عنوان پایان‌نامه
ارئه راهکار هایی برای کنترل گسترش افقی شهر ارومیه با استفاده از ابزارهای ساختاری
- رشته تحصیلی
- شهرسازی برنامه ریزی شهری و منطقه ای
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه پردیس هنرهای زیبا شماره ثبت: 8197;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 44667
- تاریخ دفاع
- ۲۰ بهمن ۱۳۸۸
- دانشجو
- هادی شادزاویه
- استاد راهنما
- اسفندیار زبردست
- چکیده
- رشد ناموزون، گسترش افقی و پراکنده¬رویی در شهرها از جمله مسائل و مشکلات شهرهای امروزی است که باعث تخریب و از بین بردن باغ¬ها و اراضی کشاورزی پیرامون شهرها و تبعات منفی دیگری شده¬اند که این امر لزوم هدایت آگاهانه و کنترل گسترش شهرها را دو چندان نموده است. از جمله پدیده¬هایی که در نیمه دوم قرن بیستم شکل گرفته، پدیده پراکنده¬رویی است که امروزه به¬عنوان یکی از موضوعات محوری در بسیاری از کشورها مطرح است. پراکنده¬رویی نتایج مثبت و منفی بسیاری به¬همراه داشته و می¬توان گفت که با توجه به ساختارهای گوناگون و ویژگی¬های متفاوت جغرافیایی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و غیره، دلایل پراکنده¬رویی از شهری به شهر دیگر متفاوت است. کشور ما نیز از این قاعده مستثنا نبوده و اگرچه بسیاری از شهرهای آن طی قرون گذشته گسترش کندی داشته اند، لیکن با گذر زمان بسیاری از آنها با پدیده پراکنده¬رویی مواجه بوده¬اند. علاوه بر این فرم¬های شهری با مشخصات و ویژگی¬های منحصر به فرد خود در نحوه گسترش شهرها تاثیر گذارند و عدم وجود فرم و ساختار مشخص برای شهر و از هم گسیختگی آن نیز بر گسترش افقی شهرها و شکل¬گیری پدیده پراکنده¬رویی موثر هستند. دراین بین، ابزارهای ساختاری که شهر را شکل داده و پیوستگی بین سازمان فضایی شهر را باعث می¬شوند، از جمله ابزارهایی هستند که برنامه¬ریزان شهری را به¬عنوان تصمیم سازان، می¬توانند مدیریت شهری را در کنترل این نوع گسترش شهری یاری رسان باشند. شهر ارومیه یکی از شهرهای کشور است که در سال¬های اخیر با سرعت بالایی گسترش یافته است. به¬منظور بررسی میزان پراکنده¬رویی در شهر ارومیه، پس از مروی بر متون نظری و تجربی مرتبط و بر اساس تلفیقی از نظریات اوینگ، تورنس و فرنکل و اشکنازی، با استفاده از 19 متغیر نشانگر پراکنده¬رویی و انجام تحلیل عاملی در 30 ناحیه شهر ارومیه، در نهایت شش عامل اختلاط کاربری، تراکم، بی¬قاعدگی نواحی ساخته¬شده، مرکزیت، دسترسی و فضای فعالیت به¬عنوان عوامل تبیین کننده پراکنده¬رویی در این شهر معرفی شده¬اند. نقشه نهایی که از ترکیب عوامل فوق در محیط GIS حاصل شده است، نشان می¬دهد که نواحی مرکزی شهر کمترین میزان پراکنده¬رویی را دارند و هرچه از مرکز شهر دور می¬شویم، پراکنده¬رویی تشدید می¬شود، به¬طوری که بیشترین پراکنده¬رویی در نواحی شمال¬غربی، جنوبی، شرقی و غربی این شهر دیده می¬شود.
- Abstract
- Disharmonic growth of the city and urban sprawl are the most problematic issues of current cities which have led to destruction of farm lands around the cities and other destructive consequences. Therefore, it has doubled the importance of conscious leading and expansion control of cities. Urban sprawl, which was initiated in the second half of the 20th century, is propounded as one of the main issues in most of the countries. Urban sprawl is accompanied by several positive and negative results and is caused by different reasons in different cities that have different geographic, economic, political and social characteristics. Iranian cities are no exceptions to this norm although they have had slow expansion over the last centuries. However, as the time goes by, most of them are faced with sprawl phenomenon. Moreover, specific characteristics of city forms are effective in urban expansion and having no specific city form and structure results in sprawl. Meanwhile, structural tools, which have formed the city and caused the integration of spatial organization of the city, are kinds of instruments that through them urban planners, as well as decision makers, can help the urban management to control the expansion of the city. Uroumieh is one of the cities that has confronted with rapid growth in recent years. In order to measure the sprawl in this city, after reviewing of related theoretical and practical literature, based on the findings of Ewing (2002), Torrens (2008), Frenkel and Ashkenazi (2007) on sprawl, 19 variables were selected to study the sprawl phenomenon in Uroumieh city. A factor analysis in 30 districts of the city was run to identify the underlying dimensions of sprawl in the city. Six factors were extracted and named as: mix land use; density; irregularity of the built up area; centrality; access; and activity spaces. The combination of these 6 factors in a GIS map illustrates that the central areas of the city is the least affected areas by sprawl,
