عنوان پایان‌نامه
بررسی گونه ها و اشکال انتقادات و مخالفت با سدسازی در ایران با رویکرد توسعه بومی(مطالعه موردی: سدهای دز و کرخه در اندیمشک و سدگتوند علیا در شوشتر)
- رشته تحصیلی
- علوم اجتماعی - توسعه روستایی - توسعه اجتماعی
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 63227;کتابخانه دانشکده علوم اجتماعی شماره ثبت: رس 4671
- تاریخ دفاع
- ۱۲ اسفند ۱۳۹۲
- دانشجو
- نرجس ملک حسینی
- استاد راهنما
- موسی عنبری
- چکیده
- چکیده پژوهش حاضر به بررسی دیدگاه موافقان و منتقدان سدسازی پرداخته است، چرا که پیامدهای اجتماعی و زیست‌محیطی طرح‌های بزرگ عمرانی از جمله سدسازی، در دو بخش فواید و معایب قابل بررسی می‌باشد. تاکنون بیشتر پژوهش‌های صورت گرفته درباره سد و سدسازی در حیطه فنی- مهندسی و یا تاثیرات اقتصادی آن بوده و کمتر تحقیقی به تاثیرات اجتماعی و فرهنگی سدسازی پرداخته است. طی سال‌های اخیر با رشد رسانه‌ها و فضای مجازی و آشنایی مردم به حقوق‌شان و بالا رفتن آگاهی‌های عمومی نسبت به روند رو به رشد تخریب زیست‌کره زمین و محسوس بودن پیامدهای تخریب محیط‌زیست و عدم توجه به دانش جوامع بومی، جنبه‌های مخالفت و انتقاد به سدسازی در ایران رونق بیشتری گرفته است. در این پژوهش، به بررسی پایبندی به ابعاد توسعه پایدار در ساخت، اجرا و نگهداری و پیامدهای پس از احداث سه سد (کرخه، دز و گتوند علیا) پرداخته شد، برای رسیدن به چنین نتیجه‌ای روش مصاحبه اکتشافی- تخصصی، با بیست و سه تن از جابه‌جاشوندگان و مسئولان و منتقدان، صورت گرفت. با لحاظ کردن تمام شرایط و در نظر داشتن همه پیامدهای حاصل از این سه سد، این نتیجه حاصل شد که: از نظر اجتماعی کمترین توجه به جوامع بومی و دانش آن‌ها صورت گرفته و مردم روستاهای مستغرق در سد به اجبار و عدم رضایت به کوچ ناخواسته تن داده‌اند و بی‌کاری، از دست رفتن هویت بومی و از هم گسیختگی بافت اجتماعی و فرهنگی، پیامدهای ناخوشایندی برای این مردم بوده است. با توجه به شرایط اقلیمی و آب‌وهوایی منطقه، می‌توان روش‌هایی دیگر مثل؛ احداث سدهای کوچک، استفاده از انرژی خورشیدی برای تامین برق، حفظ جنگل‌ها برای جلوگیری از روند روبه‌رشد فرسایش خاک، حفظ آب‌خیزها و تالاب‌ها و هورها، مشارکت دادن مردم قبل از انجام پروژه‌ها و انجام برآورد پیامدهای اجتماعی و فرهنگی پیش، درحین و بعد از انجام کار، بررسی علمی و جامعه‌شناختی و مردم‌شناختی قبل از شروع عملیات اجرایی و نه هم‌زمان با آن، در نظر گرفتن مکان و فضایی متناسب با شرایط زندگی روستایی و عشایری برای افراد جابه‌جا شده، سهیم کردن مردم در منافع سد، و جلوگیری از بروز و ظهور آن‌چه که سدزدگی، خوانده می‌شود بین جوامع بومی، را پیشنهاد نمود.
- Abstract
- Abstract The present research deals with proponent and opponent views towards dam construction. The socio-cultural and environmental consequences of mammoth projects such as dam construction can be viewed with regard to negative and positive impacts. Most research projects on dam construction have dealt with its technical aspects and economic impacts. There is a dearth of research on social and cultural consequences of dam construction. In recent years, due to the huge growth of mass media and virtual space, people’s increasing concern with their rights, the environmental damage that is on the increase, the evident consequences of environmental damage, and the neglect of local knowledge, different aspects of dam construction are more seriously concerned. This research deals with the aspects of sustainable development in construction, enforcement, and maintenance of three dams (Karkheh, Dez, and Gotvande Olia). It is also concerned with the consequences of their construction. In order todo this, exploratory-specialized interviews were conducted with twenty-three of the authorities, critics, and those who were displaced. Considering all the circumstances and consequences of these three dams, the researcher came to the conclusion that the least attention has been paid to the local communities and their knowledge. Those living in the villages drawn by the dams were forced to leave their homes and were not satisfied about this. Unemployment, losing their local identity, and the disintegration of the social and cultural context have been the negative consequences of construction of these three dams. Taking the climate conditions of the region into account, we may suggest other methods building small dams, making use of solar energy to produce electricity, maintaining forests to prevent the growing trend of soil erosion, preserving watersheds, wetlands, and hurs, cooperating with people before launching the projects and estimating their socio-cultural conse
