عنوان پایان‌نامه
مفهوم سازی،اندازه گیری،پیشایندها و پیامدهای نگرش به زمان درنوجوانان و جوانان
- رشته تحصیلی
- روانشناسی تربیتی
- مقطع تحصیلی
- دکتری تخصصی PhD
- محل دفاع
- کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 77815;کتابخانه دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی شماره ثبت: ع-2501;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 77815;کتابخانه دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی شماره ثبت: ع-2501
- تاریخ دفاع
- ۰۳ اسفند ۱۳۹۴
- دانشجو
- هیمن خضری آذر
- استاد راهنما
- الهه حجازی موغاری
- چکیده
- نگرش به زمان به احساسات، هیجانات و ارزیابی های افراد نسبت به گذشته، حال و آینده اشاره دارد که بر تفسیرها، تدوین اهداف، انتخاب ها و اعمال آنها در زمینه های تحصیلی و اجتماعی تأثیر می گذارد. به دلیل تأثیر فرهنگ بر شکل گیری نگرش به زمان، هدف پژوهش حاضر بررسی مؤلفه های آن در جامعه ایران با شرایط فرهنگی – اجتماعی خاص و در دوگروه دانش آموزی و دانشجویی بوده است. بر همین اساس از روش تحقیق آمیخته از نوع اکتشافی استفاده شده است. برای بهتر مشخص شدن فرآیند کار، این تحقیق در قالب دو مطالعه ارایه شد. در مطالعه اول برای شناسایی مفهوم سازی نگرش به زمان، عوامل مؤثر و پیامدهای آن، از روش کیفی و طرح نظریه برخاسته از داده بنیاد استفاده شد. در مطالعه دوم برای تعیین نقش عوامل پیشایندی و همچنین پیامدهای نگرش به زمان از روش تحقیق کمی و طرح همبستگی از نوع تحلیل مسیر استفاده گردید. شرکت کنندگان نمونه دانش آموزی در مطالعه اول کیفی 45 نفر (23 پسر و 22 دختر) بین سنین 15 تا 17 با میانگین سنی 16/20 بودند. سه گروه کانونی در مدارس دخترانه و سه گروه کانونی در مدارس پسرانه تشکیل شد. پاسخ های دانش آموزان در رابطه با برداشت آنان از زمان در چهار مقوله ساعت، فشار و محدودیت، ساخته ذهن بودن و استعاره بودن زمان طبقه بندی شد. نتایج کدگذاری باز و محوری برای دوره های زمانی گذشته، حال و آینده نشان داد که این دوره در فرهنگ ایرانی برای نوجوانان شامل هشت مقوله آینده مثبت، آینده منفی، حال لذت گرا، حال منفی، حال آینده نگر، گذشته مثبت، گذشته منفی و پذیرش گذشته است. شرکت کنندگان نمونه دانشجویی در مطالعه کیفی 44 نفر (23 پسر و 21 دختر) دانشجویان ترم سوم الی ششم دانشگاه تهران بودند. سه گروه کانونی در بین دختران و سه گروه کانونی در بین پسران تشکیل شد. پاسخ های دانشجویان در رابطه با برداشت آنان از زمان در چهار مقوله ساعت، سپری شدن، محدودیت، ارزشمندی و احساس ترس طبقه بندی شد. نتایج کدگذاری باز و محوری برای دوره های زمانی گذشته، حال و آینده نشان داد که این دوره در فرهنگ ایرانی برای جوانان شامل هفت مقوله آینده مثبت، آینده مبهم، حال لذت گرا، حال منفی، گذشته مثبت، گذشته منفی و پذیرش گذشته است. همچنین بر اساس پاسخ های دانشجویان و دانش آموزان عوامل مؤثر بر نگرش به زمان در پنج مقوله خودکارآمدی، ابهام گریزی، همسالان، خانواده و تقدیرگرایی و پیامدهای آن در چهار مقوله انگیزش، تلاش، امید و جبران دسته بندی شدند. نتایج در رابطه با تفاوت دانشجویان و دانش آموزان نشان داد که در مقوله ادراک از زمان دانشجویان و دانش آموزان در موضوع های ساعت و محدودیت زمان مشترک هستند. اما دانش آموزان در دو موضوع ساخته ذهنی بودن زمان و استعاره ای بودن آن با دانشجویان تفاوت دارند. علاوه بر این جوانان در موضوع های ارزشمند بودن زمان، گذرا بودن و احساس ترس نسبت به زمان با دانش آموزان تفاوت دارند. همچنین در مقوله آینده مبهم و آینده منفی بین دانش آموزان و دانشجویان در نگرش به آینده تفاوت وجود دارد. در دیدگاه دانش آموزان به زمان حال مؤلفه ای به نام حال آینده نگر استخراج شد که چنین مؤلفه ای از دیدگاه دانشجویان نسبت به زمان حال قابل استخراج نبود. از جمله اهداف پژوهش حاضر اندازه گیری نگرش به زمان با توجه به نتایج به دست آمده از مصاحبه بود. به همین جهت پس از کدگذاری و تحلیل مصاحبه ها و بر اساس مؤلفه های استخراج شده از مصاحبه ها پرسشنامه ای متناسب با بافت ایرانی برای اندازه گیری نگرش به زمان نوجوانان و جوانان تدوین شد. پرسشنامه نوجوانان شامل 34 گویه است که هشت بعد آینده مثبت (5 گویه)، آینده منفی (4 گویه)، حال منفی (4 گویه)، لذت گرایی (5 گویه)، حال آینده نگر (4 گویه)، گذشته منفی (4 گویه)، پذیرش گذشته (4 گویه) و گذشته منفی (4 گویه) را می سنجد. پرسشنامه جوانان شامل 24 گویه است که هفت بعد آینده مثبت (5 گویه)، آینده مبهم (3 گویه)، حال منفی (3 گویه)، لذت گرایی (3 گویه)، گذشته منفی (3 گویه)، پذیرش گذشته (3 گویه) و گذشته منفی (4 گویه) را می سنجد. در مطالعه دوم به بررسی نقش پیشایندها و پیامدهای نگرش به زمان در دو نمونه دانش آموزی و دانشجویی پرداخته شد. نمونه دانش آموزی شامل 938 دانش آموز (493 دختر و 445 پسر) از 6 منطقه آموزش و پرورش شهر تهران (مناطق 1، 2، 5، 6، 10 و 11) بودند. نمونه دانشجویی شامل 613 دانشجو (374 دختر و 239 پسر) از سه دانشگاه تهران، علامه طباطبایی و شهیدبهشتی بودند. نتایج نشان داد که خودکارآمدی، تقدیرگرایی، همسالان، ابهام گریزی، ادراک از خودمختاری، درگیری و گرمی والدین بر نگرش به زمان در هر دو نمونه دانش آموزی و دانشجویی تأثیر دارد. علاوه بر این نگرش به زمان بر تلاش، امید، جبران و انگیزش دانش آموزان و دانشجویان تأثیر دارد. در مجموع نتایج پژوهش نشان داد که نگرش به زمان تحت تأثیر باورهای فردی، خانواده و فرهنگ است و بر پیامدهای رفتاری، انگیزشی و روانشناختی تأثیر دارد.
- Abstract
- Time attitude refers to feelings, emotions and past, present and future assessments influencing interpretations, goal setting, choices and actions in academic and social contexts. Due to the effect of culture on formation of time attitude, the purpose of this study is to evaluate its components in an Iranian society with particular cultural-social conditions in two groups of school and college students. For this purpose, this study used a exploratory mixed method. For better description of the process, the research was conducted in two study. In the first study, a qualitative method as well as grounded theory was used to conceptualize time attitude, its antecedents and consequences. In the second study, a quantitative method as well as correlation and path analysis was used to determine the role of antecedents and consequences of time attitude. In the first study, one group of participants included 45 school students (23 male and 22 female) aging 15 to 17 years old with the average age of 16.20. Six focus groups were formed in schools for girls and schools for boys (three groups for each). Their responses regarding their perception of time were categorized in four categories of ‘hours’, ‘pressure and limitation’, ‘mental construct’, and ‘time as a metaphor’. The results of open and axial coding for past, present and future shows that this period of life in Iranian adolescents contains eight categories of positive future, negative future, hedonist present, negative present, futurist present, positive past, negative past, and past acceptance. The other group of participants included 45 college students (23 male and 21 female) in the third to sixth semester in the Tehran University. Six focus groups were formed for female and male students (three groups for each gender). Their responses regarding their perception of time were categorized in five categories of as ‘hours’, ‘passing’, ‘limitation’, ‘valuableness’ and ‘feeling of fear’. The results of open and axial coding for past, present and future shows that Iranian youth consider seven categories for these periods: positive future, ambiguous future, hedonistic present, negative present, positive past, negative past and past acceptance. Based on the responses of both school and college students, the factors effective on time attitude included self-efficiency, uncertainty avoidance, peers, family and fatalism and the outcomes included motivation, effort, hope and compensation. The result about differences between school and college students in the perception of time showed that students in the hour and limitation are common, while school students had different perception of time as a mental construct and as a metaphor. Moreover, youth perceived time as valuable, passing, and felt fear toward time. School and college students had different time attitude to ambiguous future and negative future. Futuristic present was extracted for attitude of school students to present, while this component was not extracted for college students. One of the objectives of this study was to measure time attitude by the results from interviews. For this purpose, the interviews were encoded and analyzed to develop a questionnaire to measure time attitude of Iranian adolescents and youth. The adolescent questionnaire contained 34 items measuring eight dimensions including positive future (5 Items), negative future (4 Items), negative present (4 Items), hedonistic present (5 Items), futuristic present (4 Items), negative past (4 Items), past acceptance (4 Items) and positive past (4 Items). The youth questionnaire contained 24 items measuring seven dimensions including positive present (5 Items), ambiguous future (3 Items), negative present (3 Items), hedonism (3 Items), acceptance of the past (3 Items) and negative past (4 Items). In the second study, the participants included 938 school students (493 female and 445 male) in the second and third grade of high school in 6 districts of Tehran (1, 2, 5, 6, 10 and 11) as well as 613 college students (374 female and 239 male) from three universities including Tehran University, Allameh Tabatabaei University and Shahid Beheshti University. As the results showed, self-efficacy, fatalism, peers, uncertainty avoidance, perceived autonomy, involvement and parental warmth influenced time attitude of both school and college students. Moreover, time attitude influenced effort, hope, compensation and motivation of both groups of students. In conclusion, the results showed that time attitude was influenced by personal beliefs, family and culture and it influenced behavioral, motivational and psychological consequences Keywords: time perspective; time attitude; behavioral, motivational and psychological consequences;
