عنوان پایان‌نامه
تفکیک شیمیایی، تحرک و زیست دسترس¬پذیری عناصر بالقوه سمی در معادن مس نفت
- رشته تحصیلی
- زمین شناسی اقتصادی
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه پردیس علوم شماره ثبت: 5698;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 68412
- تاریخ دفاع
- ۱۶ دی ۱۳۹۳
- دانشجو
- نجمه رجبیان
- استاد راهنما
- سروش مدبری
- چکیده
- کانسارهای مس پورفیری علی‌آباد و دره‌زرشک در کمربند نفوذی- آتشفشانی ایران مرکزی، در استان یزد، در شهرستان تفت واقع شده‌اند. کانه‌زایی مس بیشتر در کوارتزدیوریت، تا گرانودیوریت‌ها و گرانیت‌ها دیده می‌شود. با توجه به کانه‌زایی در منطقه، خاک‌های اطراف معادن در معرض آلودگی به فلزات بالقوه سمی هستند. . این عناصر در اثر فرایندهای هوازدگی به طور طبیعی و معدن‌کاری توسط انسان از فازهای مختلف کانیایی آزاد شده و وارد محیط‌های آب، رسوب و خاک منطقه می‌شوند و سلامت زیست‌بوم را به خطر می‌اندازند. در این مطالعه ویژگی‌های مؤثر خاک بر زیست‌دسترس‌پذیری عناصر سمی در 24 نمونه خاک برداشت شده از عمق صفر تا 30 سانتی‌متری بررسی شده‌اند. طبق نتایج به دست آمده، بافت غالب خاک لوم تا لوم ماسه‌ای است. pH خاک، قلیایی است و خاک‌های منطقه مورد مطالعه ظرفیت تبادل کاتیونی محدود و مقدار کربن آلی کمی دارند. مطالعات کانی‌شناسی نیز بر روی نه نمونه توسط آنالیز XRD انجام شد. 16 نمونه با پراکندگی مناسب برای تعیین غلظت کل عناصر با استفاده از روش ICP-MS انتخاب شدند، نتایج نشان داد که بالا بودن غلظت عناصر بالقوه سمی As، Bi، Cd، Cu، Pb، Sb و Zn در برخی نمونه‌های خاک معدن و اطراف آن با توجه به کانی‌سازی مس پورفیری در منطقه، آلودگی طبیعی محسوب می‌شود. آزمون‌های سنجش همبستگی بین عناصر نیز نشان دهنده طبیعت زمین شیمیایی آنها و منشأ یکسان برای عناصر است. تفکیک شیمیایی عناصر با روش استخراج گزینشی سه مرحله‌ای BCR بر روی هفت نمونه نشان داد که پتانسیل تحرک عناصر (به جز کادمیم) در خاک‌های منطقه قابل توجه نیست و عناصر آلاینده بیشتر در ساختمان کانی‌ها حضور دارند. برای بررسی بیشتر از روش استخراج یک مرحله‌ای بر روی 15 نمونه نیز استفاده شد. به‌طور کلی نتایج حاصل ازروش استخراج گزینشی یک مرحله‌ای و BCR با یکدیگر هماهنگی دارند.
- Abstract
- Ali-abad and Dareh-zereshk copper mines located within the central Iranian volcano-plutonic belt, Yazd province. Cu mineralization is hosted by quartzdiorite to granodiorite and granite. The soils of around the mines have high concentration of potentially toxic elements. These elements come from both anthropogenic (mining) and natural (alteration) resources and can release into water, sediment and soil. In this study, investigated most important soil physicochemical factors influencing the potential bioavailability of toxic elements in 24 soil samples were collected from 0-30 cm deep. According to results, the most parts of the soil texture is loam and sandy loam, soil pH is alkaline and CEC (cation exchange capacity) and OC (organic carbon) are low. The mineralogy of the samples was determined by X-ray diffraction (XRD). Total potentially toxic element concentrations were determined by inductively coupled plasma mass spectrometry (ICP-MS) in 16 choice samples. The results revealed that As, Bi, Cd, Cu, Pb, Sb and Zn elements have high concentration in soil samples. The concentrations were influenced by the natural processes occurred in the area. The achieved results of BCR method in 7 samples show that mobility of elements (expect Cd) are low in soils of this area and potentially toxic elements are present in structure of minerals. Single extraction has been applied to the 15 samples with 0.05 mol/l ethylenediamine tetraacetic acid (EDTA) solution. the sequential and single extraction results are similar.
