عنوان پایان‌نامه
بررسی رویکرد های ادبی دیوان شیخ احمد وائلی
- رشته تحصیلی
- زبان و ادبیات عرب
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 38036
- تاریخ دفاع
- ۱۹ تیر ۱۳۸۶
- دانشجو
- سهیلا منفرد
- استاد راهنما
- امیرمحمود کاشفی
- چکیده
- چکیده مطالب شیخ احمد وائلی در 17 ربیع الاول 1341 هجری قمری در شهر نجف متولد شد و تحصیلات مقدماتی خود را در همین شهر به پایان برد. خانواده او از خانواده‌های اصیل عربی و پدرش روحانی بود. وائلی نیز طریق او را برگزید و در کنار تحصیل در مدرسه و دانشگاه وارد مدرسه منتدی النشر شد و به یادگیری علوم دینی پرداخت و به لباس روحانیت ملبس گردید. پس از اخذ مدرک لیسانس و فوق‌لیسانس در رشته زبان عربی و علوم اسلامی در عراق به مصر رفت و در دانشگاه قاهره موفق به اخذ مدرک دکترا در همین رشته گردید. او همزمان با تحصیل علوم دینی در حوزه و دانشگاه قدم به عرصه خطابه گذاشت و با یادگیری مقدمات این فن در نزد خطبای بزرگ دیار خویش استعدادهای نهفته خود در این زمینه را به بهترین شکل شکوفا ساخت و پس از چندی به خطیبی بسیار مشهور در عراق و بحرین و سوریه و کویت مبدل شد. از آنجا که افکار و اهداف او در تضاد با منافع رژیم وقت عراق بود، از کشور خود مهاجرت کرد و سالهای زیادی از عمر خود را به دور از خانواده و دوستان در غربت گذراند. او پس از فروپاشی سیاسی حزب بعث در عراق به کشور بازگشت و چند روز بعد در 14 جمادی الثانی 1424 در شهر کاظمین از دنیا رفت و در صحن مطهر علوی در نجف اشرف به خاک سپرده شد. شعر وائلی ابزاری است برای بیان افکار اجتماعی و سیاسی و فرهنگی. شاید بتوان او را یک مصلح اجتماعی به حساب آورد، مرد اصلاح‌طلبی که گاه در خطابه و گاه در اشعار خویش از اندیشه‌های اصلاحی خود سخن می‌گوید. دکتر وائلی در تمام طول عمر مسلمانان جهان را به اتحاد و یکپارچگی فرا می‌خواند و از دوستی برخی از رهبران کشورهای اسلامی با دشمنان اسلام به شدت خشمیگن و غصه‌دار بود. این اندوه شیخ در اشعار وجدانی و رثائی او کاملاً مشهود است و اندوه دوری از شهر و دیار و خانواده و دوستان در کنار غصه عقب‌ماندگی مسلمین و جهل بسیاری از مردم دیوان دوم او را سمت و سویی مأیوسانه و اندوهناک بخشیده است. از این‌رو می‌توان گفت که در باب محتوا و مضمون اشعار، او غالباً شاعر روز است و از مسائل دنیای اطراف خویش سخن می‌گوید و درد امروز بشریت را به رشته نظم می‌کشد. البته گاه وائلی را شاعر عاطفه و احساس می‌یابیم. به ویژه زمانی که از کودکان و دوستان خود می‌گوید و غم دوری از آنان را بازگو می‌نماید. اما همین عاطفه نیز غالباً رنگ و بویی اجتماعی می‌گیرد و از درون آن هدفی سیاسی یا اجتماعی اراده می‌شود. او حتی در زمینه مدح اهل بیت نیز می‌کوشد نتایج اجتماعی و فرهنگی موردنظر خود را از بطن اشعار خویش استخراج کند و بدین وسیله علاوه بر تحریک عواطف مخاطب حس کرامت بشری را در او بیدار نماید. در حقیقت باید گفت که او شاعر محتوا و مضمون و معناست و فن بیان این معنا برای او از اهمیت کمتری برخوردار است. هدف او سخن گفتن با مردم و تحریک احساس آرمانخواهی و کمال‌طلبی در آنان است و برای دستیابی بدین مقصود کلام ساده و روان بیش از استعاره‌های پیچیده و تشبیهات مبهم به کار می‌آید. وائلی در سراسر اشعار خود تابع عروض خلیلی است و موج تمایل به خروج از چارچوب عروض عربی همچون غالبیت شعرای نجف در اشعار او راهی ندارد.
