عنوان پایان‌نامه
برسی تنوع ژنتیکی لاینهای چغندر
- رشته تحصیلی
- مهندسی کشاورزی-اصلاح نباتات
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 48238;کتابخانه پردیس ابوریحان شماره ثبت: 492
- تاریخ دفاع
- ۱۰ آذر ۱۳۸۸
- دانشجو
- پیرایه پیرنیا
- استاد راهنما
- رضا امیری
- چکیده
- استان خراسان یکی از مهمترین مناطق کشت چغندر قند است. در این استان زمان کاشت چغندرقند مقارن با رشد غلات است، که به علت کمبود آب در این مقطع زمانی، چغندر قند دچار تنش می شود. یکی از راه حل ها برای رفع این مشکل، کشت ارقام چغندر قند با طول دوره رشد کوتاه (زود رس) پس از قطع آبیاری غلات است. برای شناسایی هیبرید ها و توده های زودرس و محاسبه وراثت پذیری زودرسی دو آزمایش اجرا شد. در آزمایش اول تست کراس های حاصل از 18 خانواده ناتنی همراه با یک رقم شاهد زودرس و در آزمایش دوم 19 توده مختلف که برخی دارای مقاومت به ریزومانیا و برخی دارای تحمل به خشکی بودند، همراه با همان رقم شاهد در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار تحت شرایط کشت دیرهنگام مقایسه شدند. صفات اندازه گیری سطح برگ، وزن تر پهنک، وزن تر دمبرگ، وزن خشک پهنک، وزن خشک دمبرگ، وزن تر کل اندام هوایی، تعداد ریشه، طول ریشه، قطر ریشه، ارتفاع طوقه، وزن تر و خشک نمونه های برگ، درصدقند، سدیم، پتاسیم، نیتروژن آمینو، آلکالوئید، درصدقندقابل استحصال، ضریب استحصال، قند ملاس، درصد ماده خشک و تفاله در هر دو آزمایش اندازه گیری شدند. در آزمایش اول و دوم پس از تجزیه واریانس و مقایسه میانگین برای شناسایی ژنوتیپ های مناسب در مقایسه با شاهد، همبستگی بین کلیه صفات محاسبه گردید. به علاوه در آزمایش اول وراثت پذیری خصوصی صفات محاسبه شده و در آزمایش دوم در زمان برداشت یک خط نگهداری شده و پس از یک ماه برداشت شد. در آزمایش اول تست کراس شماره 3 مناسب برای دوره رشد کوتاه مدت شناسایی شده که با واریته شاهد قادر به رقابت بود چون از لحاظ تمامی صفات اختلاف معنی داری با شاهد نداشت. ضریب همبستگی درصد قند ناخالص با درصد قند سفید، قند ملاس و عملکرد ریشه منفی و به ترتیب برابر 83/0- ، 48/0- و 38/0- بود. در صورتی که همبستگی درصد قند با مقدار سدیم، ضریب استحصال شکر و مقدار ماده خشک به ترتیب 64/0 ، 76/0- و 6/0 بود. ضریب همبستگی مقدار سدیم با ضریب استحصال شکر برابر 77/0 همبستگی آن با درصد قند سفید، قند ملاس و عملکرد ریشه منفی و به ترتیب برابر 67/0- ، 78/0- و 34/0- بدست آمد. در آزمایش اول وراثت پذیری صفات مورفولوژیک و برخی از ناخالصی ها(مثل سدیم، آلکالوئیدی، ضریب استحصال شکر و قند ملاس) بالا اما وراثت پذیری عملکرد ریشه، عملکرد قند ناخالص و عملکرد قند سفید نسبتاً پائین بود. در آزمایش دوم نیز دو توده زودرس شناسایی شد که یکی حامل ژن مقاومت به ریزومانیا (توده شماره 9) و دیگری دارای تحمل به خشکی (توده شماره 15) بود. همبستگی صفت درصد قند با صفات سدیم، قند ملاس وعملکرد ریشه منفی و به ترتیب برابر 5/0- ،57/0- و 3/0- و با صفات درصد قند سفید، ضریب استحصال شکر و تفاله مثبت و به ترتیب برابر 98/0، 81/0 و 49/0 بدست آمد. ضرایب همبستگی سدیم با نیتروژن آمینو، قند ملاس و عملکرد ریشه برابر با 52/0 ، 82/0 و 3/0 و هم چنین همبستگی سدیم با صفات درصد قند سفید و ضریب استحصال شکر منفی و به ترتیب برابر 62/0- و 76/0- بود. همبستگی عملکرد ریشه با عملکرد قند ناخالص و عملکردقند سفید به ترتیب برابر 87/0 و 74/0 بود. هم چنین، خط سوم کرتهای آزمایش دوم که یک ماه دیرتر برداشت شد تفاوت چشم گیری با برداشت اول نداشت. هیبریدها و توده های شناسایی شده برای تولید واریته های با طول دوره رشد کوتاه (زودرس) که برخی از آنها می توانند مقاوم به ریزومانیا نیز باشند، بسیار امید بخش می باشند. واژه های کلیدی: چغندر قند، زودرسی، تنوع ژنتیکی، وراثت پذیری، ریزومانیا
- Abstract
- Khorasan province is one of the sugar beet cultivated areas in Iran. In this area, sugar beet planting time is coincide with cereals grow due to water shortage at this point, so that sugar beets are suffering from stress. One of the solutions to resolve this problem is planting sugar beet varieties with short vegetation period (early) after stopping cereals irrigation. To identify the short vegetation period hybrids and pollinators and calculating heritability of earliness, two experiments were performed. In the first experiment, test crosses from 18 half sib-families with an short vegetation period variety as control and in the second experiment 19 different pollinators which some of them were rhizomania resistance and some had drought tolerance with the same control variety in a randomized complete block design with four replications under late planting conditions were compared. Traits like leaf area, fresh and dry lamina weights, fresh and dry petiole weights, total fresh weight of shoots, root number, root length, root diameter, crown height, dry weight of samples leaves, sugar content, sodium, potassium, amino nitrogen, alkaloid, white sugar content, extraction coefficient, molasses and pulp in both experiments were measured. In the first and second experiments after analysis of variance and mean comparisons, the correlation between all of the traits was calculated. In addition in the first experiment narrow-sense heritability of the traits measured and in the second experiment at harvest time one line was maintained and was picked after a month. In the first experiment, test cross No. 3 identified as a short vegetation period germplasm that was able to compete with control because all of the traits were not significantly different from control. Correlation coefficients of sugar content with white sugar content, molasses and root yield respectively was -0.83, -0.48 and -0.38. While the correlation of sugar content with sodium, extraction coefficient and dry matter was 0.64, -0.76 and 0.6. Correlation coefficient of sodium with extraction coefficient was 0.77 and with white sugar content, molasses and root yield respectively was -0.67, -0.78 and -0.34. In the first experiment, heritability of morphological traits and some impurities (such as sodium, alkaloid, extraction coefficient, molasses) were high but heritability of root yield, sugar yield and white sugar yield were relatively low. In the second experiment, two short vegetation period pollinators were detected that one was carrying a resistance gene of rhizomania (pollinator No. 9) and another with drought tolerance (pollinator No. 15). Correlation of sugar content with sodium, molasses and sugar yield respectively was -0.5, -0.57 and -0.3 and with white sugar content, extraction coefficient and pulps respectively was 0.52, 0.82 and 0.3. Correlation coefficients of sodium with amino nitrogen, molasses and root yield equal to 0.52, 0.82 and 0.3 and with white sugar content and extraction coefficient was -0.62 and -0.76. Root yield had high correlation with sugar yield and white sugar yield and were respectively 0.87 and 0.74. Also the third line of the second experiment’s plots that were harvested a month later was not significantly different with the first harvesting date. Detected hybrids and pollinators are also very promising to produce varieties with short vegetation period (early), some of which can be rhizomania resistant. Key words: genetic variation, heritability, rhizomania, short vegetation period, sugar beet.
