عنوان پایان‌نامه
بررسی اثر تنش کم آبی در مرحله رشد زایشی بر صفات کمی و کیفی ارقام پیشرفته کلزا
- رشته تحصیلی
- مهندسی کشاورزی -زراعت
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 38102;کتابخانه پردیس ابوریحان شماره ثبت: 405
- تاریخ دفاع
- ۱۵ اسفند ۱۳۸۶
- دانشجو
- معصومه نعیمی
- استاد راهنما
- غلامعلی اکبری
- چکیده
- چکیده در بسیاری از مناطق کشور مرحله رشد زایشی کلزا با تنش کم¬آبی مواجه می¬گردد. به منظور بررسی اثر تنش کم¬آبی در مرحله رشد زایشی بر صفات کمی و کیفی ارقام پیشرفته کلزا، پژوهشی به صورت کرت¬های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک¬های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی ??-???? در مزرعه پژوهشی مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج اجرا شد. در این آزمایش تیمار آبیاری به عنوان عامل اصلی و در دو سطح شامل آبیاری معمول بر اساس ?? میلی¬متر تبخیر از تشتک کلاس A (شاهد) و تنش (قطع آبیاری از مرحله خورجین¬دهی تا انتهای رشد) و ?? رقم کلزا به عنوان عامل فرعی شامل ارقام : Licord، Okapi، SLM046، RGS003، Hyola420، Option500، Orient، Opera، Hyola401، زرفام، طلایه و ساریگل مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج این پژوهش نشان داد که تنش کم¬آبی موجب کاهش معنی¬دار تمام صفات فنولوژیک و برخی صفات مورفولوژیک از جمله تعداد شاخه فرعی (8%) و طول خورجین در ساقه اصلی (7%) و شاخه¬های فرعی (10%) و افزایش قابل ملاحظه درصد پوکی خورجین (51%) گردید. همچنین تنش میزان عملکرد دانه (29%) و برخی اجزای آن از جمله تعداد خورجین در ساقه اصلی (15%) و شاخه¬های فرعی (45%)، تعداد خورجین کل (31%)، نسبت باروری خورجین (7%) و تعداد دانه در خورجین¬های شاخه¬های فرعی (11%) را به طور معنی¬داری کاهش داد. ارقام مورد آزمون نیز از نظر تمامی صفات مورد بررسی با هم اختلاف معنی¬داری داشتند. بیشترین عملکرد دانه در شرایط تنش کم¬آبی در ارقام Opera و زرفام به ترتیب به میزان ???? و ???? کیلوگرم در هکتار تولید شد. همچنین ارقام مذکور بیشترین عملکرد روغن در شرایط تنش را نیز به خود اختصاص دادند و به طور کلی نسبت به سایر ارقام سازگاری خوبی در شرایط تنش کم¬آبی از خود نشان دادند. اگرچه تیمار آبیاری تاثیری بر درصد روغن و پروتئین دانه نداشت ولی عملکرد روغن و پروتئین و همچنین میزان آب نسبی برگ تحت شرایط آبیاری شاهد بیشتر از شرایط تنش کم¬آبی بود. ترکیب اسیدهای چرب روغن نیز تحت تاثیر تنش کم-آبی دچار نوساناتی شد که کاهش درصد اسیدهای چربی همچون اسید میرستیک، اسید لینولنیک، اسید بهنیک و افزایش اسید اروسیک از جمله این تغییرات بودند. با بررسی شاخص¬های ارزیابی تحمل به خشکی ارقام Opera و زرفام به¬عنوان متحمل¬ترین ارقام در شرایط تنش کم¬¬آبی شناسایی شدند و با توجه به همبستگی مثبت و بسیار معنی-دار شاخص¬های تحمل به تنش (STI)، میانگین هندسی بهره‌وری (GMP) و بهره‌وری متوسط (MP) با عملکرد دانه در شرایط آبیاری و تنش، در مجموع این شاخص¬ها به عنوان بهترین معیارهای شناسایی ارقام متحمل به تنش شناخته شدند. کلمات کلیدی: تنش کم¬آبی، ترکیب اسیدهای چرب، شاخص¬های ارزیابی تحمل به خشکی، کلزا، میزان آب نسبی برگ.
- Abstract
- Abstract In many areas of country, Rapeseed reproductive growth (flowering and seed filling) stages are exposed to drought stress. In order to investigation of water deficit effect in reproductive growth stage on quantity and quality characteristics of advance rapeseed cultivars, a experiment was conducted in split-plot design on randomized complete block design with four replications at the research field of seed and Plant Improvement Institute, karaj in 2005/6. In this experiment, irrigation treatments in two levels as main plot such as common irrigation based on irrigation after 80 mm from evaporation pan, class A, (control) and no irrigation from silique formation to end of growth and 12 rapeseed cultivars including of Licord, Okapi, SLM 046, RGS003, Hyola420, Option500, Zarfam, Orient, Opera, Talaye, Sarigol and Hyola401 as sub plots were studied. The results of this experiment indicated that water deficit stress decreased the total phenological and some of morphological traits such as lateral branches number (8%) and silique lenght in both main stem (7%) and lateral branches (10%) and increased silique seedlessness percentage (51%). Also stress decreased grain yield (29%) and some yield components such as silique number in main stem (15%) and lateral branches (45%), total silique number (31%), silique fertility ratio (7%) and grain number in lateral branches’ siliques (11%) traits significantly. Experimental cultivars had significant variation in total evaluated traits. The highest seed yield was produced in Opera and Zarfam cultivars, (2058 kg.h-1) and (1896 kg.h-1) respectively, under water deficit conditions. Also the named cultivars had the highest oil yield in stress conditions and they have the best adaptation in water deficit conditions. Although irrigation treatment had not effect on seed oil and protein percentages, but oil and protein yields and also leaf relative water content amounts under irrigated treatment, were more than water deficit conditions. Oil fatty acids composition involved in vacillations under water deficit conditions that decrease of mirestic acid, linoleic acid, behenic acid and increase of erusic acid were among them. Study of drought tolerance indices introduced Opera and Zarfam cultivars as sufferer cultivars in water deficit stress conditions. Study of significant and positive correlation between drought tolerance index (STI), Geometric mean productivity index (GMP) and mean productivity index (MP) with yield in optimal and water deficit conditions demonstrated them as the best indices for introduce drought tolerant cultivars. Key words: Water deficit stress, Oil fatty acids, Drought tolerance indices, Rapeseed, Leaf relative water content.
