عنوان پایان‌نامه
نقش حروف معانی در استنباط احکام فقهی
- رشته تحصیلی
- فقه شافعی
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه دانشکده الهیات و معارف اسلامی شماره ثبت: 1802ف;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 43641
- تاریخ دفاع
- ۰۶ بهمن ۱۳۸۸
- دانشجو
- اسمعیل محمدی سراب
- استاد راهنما
- جلال جلالی زاده
- چکیده
- حروف معانی به آن دسته از حروف گفته می شود که معانی افعال را به اسم ها ربط می دهند؛ مضاف بر اینکه خود بر حسب قراین و شرایط و به طور مستقل بر معانی مختلفی دلالت می کنند. این حروف به سه نوع زیر تقسیم می شوند: اول - آنهایی که فقط حرف هستند، مانند: «مِنْ، إلی، فِی، باء ، لام ، واو، فاء، ثُمَّ، بَلْ، أوْ، أم و....». دوم - آنهایی که گاهی حرف هستند و گاهی اسم، مانند: «عَلی، عَنْ، کاف، مُذ، مُنْذُ، ماو....». سوم - آنهایی که هم می توانندحرف باشند و هم فعل، مانند: «خَلا، حاشا وعَدا». دسته بندی دیگری که برای حروف معانی ارائه می شود بر مبنای نقشی است که این حروف در جمله ایفا می کنند. بر این اساس، حروف معانی به انواع «حروف جر»، «حروف شرط»، «حروف عطف»، «حروف جواب»، «حروف استثناء» و.....تقسیم می شوند. مبحث حروف معانی یکی از مباحث علم لغت است و در علم نحو مطالعه و بررسی می شود، اما چون ارتباط تنگاتنگی با علم اصول فقه دارد و یکی از اسباب دلالت لفظ بر معنی است در بیشتر کتاب های اصول فقه فصل مستقلی به این حروف اختصاص داده شده است. حروف معانی در استنباط بسیاری از احکام فقهی نقش عمده ای دارد و در بیشتر ابواب فقهی بر آرای فقهی فقهاء تأثیر بسزایی گذاشته است. مهم ترین ابواب فقهی که بیشترین تأثیر را از حروف معانی پذیرفته اند عبارتند از: نکاح، طلاق، خلع، ظهار، إیلاء، یمین، عتق، إقرار و وقف. برای مثال، اگر موکلی به وکیلش بگوید: «وَکّلْتُکَ فِی کَذا إلی رَجَبٍ»، ماه رجب غایه و پایان وکالت است وخود ماه رجب در حکم وکالت داخل نمی شود. به این دلیل که حرف «إلی» برای انتهای غایه به کار می رود. هرگاه مردی در صیغه ی وقف بگوید: «وَقَفْتُ مالِی عَلیَ وَلَدی ثُمَّ عَلیَ وَلَد وَلَدی»، زمانی وقف به نوه اش اختصاص پیدا می کند که فرزندانش یا نسل اول وارثانش از دنیا بروند. از آنجا که حرف «ثُمّ» برترتیب با فاصله دلالت دارد. اگر مردی به زنش بگوید: «إنْ دَخَلْتِ الدّارَ أوْکَلَّمْتِ زَیْداً فَأَنْتِ طالِقٌ»، زن به هر کدام از دو شرط دخول یا تکلم عمل نماید طلاقش واقع می شود. برای آن که حرف «أوْ» بیانگر تخییر است. وقتی مردی به زنش می گوید: «کُلَّما طَلَّقْتُکِ فَأنْتِ طالِقٌ» وزنش را طلاق دهد، دوبار طلاق واقع می شود. یکبار به خاطر لفط صریح طلاق و باردوم به دلیل دلالت لفظ «کلما» بر تکرار. اگر فردی در صیغه ی اقرار بگوید « له علی عشره الا اربعه الا اثنین الا واحدا» پرداخت هفت در هم بر او لازم شود. چون با رجوع هر استثنای ماقبل خود و در نهایت رجوع به مستثنی منه عدد هفت باقی می ماند. اگر از مردی سوال کنند:« الست طلقتها؟» و مرد جواب دهد: « بلی»، طلاق واقع می شود. اما اگر جواب دهد: « نعم» طلاق واقع نمی شود. زیرا حرف « بلی» در جواب نعم می آید و حرف « نعم» برای تصدیق خبر است.
- Abstract
- Ma’ any prepositions are those words which relate the meaning of verbs to the nouns; moreover they indicate to different meanings independently according to the context. These prepositions are divided into three categories. First: they just paly the role of prepositions, like “min, ila, fi bi, li. waw, fa’ , thumma , bal , aw, am, and …..” Second: Those prepositions which sometimes play the role of prepositions and sometimes play the role of nouns, like “ala , ‘an, kaf, mudh , mundhu, ma, and…..”. Third: Those prepositions Which play the role of prepositions and verbs too, like “ khala, hasha, and ‘ ada.” Another categorization which is presented for Ma’ any preposition is according to Their role in the sentences. Based on this categorization Ma’ any prepositions are divided to“ diar prepositions”,“conditional prepositions’’ , “ ‘atf prepositions’’ “diawab prepositions” , “ istithna preposition” , and … Ma’ any prepositions are one of the subjects of lexicon which are examind in syntax, but as their close relationship to Islamic jurisprudence - and moreover they are some tools to show the meaning they have been dedicated a special chapter in most Islamic Jurisprudence books. Ma’ any prepositions have a major role in deductiny most of the Islamic jurisprudence rules, and have a worthy effect on most of the jurisprudence portals in jurist consult ideas. The most important jurisprudence rules which have been effected most by ma’ any prepositions are as follows: marriage contract, divorce, deposal, to liken wife to a mahram, swear of not to have a sex, oath, emancipation of the slave, confession and endowment. Islamic jurists depend on surface meaning of prepositions in their jurisprudence portals; since these prepositions have different usages in f
