تحولات دینی قفقاز در قرن دهم و یازدهم(اران و شروان)
- رشته تحصیلی
- تاریخ-مطالعات قفقازوآسیای مرکزی
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه دانشکده ادبیات و علوم انسانی شماره ثبت: 000432;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 44901
- تاریخ دفاع
- ۱۵ اسفند ۱۳۸۸
- دانشجو
- میرصادق حسینی
- استاد راهنما
- رسول جعفریان
- چکیده
- ورود اسلام به ارّان وشروان سبب گسترش آن در این مناطق با مذهب تسنن شد . البته در این میان نقش دولت شروانشاهیان و حکومتهای سنی مذهب در ایران ، از طرفی نیز ورود عناصر ترک سنی در تقویت وتحیم مذهب تسنن در ارّان و شروان بسیار موثر واقع شد . تشکیل دولت صفوی سر آغاز تحولات دینی ارّان و شروان را در قرنهای 10و11 هجری آغازنمود، این تحولات دینی در مراحل اولیه صفویان در حد جنگ و جهاد مذهبی مد نظر بود . روی کار آمدن شاه اسماعیل اساسی ترین تحول دینی در سه سطح سیاسی، ادبی ، معماری را در ارّان وشروان قرنهای 10و11 هجری باعث شد . در این میان اقدامات دیگر پادشاهان دولت صفوی بخصوص شاه طهماسب، شاه عباس اول ودوم بیشترین نقش را در این تحولات داشتند، و در این راه به روشها و اقدامات متعدد مثل روشهای سیاسی، اقتصادی،کارهای عمرانی و رفاهی،کوچ قزلباشها به این مناطق،استفاده از ادبیات مذهبی، فرستادن صدرها و غیره متوسل شدند . مجموع این اقدامات سبب شد که مردم ارّان وشروان از نظر مذهبی شیعه شدند، از نظر ادبی تقویت گسترش ادبیات مذهبی (ادبیات مذهبی) و بوجود آمدن علما و شاعران شیعی، از نظر معماری توجه به امامزادها و ساخت مساجد با معماری ایرانی و شعائر مذهبی تشیع در ارّان و شروان شد .پژوهش حاضر در صدد است راهها و روشهایی را که دولت صفوی و پادشاهان آنان برای تحولات دینی در ارّان و شروان قرنهای 10و11 هجری استفاده کرده اند بررسی نماید . واژه های کلیدی: ارّان وشروان، دولت شروان شاهیان، دولت صفویه ، ادبیات مذهبی، پادشاهان صفوی، شاعران وعلمای شیعه، مساجد ومعماری با شعائر مذهبی تشیع .
- Abstract
- The arrival of Islam to Arran and Shirvan, helped to the expansion of sunnism in these areas. However, the role of Shirvanshahs dynasty and Sunny states in Iran as well as the entrance of Turkish and Turkoman agents to Arran and Shirvan were highly effective for the reinforcement and consolidation of Sunnism in these areas. The establishment of Safavid ruling dynasty contributed to initiate the religious evolutions in Arran and Shirvan in the 10th and 11th Hijri centuries which were supposed to be as religious wars or jihads at early stages. The kingdom of Shah Ismaeil caused the most fundamental religious turnover in Arran and Shirvan at 10th and 11th Hijri centuries at three political, literary and architectural levels. However, the measures taken by other Safavid kings like Shah Tahmasb, Shah Abbas I and Shah Abbas II, played the highest role in these religious modifications in the area, for which they took several approaches and measures including political and economic ones, the performance of constructional and welfare activities, migration of Kizilbashs to these areas, application of religious literature and dispatching the chancellors to the area and etc. The people of Arran and Sirvan became shia muslims. The religious modifications of Safavids and their monarchs in Arran and Shirvan resulted in: from literary aspect, the amplification and extension of religious literature (Monody Literature) and engendering religious scholars and poet; from architectural aspect, paying attention to shrines and building the mosques considering the Iranian style of architecture and Shia religious rituals. This paper is going to survey about the ways and approaches taken by Safavid state and their monarchs for making religious modifications in Arran and Shirvan at the above-mentioned centuries. Key words: Arran Shirvan - Shirvanshahs dynasty - Safavid dynasty - religious literature - Safavid kings - religious scholars and poet - mosques considering the Iranian style of architecture and Shia religious rituals.