عنوان پایان‌نامه
رفتارهای مرتبط با سلامت و همبسته های اجتماعی جمعیتی آن در بین افراد ۱۵ ساله و بالاتر مناطق شهری ایران
- رشته تحصیلی
- علوم اجتماعی - جمعیت شناسی
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 62071;کتابخانه دانشکده علوم اجتماعی شماره ثبت: رس 4677
- تاریخ دفاع
- ۰۷ بهمن ۱۳۹۲
- دانشجو
- محمود فریمانه
- استاد راهنما
- رسول صادقی
- چکیده
- امروزه موضوع سلامت و عوامل مرتبط با آن بیشتر امری اجتماعی پنداشته شده و بر رفتارها و شرایط مرتبط با سلامت تاکید بیشتری می‌شود. این رفتارها به عنوان عوامل زمینه ای در عدم ابتلا به بیماری‌ها شناخته می‌شوند و ارتقاء سلامت و پیشگیری از بیماری‌ها مستقیما در ارتباط با این رفتارها می‌باشد. رفتارهای ارتقا سلامت تأثیر بالقوه ای بر پیشبرد سلامت و کیفیت زندگی داشته و به همان نسبت نیز باعث کاهش هزینه‌های مربوط به مراقبت های بهداشتی خواهند شد. لذا مطالعه در زمینه رفتارهای مرتبط با سلامت به لحاظ کاربردی از اهمیت بالایی برخوردار است. اگر بتوان الگوهای رفتار افراد را براساس گروه‌بندی‌های اجتماعی تبیین و توزیع اجتماعی آنها را شناسایی کرد، می‌توان سیاست‌هایی برای ارتقای سلامت در پیش گرفت. شناخت موانع و عوامل موثر بر رفتارهای ارتقاء سلامت در افراد می‌تواند منجر به این شود که راهکارهای بهتری را در جهت افزایش این رفتارها در پیش بگیریم. در این پژوهش سعی بر این شد که با استفاده از تحلیل ثانویه داده های گذران وقت (88-1387) به بررسی عوامل موثر بر رفتارها مرتبط با سلامت در میان افراد 15 ساله و بالاتر شهری پرداخته شود. کل افراد مورد بررسی تعداد 33316 نفر می‌باشند که 49 درصدشان مردو 51 درصدشان زن می‌باشند. با استفاده از روشهای تحلیل دو متغیره (آزمون F، t، r پیرسون، کای اسکویر و ...) و چند متغیره (رگرسیون) به تحلیل اثر متغیرهایی چون جنس، سنّ، سطح تحصیلات و سواد، وضعیّت زناشویی، وضعیّت اشتغال، و نوع مالکیت مسکن به عنوان شاخص اقتصادی بر رفتارهای ارتقا سلامت پرداخته شد. نتایج توصیفی نشان از وضعیّت پایین رفتارهای ارتقا سلامت در بین افراد است. 81 درصد افراد در روز هیچ گونه فعالیت ورزشی نداشته اند. . زنان در ورزش کردن کمتر از مردان، ولی در فعالیت‌های مراقبت و نگهداری شخصی بیشتر از مردان نقش دارند. جنس افراد به عنوان یک متغیّر ساختاری عمل کرده و اثر خود را حتّی با کنترل سایر متغیرهایی چون؛ سنّ، سطح تحصیلات و وضعیّت ازدواج نیز حفظ کرده است. همچنین هرچه که سنّ افراد بالاتر باشد میزان ورزش کردن در بین آنها کمتر و در مقابل مراقبت شخصی بیشتر می شود. میانگین ورزش کردن در بین افراد مجرد بیشتر از سایر وضعیّت های تاهل می‌باشد در مقابل افراد ازدواج کرده و دارای همسر بالاترین زمان را به فعالیت‌های مراقبتی می‌پردازند. تحصیلات بالاتر به همراه افزایش ورزش و کاهش مراقبت های شخصی است. در خصوص وضع فعالیت بیکارها بیشترین زمان ورزش کردن و بازنشسته ها بیشترین مراقبت و نگهداری شخصی را به خود اختصاص داده اند. افراد خانه‌دار که معمولاً زنان می‌باشند کمترین زمان ورزش کردن را دارند که البتّه این موضوع در فرضیه مربوط به جنس نیز تایید شده بود. در یک نتیجه کلی از روابط به‌دست‌آمده می‌توان تاکید بر تئوری‌های تعاملی در توضیح رفتار های ارتقا سلامت افراد کرد. شرایط و ساختار ها گرچه می‌توانند بر رفتار افراد اثر بگذارند ولی نوع رفتار نیز مهم می‌باشد و بر نحوه تاثیر گذاری موثر است. برای نمونه جنس افراد اگرچه می‌تواند مانعی برای ورزش کردن آنها باشد، ولی افراد توان کنترل رفتارهای مراقبتی خود را در خانه دارند و لذا این رفتارها کمتر از ساختارها متأثر می‌شوند. در مورد سایر متغیّرها نیز چنین حالتی برقرار می‌باشد. واژگان کلیدی: پیمایش گذران وقت، رفتار ارتقا سلامت ، همبسته های اجتماعی جمعیتی،فعالیت های ورزشی،مراقبت و نگهداری شخصی.
- Abstract
- Nowadays health issue and related factors is considered social phenomenon more and there is considerable emphasize on related behaviours and conditions to health. These behaviours are considered as the underlying factors increasing catching diseases , health promotion and disease prevention are directly associated with these behaviours. Health promotion behaviours would have the potential impact on the promotion of health and quality of life as well as reducing the costs involved with health care. Therefore,If we can explain and distribute the behaviour patterns of individuals based on social groupings, policies to promote health can be utilized. Identifying barriers and factors influencing health promotion behaviours in individuals can lead to utilize better solutions to increase these healthy behaviours. This research is conducted to examine influencing factors on behaviours related to health among 15 years old and older individuals by using secondary analysis of data from time use survey (2008-2009). Whole individuals under study were 33,316 individuals which 49% were male and 51% were women. By using bivariate analysis (R Pearson, T, F and chi-square tests, etc) and also multivariate regression, analyzed the effects of sex, age, education level and literacy, marital status, employment status, and home ownership, as an economic indicator, on health-related behaviours. Descriptive results indicated a low state of health promoting behaviours among individuals. %81 of sample didn’t have any sport activities in a day. Women exercise less than men, but they are more involved in personal health care than men. Gender acts as a structural variable and kept its effect even by controlling the other variables such as age, education level and marital status.And also results showed, exercising rate would be less among them, but the younger the individual is, personal care would be more among them. Exercising average among single individuals is more than the married ones, but married ones spend more time to do health care activities. Higher education is along with more exercise and less personal health care. Unemployed people have more time to exercise and retired individuals have more time for personal care. Overally,result emphasized interactive theories to explain individual health-related behaviours. Although the conditions and structures can be affect the behaviour of individuals, but type of behaviour is important and can affect the way of affecting. For example, although sex can be a barrier to exercise, but female can control their caring behaviours at home, and therefore such behaviours are less influenced than the structures. Keywords: Time use survey, healthy behaviour, Socio-Demographic correlates, sport activities, personal health care and maintenance.
