عنوان پایان‌نامه
ارزیابی سامانه حمل و نقل سریع اتوبوسی تهران
- رشته تحصیلی
- مطالعات ایران و سیاست گذاری عمومی
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 46892
- تاریخ دفاع
- ۲۶ مهر ۱۳۸۹
- دانشجو
- یداله حسنی
- استاد راهنما
- مجید وحید
- چکیده
- چکیده امروزه در تمامی شهرها، اعم از کوچک و بزرگ، حمل و نقل همگانی یکی از مسایل پر دغدغه مسوولان شهری و بالاتر از شهری است. در سال‌های دهه 1970، با افزایش روزافزون جمعیت در کشورهای آمریکای لاتین، شیوه‌ای جدید ایجاد شد که شهر کوریتیبا (برزیل) پیشتاز آن بود. حمل و نقل سریع اتوبوسی با توجه به قابلیت‌هایش، در مدتی کوتاه مورد توجه شهرهای بزرگ و پرجمعیت دنیا، شامل توسعه یافته و درحال توسعه، قرار گرفت و از دهه 1990 تولدی دوباره یافت. در حال حاضر بیش از پانصد شهر در سراسر دنیا از این شیوه سود می برند. مشخصات اصلی سامانه‌های BRT شامل این موارد‌اند: اتوبوس‌هایی با طراحی و توانایی‌های ویژه، ایستگاه‌های پیش‌رفته، خدمات شبانه‌روزی پرسرعت و منظم، استفاده از سوخت پاک، استفاده از فن‌آوری حمل و نقل هوش‌مند، گردآوری کرایه پیش از سوار شدن، اولویت گذر اتوبوس‌ها در چهارراه‌ها، امکان استفاده همگان، گنجایش و سرعت بالا، هماهنگی با دیگر شیوه‌های حمل و نقل، و هماهنگی با سیاست¬های کاربری زمین شهری. در پاییز سال 1386، پس از مطالعه بسیار، شاهد راه اندازی اولین خط این سامانه در شهر تهران (ایران) بودیم که طی کم تر از سه سال تعداد آن‌ها به پنج خط افزایش پیدا کرد و اکنون شهرداری آماده ساخت پنج خط دیگر و تشکیل شبکه است. فعالیت این سامانه موجب تغییراتی محسوس در حمل و نقل همگانی شهر و بروز دیدگاه‌هایی متفاوت گردیده است. برای کارکرد هرچه بهتر این سامانه و سنجش جایگاه و تاثیر واقعی آن، نیازی مبرم به ارزیابی این پدیده از جوانب گوناگون احساس می‌شد تا به مدد آن به رفع کاستی‌های موجود و افزایش کارآمدی سامانه اقدام شود. در پایان‌نامه حاضر، ما به بررسی و ارزیابی این سامانه با توجه به مدل‌های ارزیابی پرداختیم که از بین مدل‌های مختلف ارزیابی، مدل ارزیابی سازه‌گرا (constructivism evaluation) به دلایل متعدد، از جمله تاکیدش بر دخیل کردن دیدگاه بیش‌ترین تعداد سهام‌داران، دارای قابلیت کافی تشخیص داده شد. نام این مدل با نام معرفانش، گوبا و لینکلن در کتاب چهارمین نسل ارزیابی گره خورده است و بزرگان حوزه دانش ارزیابی از زوایای مختلف به آن پرداخته‌اند و آن را شیوه‌ای قوی برای ارزیابی می‌دانند. در این ارزیابی عمده سهام‌داران عبارت بودند از: مسافران، کارشناسان محیط زیست، مدیران شهرداری، رانندگان و کارمندان سامانه، سایر رانندگان شرکت واحد اتوبوس‌رانی و مغازه‌داران، رانندگان تاکسی و رانندگان خودروهای شخصی مجاور مسیر BRT. با انجام ارزیابی مشخص گردید برخی موانع از پیش مشکلاتی برای اجرای طرح ایجاد کرده‌اند. به عنوان مثال، سطح خیابان‌های شهر تهران نسبت به مساحت کل شهر، بر اثر شیوه معماری و شهرسازی در گذشته‌ای نه چندان دور، بسیار کم‌تر از حد استاندارد و موجد مشکلات برای اضافه کردن مسیر ویژه اتوبوس‌رو است. هم‌چنین مدیریت شهری تهران هنوز فاصله زیادی تا رسیدن به مدیریت یکپارچه شهری دارد که این امر نیز نواقصی در روند کار ایجاد می‌کند. اما در سوی دیگر دیدگاه سهام‌داران BRT تهران کمابیش مثبت و امیدوار کننده است. از طرفی بسیاری از مشکلات مورد نظر سهام‌داران با کارشناسی و به‌کارگیری مدیریت قوی و علمی به راحتی قابل رفع است. کارنامه عمل‌کرد سامانه حمل و نقل سریع اتوبوسی تهران، با وجود برخی کم‌بودها و نارسایی‌های کنونی، قابل قبول و رو به بهبود است و به‌شرط اصلاح، چشم‌اندازی روشن را پیش رو دارد.
- Abstract
- Abstract Public transportation is one of the most challenging problems of mayor principals of big and small cities nowadays. There has been a new method resulting devastating growth of population in Latin American countries in 1970s that Curitiba (Brazil) was a pioneer for that. Bus Rapid Transit has been attended by big and high populated cities of the developed and developing countries according to its liabilities and had a rebirth from 1990s. More than 500 cities through the word now are using this project. Basic characteristics of BRT are: buses with special design, developed stations, fast and ordered 24 hour services, pure fuel, intelligent transportation system, gathering tickets first, priority for bus driving at junctions, public usage, high capacity and speed, coincidence with other transportation system and with policies of urban land use. We witnessed the first line of BRT in Tehran after so many studies in autumn of 1386 (2007). It must be said that after less than 3 years, its lines reached to five. Municipality is now working for more five lines and making BRT a net. This system activity has changed basically traffic of Tehran and making new insights. There was an important need for evaluation of this phenomenon from diverse aspect to obtain a better usability and studying its real impressions for best solutions of current problems. I in my thesis addressed BRT among other evaluation methods like constructivism evaluation for a variety of most stakeholder views. Name of this model has been taken from a book published by Guba and Lincoln called fourth generation evaluation. Most of scientists has been used that as an outstanding methods for evaluating. Stakeholders are from groups such as passengers, environmental experts, municipality managers, drivers and BRT’s staffs, taxi and car drivers adjustment to BRT. There has been characterized in this evaluation that there are some limitations that make the project disabled in advance. For example, street area in Tehran is less than worldwide standards mostly because of architecture and this issue had been made troubles for advancing BRT lines in the city. It must be said that municipality management of Tehran now is so far from city coordinated management and this is another problem. In the other hand, public views about BRT is more or less positive and hopefully. In this research, I mentioned that most of disabilities can be solved by an expertise work and powerful management easily. Revenue of Tehran BRT is positive and progressively well in spite of some problems and it will have a bright panorama if corrected.
