برآورد میزان حساسیت تبخیر تعرق نسبت به تغییر اقلیم در ناحیه رویشی زاگرس شمالی
- رشته تحصیلی
- مهندسی منابع طبیعی-جنگل شناسی واکولوژی جنگل
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه مرکزی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی شماره ثبت: 6536;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 70436
- تاریخ دفاع
- ۲۹ بهمن ۱۳۹۳
- دانشجو
- آوازه دولتشاهی
- استاد راهنما
- پدرام عطارد
- چکیده
- این پژوهش با هدف بررسی روند دراز مدت تغییرات پارامترهای اقلیمی بارندگی، دمای هوا، تابش خورشیدی، سرعت باد، رطوبت نسبی و فشار بخار هوا و نیز تبخیرتعرق مرجع در ناحیه رویشی زاگرس شمالی انجام پذیرفت. سه ایستگاه هواشناسی همدیدی پیرانشهر، سقز و سنندج، که دارای داده¬های دراز مدت (2010 – 1961 میلادی) و قابل اطمینان بودند، انتخاب شدند. برای برآورد میزان تبخیرتعرق مرجع روزانه، از روش فائو – پنمن – مانتیث استفاده گردید. آزمون من-کندال برای بررسی روند معنی¬داری تغییرات پارامترها و آزمون تخمین¬گر شیب سِن برای برآورد نرخ تغییرات پارامترها استفاده شد. با استفاده از آنالیز حساسیت، با تغییر پنج درصدی هر یک از پارامترهای اقلیمی موثر بر تبخیرتعرق مرجع در دامنه¬ی بین 20 - تا 20 + درصد، موثرترین پارامترها بر مقدار تبخیرتعرق مرجع به دست آمد. نمایه¬ی خشکی دومارتن، پیرانشهر را اقلیم مرطوب، سقز را مدیترانه¬ای و سنندج را نیمه¬خشک نشان داد. به طور متوسط در ناحیه رویشی زاگرس شمالی، بارندگی: 528 میلی¬متر در سال، دمای هوا: 4/12 درجه سانتی¬گراد، سرعت باد: 4/2 متر بر ثانیه و تبخیرتعرق مرجع: 4/4 میلی¬متر در روز ثبت گردید. بررسی روند پارامترهای اقلیمی در سال¬های 2000 تا 2010 میلادی به دلیل تطبیق با پیدایش و گسترش پدیده زوال اکوسیستم در این ناحیه، نشان داد که در پیرانشهر پارامتر رطوبت نسبی هوا، افزایش معنی¬داری داشته است (در سطح 99 درصد)، در حالی که روند هیچ یک از پارامترهای اقلیمی در سقز تغییر معنی¬داری نشد. در سنندج از سال 2000 به بعد، پارامترهای سرعت باد، تابش خالص خورشیدی و تبخیرتعرق مرجع دچار روند کاهنده معنی¬دار در سطح 95 درصد شده¬اند. آگاهی از روند تغییرات پارامترهای اقلیمی و تبخیرتعرق مرجع در ناحیه رویشی زاگرس با اکوسیستمی شکننده اطلاعات ارزشمندی را برای مدیران کشور فراهم می¬آورد چرا که یکی از دلایل زوال اکوسیستم¬های زاگرس شمالی، میتواند تغییر در پارامترهای اقلیمی باشد.
- Abstract
- Decline of the Zagros forests in west of Iran is assumed to be related with changes in meteorological parameters. To examine this hypothesis, this study firstly aimed at observing the long-term trends of the meteorological parameters -i.e., rainfall, air temperature, solar radiation, wind speed, relative humidity, and vapour pressure- as well as reference evapotranspiration (ET0) and secondly understanding the sensitivity of ET0 in northern Zagros. Long term (1961-2010) meteorlogical data were obtained from three synoptic stations located in the northern Zagros region. The Penman Monteith combination equation widely accepted by researchers was applied to estimate daily ET0. The Mann-Kendall and Sen’s Slope Estimator tests were used to statistically assess of upward or downward trends of the parameters. Sensivity of the ET0 was studied in terms of the changes in meteorological parameters within a possible range of +20% ~20%, to understand the effective parameters affecting reference evapotranspiration amount. Our results showed that Piranshahr, Saqez, and Sanandaj have a humid, meditranean, semiarid calimate classified by De Martonne Aridity Index, respectively. Mean yearly amonuts of rainfall, air temperature, wind speed, and ET0 are 528 mm, 12.4 °C, 2.4 m.s-1, and 4.4 mm.day-1, respectively. The results indicated that from 2000 to 2010, coincided with the emerging the forest decline in Zagros region, meteorological parameters and ET0 have been changed dramatically. In Piranshahr, relative humidity was significantly increased during the last decade (P < 0.01). All the meteorological parameters in Saqez were not changed, and in Sanandaj, wind speed, solar radiation, and reference evapotranspiration showed negative trends (P < 0.05). The results revealed that the highest and lowest effectives parameters on ET0 were solar radiation and vapor pressure, respectively. Knowledge about the trends of meteorological parameters as well as reference evapotranspiration in