عنوان پایان‌نامه
تحلیل نقش عوامل محیطی در مکان گزینی سکونتگاههای پیش از تاریخ دشت ورامین با استفاده از مطالعات زمین باستان شناسی ( مطالعه موردی : محوطه باستانی چالتاسیان )
- رشته تحصیلی
- جغرافیای طبیعی-ژئومورفولوژی
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 64272;کتابخانه دانشکده جغرافیا شماره ثبت: 1923
- تاریخ دفاع
- ۰۵ بهمن ۱۳۹۲
- دانشجو
- افسانه اهدایی
- استاد راهنما
- مهران مقصودی, سید محمد زمان زاده
- چکیده
- ویژگی‌های محیط طبیعی، مهمترین عامل در جهت شکل¬گیری سکونت¬گاه-های انسانی خصوصاً در ادوار باستانی می¬باشد. از جمله می¬توان به تاثیر ویژگی¬های ژئومورفولوژیک، زمین¬شناسی، آب و هوا، پوشش گیاهی، شیب، نحوه¬ی دسترسی به منابع آب و خاک و نظایر اینها بر برپایی سکونت¬گاه¬های انسانی اشاره کرد و بهترین راه درجهت پی¬بردن به ویژگی¬های طبیعی سکونت¬گاه¬های باستانی در زمان برپایی آنها، بررسی¬های زمین¬باستان¬شناسی است. هدف از این پژوهش، بررسی نقش عوامل محیطی در مکان¬گزینی سکونتگاه¬های پیش از تاریخ دشت ورامین با استفاده از مطالعات زمین¬باستان-شناسی (مطالعه¬ی موردی آن محوطه¬ی باستانی چالتاسیان) بوده است. از منظر باستان¬شناسی، دشت¬های دامنه¬ی جنوبی البرز مرکزی، معرف دشت تهران است و دشت ورامین، در قسمت جنوب شرق تهران قرار گرفته است. علارغم انجام مطالعات باستان¬شناسی نسبتاً زیادی درباره¬ی محوطه¬های باستانی دشت ورامین، تا کنون، مطالعات اندکی درباره¬ی زمین¬باستان¬شناسی این منطقه و تاثیر عوامل محیطی بر شکل¬گیری و تداوم سکونت¬گاه¬های باستانی دشت ورامین صورت گرفته است. اطلاعات مورد نیاز جهت این پژوهش، از طریق مطالعات کتابخانه¬ای (منابع نوشتاری و تصویری) و میدانی (بازدید میدانی، حفر ترانشه، برداشت نمونه رسوب و کیوب) به دست آمد و منطق فازی در جهت تهیه¬ی نقشه¬ی پهنه¬بندی قابلیت¬های محیطی دشت¬ ورامین در جهت ایجاد سکونتگاه، مورد استفاده قرار گرفت. همچنین، روش¬های آزمایشگاهی از جمله تشخیص رنگ رسوب به روش مانسل، آزمایش غربال الکترونیکی، پیپت متحرک، کلسیمتری و میکرومورفولوژی در جهت بررسی نمونه رسوب¬ها و کیوب¬های مورد مطالعه، انجام پذیرفت. نتیجه¬ نشان داد که غالب سکونت¬گاه¬های پیش¬از تاریخ دشت ورامین، در مناطق با قابلیت¬های مناسب و بسیار مناسب محیطی در جهت ایجاد سکونتگاه قرار گرفته¬اند و بیشتر این مناطق در قسمت¬های مرکزی مخروط¬افکنه¬ی جاجرود قرار گرفته¬اند. همچنین، شواهد ژئومورفولوژیک محوطه¬ی باستانی چالتاسیان و حفر ترانشه و در نهایت، آزمایش نمونه رسوب¬های برداشت شده، نمایان کرد که این محوطه¬ی باستانی، در کنار یکی از شاخه¬های دیرینه¬ی رودخانه¬ی جاجرود قرار گرفته بوده¬ است. به علاوه اینکه بافت و ویژگی¬های رسوبی تپه¬ی باستانی و رودخانه¬ی دیرینه بسیار شبیه هم بوده¬اند و این امر نشان دهنده¬ی این است که رسوبات دشت سیلابی، منبع تأمین مصالح ساکنان باستانی منطقه بوده است. واژگان کلیدی: زمین¬باستان¬شناسی، میکرومورفولوژی، منطق فازی، سکونت¬گاه¬های پیش¬ از¬ تاریخ، دشت وارمین، تپه¬ی چالتاسیان
- Abstract
- Characteristics of the natural environment, Including the impact of geomorphologic features, geology, climate, vegetation, slope and access to soil and water resources are the most important factors for the formation of human settlements, especially in the ancient eras and geoarchaeological surveys are the efficient way to discover the environmental features of ancient settlements at the time of their establishment. The purpose of this study was to evaluate the role of environmental factors in the site selecting of the prehistoric settlements in Varamin plain (case study, Chaltasian ancient enclosure). In the archaeological view, the plains located in the southern foothills of central Alborz Mountains represent the Tehran plain and Varamin plain is laid in south east of Tehran plain. Despite the relatively large number of studies on Varamin plains archaic sits, so far, few studies about the geoarchaeological features of this place and the impact of environmental factors on the formation and continuity of archaic settlements of Varamin plain have been done. Information needed for this research obtained through a Library Studies (text and image resources) and field (field visit, trenching and sampling) and fuzzy logic was used in order to provide an environmental capabilities plain zoning map to establish settlements in Varamin plain. Also, laboratory methods, including Mansel color recognition method, electronic screening, portable pipette, calcimetry and Micromorphology were performed in order to Analysis the sediments. Results showed that the predominant Varamin plain’s prehistoric settlements are sited in areas with the good and very good environmental capability for establishing settlements and the most of these places are located on the central parts of Jajroor fan. Also geomorphological evidences of Chaltasian site and trenching and examination of samples, has been shown that this site was located by the one of the Jajrood river’s paleo stream. In addition to this, the texture and sedimentary features of the Chaltasian mound and the paleo river were resemble and this reflects the ancient people, provided their materials from deposits of alluvial plains. Keywords: geoarchaeology, micromorphology, fuzzy logic, prehistoric settlements, Varamin plain, Chaltasian ancient enclosure.
