عنوان پایان‌نامه
تعامل اخلاق فرد با خویشتن از دیدگاه استاد مطهری
- رشته تحصیلی
- فلسفه و حکمت اسلامی
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه دانشکده الهیات و معارف اسلامی شماره ثبت: 1939ف;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 49174
- تاریخ دفاع
- ۲۴ بهمن ۱۳۸۹
- دانشجو
- مریم سعدی
- استاد راهنما
- احد فرامرز قراملکی
- چکیده
- با تتبع و بررسی در آثار و اندیشه¬های استاد شهید، مرتضی مطهری (رحمه الله علیه) سه تعریف از اخلاق قابل اخذ است: در تعریف اول، اخلاق، آن چیزی است که به خلق و خوی انسان مربوط می شود؛ این همان تعریف سنتی از اخلاق است. تعریف دوم، اخلاق را تخلّق به ارزش ها و فضایل رفتاری و صفات کمالیه می داند؛ در تعریف سوم اخلاق چگونه بودن، چه بودن، و به عبارت دیگر نحوه بودن است. علم اخلاق نیز شاخه ای از حکمت عملی است. با این بیان، از دانش افزایی به تربیت می رسیم یعنی علم اخلاق ابتدا وظایف اخلاقی و سپس روش های تخلّق به ارزش ها را بیان می کند. از نظر استاد مطهری(رحمه الله علیه) ، پایه و زیر بنای اخلاق، خداشناسی است. به تعبیر بهتر اخلاقی بودن در صورتی ارزش¬مند است که بر پایه خداباوری باشد. به همین خاطر از دین به عنوان پشتوانه اخلاق یاد می شود. همچنین اخلاق، ریشه در فطرت آدمی دارد. نقش مهم عقل در اخلاق، تشخیص بایدها و نباید هاست. ملاک کلی فعل اخلاقی، تناسب با کرامت و شرافت انسانی است. و انسان کامل همان انسان اخلاقی معرفی می شود. آدمی با دنیای پیرامون خود در ارتباط است. تعاملات انسان در چهار حوزه رابطه با خود، رابطه با خدا، رابطه با انسان¬های دیگر و رابطه با محیط زیست، می¬گنجد. اخلاقی بودن در هر یک از این حوزه ها بر حوزه های دیگر تأثیر گذاشته و از آنها تأثیر می پذیرد. از نظر استاد مطهری(رحمه الله علیه)، رابطه اخلاقی انسان با خود، مهم¬ترین بخش ارتباطات آدمی را تشکیل می¬دهد. و نقش زیر ساختی آن را در روابط دیگر نمی توان انکار کرد. در حقیقت، حسن رابطه با غیر، از حسن رابطه با خود، ناشی می شود. همچنین ملاک ارتباط با خویش، تعادل قواست. با شناخت هر قوه و هدف و غایت آن، می توان به تعادل قوا دست یافت. مهم¬ترین فضیلت رفتار ارتباطی درون شخصی، خودشناسی است. زیرا منجر به خداشناسی و اخلاق می شود. همچنین خودشناسی به احساس کرامت نفس می¬انجامد؛ کرامت نفس، محور اخلاق اسلامی است، و درک اهمیت آن ،باعث جلوگیری از هر پستی و رذیلتی خواهد شد. مدیریت و کنترل خود، اصل مهمی در ارتباط درون شخصی محسوب می شود،؛ انسان باید همچون مدیری توانا مملکت وجود خویش را مدیریت کند. انصاف درباره خود، ظلم به خود، فریب خود، لذت از خود،طول امل، دنیاپرستی، جاه طلبی و ... مهم ترین فضایل و رذایل رفتار ارتباطی درون شخصی است.
- Abstract
- As far as what can be undrestood from SHahid Motahari’s thoughts and works, three definitions of Ethics are gained.In the first one, ethics is what relates to man’s character; this is conventional definition of ethics.The second one regards ethics as having values and behavioral virtues and perfection traits. In the third definition, ethics is how to be, what to be and in other words, it is the way of being. Ethics is a brach of behavioral providece.In this regard, from knowledge enhancing, we reach education and it means ethics at first states moral responsibilities and then the way of possesing these values. In Shahid Motahari’s opinion, the base and foundation of ethics is theism. In other words, ethics is valuable only if based on theism and, in fact, religion is back ethics. Also ethics root in human nature.The most noticable role of intellect in ethic, is recognizing the ought and ought not. The general criterion in ethical action is that to be compatible to human dignity and magnanimity and the perfect human is known the ethical one. Human is in touch with the world around himself. Human relations can be recognized in four areas: Intra personal relation, relation with GOD, inter personal relation and relation with environment. These areas are highly connected and actually inter related, that effect each other. In Shaid Motahari’s opinion, intra personal moral behavior is the most important part of human relations and its fundumental role in other relations can not be denied. In fact, the relation sense to others is arising from self-relation sense. Also the criterion of intra personal relation is faculties balance. By recognizing each faculty and its goal and end, we can reach faculty balance. The most important virtue of intra personal relational behavior is self-knowing because it leads to theism and ethics. Also self-knwoing leads to magnanimity sense and magnanimity is the center of islamic ethics and undrestanding its importance makes avoidance from any vileness and meanness. Self-control and management is regarded as a noticable principle in inter personal relation. Human must control his soul and body like a capable manager. Self-fairness, self-cruelty, self-deception, self-pleasure, longevity, mammonism, over ambition and so on are the most important virtues and maenness of intra personal relational behavior.
