عنوان پایان‌نامه
ارزیابی ریسک زیست محیطی آلودگی شوری در مخازن سدها و راهکارهای مقابله با آن (مطالعه موردی: سد گتوند)
- رشته تحصیلی
- مهندسی محیط زیست -منابع آب
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه دانشکده محیط زیست شماره ثبت: ENV 1255;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 67431
- تاریخ دفاع
- ۲۷ بهمن ۱۳۹۳
- دانشجو
- محمد رسولی منش
- استاد راهنما
- عبدالرضا کرباسی, بابک امیدوار
- چکیده
- با رشد جمعیت و توسعه شهری و کشاورزی و کاهش ذخایر منابع آب، انسان در تفکر راهی برای جبران این کمبود می باشد. در نهایت انسان ها پی بردند با ساخت سازه ای در مسیر رودخانه ها می توانند این کمبود را جبران کنند. چرا که بدون شناخت دقیق محیط، ممکن است با ساخت چنین سازه غول پیکری اکولوژی منطقه دست خوش تغییر شود و مشکلات متعددی را برای منطقه، سد و یا آب ذخیره شده در پشت آن ایجاد نماید. امروزه آب یکی از مهمترین چالش های تصمیم گیری در جهان است. بنابر به اظهار مجامع بین المللی تا چندین سال دیگر، مساله منابع آبی اصلی ترین مشکل و موضوع بحث در جهان ، به خصوص در خاورمیانه خواهد بود. ایران نیز از شرایط ویژه ای برخوردار است که این امر مدیریت آب را با فرصت ها و چالش های مهمی روبرو ساخته است. از جمله این چالش ها مشکلاتی است که برای کیفیت منابع آب قابل دسترس رخ می دهد که در این پایان نامه به معضل شوری اشاره خواهد شد. در مناطقی با حل شدن نمک موجود در سازندهای زمین شناسی، آب مخازن شور شده و کیفیت منابع آب سطحی را دست خوش تغییر قرار می دهد و تا آنجا که می تواند موجب شوری کامل منبع ذخیره آب سطحی شود. مخزن سد گتوند با طولی بیش از نود کیلومتر، سازندهای گچساران، میشان، آغاجاری و بختیاری احاطه کرده است. مساله مهم در مخزن سد، حضور سازند گچساران است که حاوی حجم چشم گیری از نمک است و به فاصله چهار کیلومتر، در بالادست محور سد قرار دارد. شور شدن آب سد در نتیجه انحلال نمک در آب مخزن می تواند عوارض جدی زیست محیطی به همراه داشته باشد. در این پایان نامه سعی شده است، تا عوامل اصلی لایه بندی و شوری را در مخزن سد گتوند علیا شناسایی کرده، و سپس با شبیه سازی مخزن سد توسط نرم افزار FLOW 3D، به بررسی تک تک عوامل تاثیر گذار بر روی کیفیت آب مخزن پرداخته شود. همچنین در این تحقیق سعی شده است در این پژوهش ضمن بررسی نحوه انحلال نمک در مخازن در شرایط مختلف و میزان شوری در لایه های مختلف، ارزیابی ریسک زیست محیطی این پدیده، راه حل های مناسبی به منظور کاهش شوری و لایه بندی آب در مخازن ارائه می شود. شایان ذکر است که به منظور شبیه سازی مخزن و انحلال نمک در آن همانطور که در بالا اشاره شد، از نرم افزار FLOW 3Dو برای تحلیل ریسک از نرم افزار TOPSIS استفاده شده است.
- Abstract
- With the passage of time, different factors such as population growth, agricultural and urban development and also decrease in water level of reservoirs have necessitated immediate actions to make up for the probable leakages. Ultimately, men human beings learned to compensate this shortage by building a structure in waterways like a stream. Building such a gigantic structure without precise site exploration might result in ecological change and also cause several different problems for the site, dam or the water reservoir behind it. Today, water storage is one of the most challenging subjects all around the world. According to the international associations statements, the issues related to water will be the most principal topic of debate throughout the world and especially in the Middle East. Problems regarding the quality of accessible water resources in Iran are the most challenging problems in the recent years. Dissolving salt in the reservoir water causes decreasing the water quality. It will then develop throughout the water until it makes the whole reservoir water salty. In the present research the salinity problem in dam reservoir has been studied using a numerical software. The reservoir of Gotvand Dam, having the length of 90 kilometers, is surrounded by Gachsaran, Mishan, Aghajari and Bakhtiyari geological tectonics. The important issue in the dam’s reservoir is the existence of significant amount of salt in the Gachsaran geological tectonic which is located about four kilometers upstream the dam axis. It is well known that the salinity of the reservoir’s water caused by the solution of salt, can have serious environmental consequences. In the present research, the Gotvand dam reservoir was simulated by the use of FLOW 3D software, and all of the parameters affecting the quality of water were investigated individually. To do so, three different scenarios were simulated and examined. In addition, the process of salt solution under different conditions and the salinity degree in various layers in collaboration with the evaluation of environmental risk of such phenomenon and the suggestion of some proper ways to reduce salinity of water in reservoirs were also studied. The simulation of the reservoir and salt solution process has been done by the FLOW 3D software as mentioned before, and the TOPSIS software has been utilized for risk analysis. Key words: Gotvand Dam, Risk Analysis, Salinity, FLOW 3D software, TOPSIS software
