenting a positive view of iran and islam versus American negative propaganada , are other goals of this process . expiring Russian politic dominance on central Asian region and Caucasia is a golden occasion for turkey. From the scattering USSR , turkey has tried a lot of penetrate and playing role in Caucasia developments . In recent years , turkey tried hard to introduce itself as ademocratic ,laic(with out religion) based on capitalism system and open economy , to the region countries and the world . considering the energy reserves in the region and Caspian sea area , turkey by supporting America , always on transporting petrolium and gas of Caspian sea and central Asia and Caucasia a to the world markets from its territory , considered an strategic viewpoint.Indeed caucasia is important to turkey either from politic – economic issues or accessibility to the central asia . caucasia is the main gate of Russia to interact with the word as the closing this gate,is strategic politic and economic gate closing on Russia . Russian leaders , consider caucasia as a part of near forigen in the area of their vital interests . Asid the security as pects , caucasia is important for Russian from economic view point. The most chief issue , is Caspian oil and its connection. But the most important challenge of Russia should be considered America and west presence and penetrate in the form of security agreements specially NATO in caucasia region .russian leaders are concern that presence and policies of west , specially America lead to choose the policy of Russia fence . such policy from the westerns is reminding USSR fence strategy in cold war age.
