عنوان پایان‌نامه
بایواستراتیگرافی سازند گورپی در مقطع کوه چناره در شمال خوزستان، ایران
- رشته تحصیلی
- زمین شناسی - چینه نگاری و دیرینه شناسی
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه پردیس علوم شماره ثبت: 6561;کتابخانه پردیس علوم شماره ثبت: 6561
- تاریخ دفاع
- ۱۹ شهریور ۱۳۹۶
- دانشجو
- محمدتقی فرمانی
- استاد راهنما
- ابراهیم قاسمی نژادرائینی
- چکیده
- سازند گورپی در برش کوه چناره در شمال خوزستان از واحد های سنگی آهک مارنی و شیل تیره رنگ تشکیل شده است که به صورت ناپیوسته بر روی سازند سروک قرار دارد. برش مورد مطالعه 125 متر ضخامت داشته و در مجموع تعداد 57 نمونه سنگی از آن تهیه گردید. نمونه برداری از عضو آهکی امام حسن و شیل های تیره رنگ پالئوسن صورت گرفته است. بر روی سازند گورپی در برش مورد مطالعه شیل های ارغوانی سازند پابده ته نشست کرده و مرز سازند گورپی و پابده در این برش تدریجی است. مطالعه فرامینیفرهای پلانکتونیک این سازند در مقاطع نازک منجر به شناسایی هفت بیوزون شد که بر اساس آن ها سن برش کامپانین بالایی-سلاندین تعیین شد. همچنین، حضور جنس و گونه های داینوفلاژله شاخص کامپانین-سلاندین در طبقات سازند گورپی در برش کوه چناره مانند Thalassiphora delicata، Cannosphaeropsis utinensis، Cerodinium spp. و Dinogymnium spp. این سن را برای طبقات تایید می کند. تغییرات درصد فراوانی فرامینیفرهای پلانکتونیک، پالینومورف های خشکی و دریایی و همچنین مورفوتایپ های فرامینیفرهای پلانکتونیک نشان دهنده دو کم عمق شدگی بزرگ در طول ستون چینه شناسی هستند. اولین کم عمق شدگی در اوایل ماستریشتین رخ داده که با منحنی جهانی تغییرات سطح آب دریا تطابق دارد. دومین کم عمق شدگی که شدت و زمان زیادی هم داشته در دانین رخ داده و قابل تطابق با منحنی جهانی نیست. به نظر می رسد این کم عمق شدگی در ارتباط با حوادث تکتونیکی ناشی از بسته شدن اقیانوس نئوتتیس باشد.همچنین، به منظور تعیین محیط دیرینه، پالینومورف های موجود با استفاده از 190 اسلاید پالینولوژیکی مورد بررسی قرار گرفت. مطالعه پالینومورف ها نشان می دهد که محیط رسوبی در زمان انتهای کامپانین بالایی و ماستریشتین حوضه عمیق بی اکسیژن بوده است (پالینوفاسیس IX). در این زمان ذرات ارگانیکی بی شکل (AOM) درصد بالایی از پالینوموف ها را تشکیل می دهند. محیط رسوبی در ماستریشتین بالایی به تدریج کم عمق شده و در زمان پالئوسن که سطح آب به طور نسبی کاهش می یابد (پالینوفاسیس VI) و ذرات ارگانیکی بی شکل در کنار فیتوکلاست ها و اسپورومورف ها درصد زیادی از محتوی اسلاید ها را تشکیل می دهند. تطابق پالینوفاسیس های ثبت شده از این سازند در نقاط مختلف نشان دهنده گستره وسیع یک حوضه بسیار عمیق در کل زاگرس چین خورده است که در برخی نواحی به خصوص ایالت زمین شناسی خوزستان در ابتدای پالئوسن دچار کم عمق شدگی شده است. حوضه رسوبی زاگرس در سلاندین مجددا دچار افزایش عمق می شود اما داده های میکروفسیلی نشان می دهند که عمق حوضه هرگز به عمق معادل زمان کرتاسه بالایی بازنگشته است. مورفوتایپ های غالب در زمان پالئوسن نشان دهنده عمق حداکثر 200 متری هستند.
- Abstract
- The Gurpi Formation has very good outcrops in many areas of Zagros mountain range. The Formation is studied at Chenareh Mountain section in Khuzestan geological province. The strata of the formation are marly limestone and dark shale. The Gurpi Fm. lies on Sarvak Fm. with an unconformity and is in turn overlain by Pabdeh Fm. The boundary of the Gurpi Fm. and Pabdeh Fm. is gradual. The total thickness of the formation is measured 125 m and totally 57 rock samples were gathered. The microfossils studied are mainly planktonic foraminifera and palynomorphs. Due to the well development in Late Cretaceous, planktonic foraminifera are used for biozonation and age dating. Ten global biozones could be recognized showing that the age of the formation is upper Campanian – middle Selandian. In addition, the existence of some of the index dinoflagellates such as Thalassiphora delicata, Cannosphaeropsis utinensis, Cerodinium diebelli and Dinogymnium spp. indicates an age of Campanian-Selandian.Planktonic foraminifera were categorizes into four morphotypes regarding their living depth in the water column. Due to the noticeable amount of the species belonging to morphotype 4 during Campanian and Maastrichtian, the depth of the basin is confirmed to have been below 200 m, in aphotic zone. The study of planktonic foraminifera percentage (P%), the relative amount of planktonic foraminifera morphotypes together with marine and terrestrial palynomorphs show two major sea level regressions. The first occurred near the middle of Maastrichtian in Contusotruncana contusa biozone for a short period of time. At this time, the relative amount of terrestrial palynomorph increases prominently and the species belonging to morphotype 4 disappear. This regression correlates well with the global sea-level curve, depicting that the sea level was controlled by global factors and not local tectonic events. The second regression occurred during Danian. During this time, the relative amount of terrestrial palynomorphs increases prominently, species belonging to morphotype 4 disappear and P% decreases greatly until the end of Praemurica uncinata biozone. This extended regression does not correlate with the global sea-level curve showing that the local tectonic events are to be taken into account. It seems that the first conspicuous effects of Iranian and Arabian plates collision, which started in Late Cretaceous, could be seen during Danian. During this time, the depth of the basin decreased due to lithospheric folding and thickening. In order to study the paleoenvironment of the sedimentary basin, the palynofacies of the strata were analyzed. The study of palynofacies shows that during Campanian and Maastrichtian, the sedimentary basin of the strata was a deep suboxic-anoxic setting (Palynofacies IX). During this time, amorphous organic matter (AOM) are the main contributors to particulate organic matter. During Danian, along with the shallowing trend, the basin transformed into a shallow suboxic-anoxic shelf (Palynofacies VI). During this time, terrestrial palynomorphs (i.e. phytoclasts and sporomorphs) and AOM are dominant in palynological slides. Both palynological and foraminiferal data show that during Selandian the depth of the basin increased again, however, it was not more than 200 m, because the species belonging to morphotype 4 were rare (i.e. Globanomalina spp.). The palynofacies data show that the basin was a shallow to deep dysoxic-anoxic shelf during this time as a consequence of consistent lithospheric folding (Palynofacies VIII and IX).Correlating the data gained from Chenareh section with the reports from other sections shows that the decrease in paleobasin depth during Danian occurred in all geological provinces, however, the results from this study indicates that the paleobasin transformation was stronger in Khuzestan geological province.Keywords: Late Cretaceous, Paleocene, Paleobathymetry, Palynofacies, Paleoenvironment, Zagros
