عنوان پایان‌نامه
ارزیابی خصوصیات رشد و عملکرد دو گیاه دارویی همیشه بهار (Calendula officinalis L) و رزماری (Rosmarinus officinalis L) در همزیستی با قارچ میکوریزا تحت تنش فلزات سنگین
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه مرکزی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی شماره ثبت: 5787;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 61857
- تاریخ دفاع
- ۰۹ بهمن ۱۳۹۲
- دانشجو
- سیاوش محمدی
- استاد راهنما
- مجتبی دلشاد, لیلا تبریزی رائینی
- چکیده
- همیشه‌بهار (Calendula officinalais L.) و رزماری (Rosmarinus officinalis L.) از گیاهان دارویی مهم میباشند که کاربرد وسیعی در صنایع مختلف دارویی، آرایشی- بهداشتی و غذایی دارند. تحقیق حاضر با هدف بررسی تاثیر قارچ میکوریزا آربوسکولار بر خصوصیات رشد و عمکرد کمی و کیفی دو گیاه دارویی همیشه‌بهار و رزماری تحت تنش فلزات سنگین سرب و کادمیوم در سال 91-1390 در گلخانه پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران انجام گرفت. فاکتور اول قارچ میکوریزا در دو سطح تلقیح و عدمتلقیح و فاکتور دوم فلزات سنگین در پنج سطح صفر فلز سنگین (شاهد)، سرب 150، سرب 300، کادمیوم 40 و کادمیوم 80 میلیگرم در کیلوگرم خاک، در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در شرایط گلخانه بود. صفات رشدی و عملکردی، ترکیبات فیتوشیمیایی، رنگیزههای فتوسنتزی، درصد کلونیزاسیون ریشه و میزان جذب عناصر فسفر، پتاسیم، سرب و کادمیوم در اندامهوایی و ریشه همیشه‌بهار و رزماری ارزیابی شدند. نتایج نشان داد که با افزایش غلظت فلزات سنگین بهویژه کادمیوم در خاک، اغلب صفات رشدی و عملکردی همیشه‌بهار و رزماری بهطور معنیداری نسبت به شاهد کاهش پیدا کردند و تلقیح گیاهان با قارچ میکوریزا، صفات مذکور را در شرایط تنش فلزات سنگین بهبود بخشید. همچنین با افزایش غلظت فلزات سنگین درصد کلونیزاسیون ریشه نسبت به شاهد کاهش یافت. با افزایش غلظت سرب و کادمیوم در خاک درصد عصاره و میزان فلاونوئید همیشه‌بهار افزایش یافت و گیاهان میکوریزی عملکرد عصاره و میزان فلاونوئید بیشتری نسبت به گیاهان غیرمیکوریزی داشتند. با افزایش غلظت سرب و کادمیوم در خاک درصد اسانس رزماری افزایش یافت و گیاهان میکوریزی درصد اسانس کمتری را نسبت به گیاهان غیرمیکوریزی نشان دادند. عملکرد اسانس رزماری با افزایش غلظت فلزات سنگین در خاک بهطور معنیداری کاهش یافت اما عملکرد اسانس در گیاهان میکوریزی بهطور معنیداری بیشتر از گیاهان غیرمیکوریزی بود. میزان فسفر، پتاسیم، سرب و کادمیوم در اندامهای هوایی و ریشه‌ی همیشه‌بهار و رزماری در گیاهان میکوریزی بهطور معنیداری بیشتر از گیاهان غیرمیکوریزی بود. میزان فلزات سنگین بهویژه کادمیوم در اندامهوایی و ریشه همیشه‌بهار بسیار بیشتر از رزماری مشاهده گردید که از نظر گیاهپالایی خاکهای آلوده به فلزات سنگین از اهمیت بالایی برخوردار است. بهطور کلی تلقیح همیشه‌بهار و رزماری با قارچ میکوریزا، رشد گیاه را بهبود بخشید و سبب افزایش عملکرد و مواد موثره در این دو گیاه در شرایط تنش فلزات سنگین سرب و کادمیوم گردید. به نظر میرسد میکوریزا با افزایش جذب عناصر سنگین در همیشه‌بهار و رزماری، جهت پاکسازی خاکهای آلوده به فلزات سنگین از طریق گیاه پالایی، میتواند مورد توجه قرارگیرد.
- Abstract
- Pot marigold (Calendula officinalais L.) and rosemary (Rosmarinus officinalis L.) are important medicinal plants extensively used in pharmaceutical, cosmetic, sanitary and food industries. An experiment was conducted to study the effect of mycorrhizal arbuscular fungi on growth characteristicsas, quantitative and qualitative yield of two medicinal plants, pot marigold and rosemary, under heavy metals stress during 2011-2012 at Research Greenhouses of College of Agriculture and Natural Resources, University of Tehran. Treatment included mycorrhiza (inoculated and non-inoculated) and heavy metals including lead (0, 150 and 300 mg/kg) and cadmium (0, 40 and 80 mg/kg). Which arranged in factorial based on randomized complete block design whit 4 replications. Growth criteria, yield components, active substances, photosynthetic pigments, colonization percentage of the roots, and absorptions of P, K, Pb and Cd in the aerial organs and roots were evaluated. Results showed that with increasing the concentration of heavy metals in the soil especially that of Cd, most of the growth characteristics and yield components of these plants were significantly reduced as compared to those of controls. Mycorrhizal inoculation improved these traits where plants were grown under heavy metals stress. Moreover, with increasing the concentration of heavy metals, root colonization percentage was significantly decreased in comparison to the controls. With increasing Pb or Cd level in the soil, extract and flavonoid contents were increased and mycorrhizal plants, compared to non-mycorrhizal those, caused higher extract which had higher flavonoid content. By increasing Pb or Cd in the soil, essential oil content of rosemary was enhanced and mycorrhizal plants had lower essential oil content compared to non-mycorrhizal those.With increasing concentration of the heavy metals, essential oil of rosemary was significantly decreased, but the essential oil yield in mycorrhizal plants was significantly higher than that measured in non-mycorrhizals. Levels of P, K, Pb and Cd in the shoots and roots of these plants were significantly higher when plants were inoculated with mycorrhiza. Levels of the heavy metals in the shoots and roots of pot marigold especially that of Cd were much higher than those measured for rosemary, which is important for phytoremediation of heavy metal contaminated soils. Overall, mycorrhizal inoculation of pot marigold and rosemary has promoted plant growth and, in addition, mycorrhization has enhanced yield as well as active substances in pot marigold and rosemary grown in the heavy metals stress condition. Furthermore, mycorrhization enhanced absorption of the heavy metals in pot marigold and rosemary indicating that it should be of attention for phytoremediation purposes.
