عنوان پایان‌نامه
تأثیر کاربری مختلف اراضی و شیب بر عامل فرسایش پذیری خاک
- رشته تحصیلی
- مهندسی کشاورزی- علوم خاک گرایش فیزیک و حفاظت خاک
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه مرکزی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی شماره ثبت: 4052;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 45781
- تاریخ دفاع
- ۱۰ مهر ۱۳۸۹
- دانشجو
- فرزین شعبانی
- استاد راهنما
- منوچهر گرجی اناری
- چکیده
- فرسایش‌پذیری بیان کیفی و کمی حساسیت ذاتی یک خاک معین به جدا شدن و انتقال توسط باران و رواناب می‌باشد. سه روش در تعیین فرسایش‌پذیری خاک عبارتند از: اندازه‌گیری واقعی میزان هدر رفت خاک در شرایط طبیعی در طول دوره طولانی، استفاده از شبیه سازی بارندگی، و استفاده از معادلات پیش¬بینی کننده شامل متغیرهای مستقل و قابل اندازه‌گیری براساس پارامترهای خاک که با فرسایش‌پذیری همبستگی دارند. در این تحقیق با استفاده از نموگراف ویشمایر و معادله مربوطه، وضعیت فرسایش‌پذیری خاک¬های منطقه آمل در شیب¬های مختلف و تحت کاربری¬های متفاوت تعیین گردید و اثرات کاربری اراضی، شیب و اثرات متقابل این دو عامل بر فرسایش‌پذیری خاک مورد ارزیابی قرار گرفت. ابتدا واحدهای کاربری اراضی شامل جنگل، مرتع، کشت دیم و کشت آبی هر کدام در سه کلاس شیب مختلف (%8-3، %18-8 و %40-18) انتخاب و نمونه‌های خاک با 3 تکرار جمع‌آوری گردید. نمونه‌های دست خورده جهت اندازه گیری ماده آلی، تعیین منحنی دانه بندی و بافت خاک و نمونه‌های دست نخورده جهت اندازگیری وزن مخصوص ظاهری مورد استفاده قرار گرفتند. کلاس ساختمان خاک در منطقه تعیین شد. مقدار نفوذ¬پذیری خاک توسط استوانه¬های مضاعف، با دو تکرار تعیین گردید. با استفاده از داده¬های کسب شده، ضریب فرسایش‌پذیری نمونه های خاک با استفاده از رابطه ویشمایر محاسبه گردید. کلیه داده¬ها با استفاده از نرم افزار SAS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و نتایج حاکی از آن بود که میزان فرسایش‌پذیری در کاربری های مختلف به ترتیب زیر می¬باشد. مرتع > جنگل> زراعت دیم> زراعت آبی همچنین مشخص گردید که با افزایش شیب در هر کاربری، میزان فرسایش‌پذیری خاک افزایش می‌یابد. مقایسه میانگین اثر شیب و کاربری‌های زراعی مختلف به شرح زیر می¬باشد: فرسایش‌پذیری در کاربری مرتع، با افزایش درصد شیب افزایش می¬یابد که این افزایش از لحاظ آماری در سطح یک درصد معنی¬¬دار بود. مقدار فرسایش‌پذیری خاک در کاربری جنگل با افزایش درصد شیب، افزایش می¬یابد هر چند که این افزایش از لحاظ آماری در سطح پنج درصد معنا دار نبود. در کشت دیم نیز روندی مشابه با کاربری مرتع وجود داشت بگونه¬ای که فرسایش‌پذیری با افزایش درصد شیب بطور معنا¬دار افزایش یافت. در کشت آبی، زمین¬های واقع در شیب%18-8، بالاترین مقدار فرسایش‌پذیری را داشتند که این نتیجه نشان دهنده¬ی وضعیت بحرانی در این کلاس شیب است. زمین¬های واقع در شیب %40-18 کمترین مقدار فرسایش‌پذیری را داشتند که این نتیجه¬ میتواند به دلیل رخداد فرسایش در زمان¬های گذشته ¬باشد. بطور کلی نتایج حاکی از این است که با افزایش درصد شیب در کاربری های زراعی، مقدار فرسایش‌پذیری افزایش می¬یابد. بدون در نظر گرفتن نوع کاربری اراضی زمین‌های با شیب 8-3 درصد کمترین میزان فرسایش‌پذیری را داشتند و این در حالی است که با افزایش میزان شیب زمین متوسط فرسایش‌پذیری‌های بدست آمده افزایش می‌یابد.
- Abstract
- The soil erodibility factor (K) represents the combined effects of susceptibility of soil to detachment and transportability of the sediment, and the amount and rate of runoff given a particular rainfall erosivity. There are mainly three different kinds of method applied in expremental-qantitative research of soil erodibility. Measurement by scouring, simulated and plot experiment for a long time, Measurement by rainfall simulated and measurement by formulas which are used for estimating of erodibility factor. In this study the erodibility factor was estimated by using the nomograph method and it’s equation. This study investigated the Effects of land use and slope on soil erodibility factor in four adjacent land uses in northern Iran. The studied area is located on latitudes between 36.25and 36.50 and longitudes 52.25 and 52.50 in Amol area northern Iran. Sampling positions were determined according to the map resulting from intersecting between landuse and slope maps in Arc-GIS environment. Four different landuses including jungle, pasture, irrigated farming and dry farming and three slope categories in each landuse including A- 3-8% B-8-18% C-18-40% were selected with 3 replication. Necessary experiment such as soil organic mater, Texture, Structure, permeability(with using double rings), particle size distribution were done by distorted and undistorted sample. The results were analyzed using of SAS software. Data analysis showed that there are significant differences between different slopes and land uses. Results show, trend of incrising erodibility factor is: Irrigated farming > dry farming > jungle > pasture In pasture and dry farming, K value increased when the present of slope was increased. this difference was significant. in jungle, K value increased when the present of slope was increased but there was not significant difference. In irrigated farming uses, Maximum K value found in lands with 8-18% slope and minimum k value was on lands with 18-40% slope. This result shows erosion was happened in previous time. Excluding landuse type, the lowest k value was on the land with slope of 3-8%, and it would increase by increasing slope.
