عنوان پایان‌نامه
بررسی زبان شعری نظامی از منظر نقد فرمالیستی
- رشته تحصیلی
- زبان و ادبیات فارسی
- مقطع تحصیلی
- دکتری تخصصی PhD
- محل دفاع
- کتابخانه دانشکده ادبیات و علوم انسانی شماره ثبت: 4208;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 70108
- تاریخ دفاع
- ۰۵ مهر ۱۳۹۴
- دانشجو
- زیبا اسماعیلی
- استاد راهنما
- منوچهر اکبری
- چکیده
- ظهور مدرنیسم در قرن بیستم، تحولات صنعتی و فرهنگی عمده‌ای در جامعه‌ی بشری و سبک زندگی مردم ایجاد کرد. یکی از زمینه‌هایی که در اوایل این قرن دچار تحولات بنیادی شد نظریه و نقد ادبی بود که با گسستن از سنت‌ها علم مطالعه‌‌‌‌ی ادبیات را وارد مرحله‌ی جدیدی کرد. این تحول عظیم توسط جنبش فرمالیسم در روسیه پایه‌گذاری شد. این مکتب که ادبیات را از دیدگاه زبان‌شناسی بررسی می‌کرد در خلال جنگ جهانی اول در روسیه به وجود آمد. فرمالیست‌ها به بررسی فرم اثر ادبی و رابطه‌ی عناصر موجود در متن تأکید داشتند. آنها تلاش کردند اثر ادبی را فارغ از پیش زمینه‌های تاریخی، فلسفی، اجتماعی، اخلاقی، روان شناسی و جامعه شناسی بررسی کنند که تا پیش از آن همواره مورد توجه ناقدان قرار می‌گرفت. هدف عمده‌ی این مکتب توجه به « ادبیّت» اثر ادبی و نقد و بررسی آن با شیوه‌ای علمی بود و از این رو به تحلیل و تجزیه‌ی عناصر موجود در متن می‌پرداختند. یکی از نظریه هایی که فرمالیست‌ها برای نخستین بار مطرح کردند و بر آن تأکید فراوان داشتند « آشنایی زدایی » نام دارد. آشنایی زدایی دلالت بر زدودن غبار عادت از واقعیت روزمره‌ی زندگی دارد؛ هنرمندان با ایجاد تغییر در شگردها و تمهیدات کهنه و مستعمل به نوعی آشنایی زدایی و غریب سازی ایجاد می کنند، ادبیات نیز می تواند آنچه را که در اثر کثرت برخورد برای ما مأنوس و آشنا شده، دوباره ناآشنا و بیگانه سازد. پس هر نوع ابداع و نوآوری در حوزه‌ی زبان و ادبیات، مصداق آشنایی زدایی است. بعدها با روی کار آمدن مکتب پراگ، موکاروفسکی " برجسته سازی" را در برابر آشنایی زدایی پیشنهاد کرد. برجسته سازی همان " هنجار گریزی " زبانی است که شاعر را از زبان خودکار دور می سازد. به عقیده‌ی لیچ فرایند برجسته سازی در زبان به دو شکل امکان پذیر است: هنجار گریزی و قاعده افزایی. هنجارگریزی را هرگونه انحراف و عدول از زبان هنجار (معیار) دانسته‌اند، البته تنها انحراف از هنجارهایی برجسته سازی ادبی محسوب می‌شوند که سبب ساز آفرینش هنری و ایجاد عناصر زیبایی‌شناسیک شوند. این دسته از هنجارگریزی‌ها، فراهنجاری نامیده می‌شوند. قاعده افزایی نیز چیزی نیست جز توازن در وسیع‌ترین مفهوم خود و این توازن از طریق تکرار کلامی حاصل می آید. در این پایان نامه تلاش شده است با تکیه بر دیدگاه‌های فرمالیست‌ها در زمینه‌ی آشنایی‌زدایی، برجسته‌سازی، هنجار گریزی، قاعده افزایی و موسیقی شعر؛ اشعار خمسه‌ی نظامی مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد و بدین ترتیب بخش‌هایی از زبان شعری نظامی در پنج گنج او مورد بررسی واقع شده که سبب برجسته شدن زبان این منظومه‌ها و تشخّص آنها در طول قرون شده است. کلمات کلیدی: نظامی گنجه‌ای، فرمالیسم، آشنایی زدایی، هنجار گریزی، قاعده افزایی
- Abstract
- One theory is that the formalists raised for the first time and had great emphasis on "defamiliarization" is called. Defamiliarization implies a habit of removing dust from everyday reality of life. Artists to modify the old techniques and devices used to create the kind of defamiliarization and whimsical, Literature can also be caused by a multitude of things familiar and familiar deal for us, again the familiar and alien. So any innovation in the field of language and literature, defamiliarization is true. Later, with the arrival of the Prague school, Mvkarvfsky "highlighting" defamiliarization against the proposal. Highlighting the "deviation" language that makes his rounds from automatic language. According to Leach, highlighting the process is possible in two ways: normal aversion and synergistic formula. Any deviation to deviate from the standard deviation (SD) have, of course, are the only deviation from the norms that lead to the creation of art and literature highlighting Zybayyshnasyk elements are created. These Hnjargryzyha, called Paranormal Myshvnd..qadh synergy is nothing less than the balance in the broadest sense and the balance achieved through verbal repetition. This thesis is an attempt to rely on the views of the formalists in the context Defamiliarization highlights, escaping the norm, rule synergies and music lyrics, lyrics Nezami be analyzed, Thus, portions of poetic language, he studied military in five treasure is the leading cause of distinction in this system and they have been over the centuries. Keywords: Nezami ganjavi, a formalism, defamiliarization, deviation, synergistic formula
