عنوان پایان‌نامه
تصحیح فرهنگ لغت عربی- فارسی دیباج الاسماء
- رشته تحصیلی
- زبان و ادبیات فارسی
- مقطع تحصیلی
- دکتری تخصصی PhD
- محل دفاع
- کتابخانه دانشکده ادبیات و علوم انسانی شماره ثبت: 4409;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 77617;کتابخانه دانشکده ادبیات و علوم انسانی شماره ثبت: 4409;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 77617
- تاریخ دفاع
- ۱۲ مهر ۱۳۹۵
- دانشجو
- علی اصغر اسکندری
- استاد راهنما
- سید محمد منصور
- چکیده
- از دیرباز تاکنون، تألیف فرهنگ‌های دوزبانه، به‌خصوص لغت‌نامه‌های عربی به فارسی، دغدغ? اهل ادب و عالمان این حوزه بوده‌است. تألیف چند ده فرهنگ عربی به فارسی که از نخستین قرون ورود اسلام به ایران برجا مانده، شاهدی است بر این مدعا. یکی از فرهنگ‌های قدیمی که از چشم مصححان و محققان لغوی دور مانده و تابه‌حال تصحیح نشده دیباج‌الأسماء است؛ فرهنگ عربی به فارسی‌ای که در سال 719 قمری کتابت شده و زمان تألیفش احتمالاً به قرن هفتم یا حتی ششم می‌رسد. مصحح ضمن تصحیح این تک‌نسخه، تمام لغات مندرج در دیباج‌الأسماء را با شش فرهنگ عربی به فارسی کهن (مقدمهالأدب، تاج‌الأسامی، تکملهالأصناف، اسمی‌فی‌الأسماء، دستورالإخوان، المِرقاه) مقایسه کرده و اگر ضبط نسخه را در هیچ‌یک از فرهنگ‌های ذکرشده، نیافته، اختلاف نسخ را در پانوشت آورده‌است و درصورتی که از غلط کاتب اطمینان یافته، ضبط نسخه را به پاورقی منتقل کرده و ضبط صحیح را به متن برده‌است. جدای از این موارد، هر کلمه یا معنی‌ای را که در فرهنگ‌های بررسی‌شده، نیافته، و یا توضیحات تکمیلی خودش را، با شمار? جداگانه‌ای، در پی‌نوشت آورده‌است. برخی واژه‌های کهن فارسی یا عربی‌های دخیل که معنی‌شان برای مخاطب هدف، مبهم بوده یا واژه‌هایی که دچار تغییرات زبانی و تلفظی شده‌اند، در انتهای کار معنی شده‌اند. در توضیح این واژه‌ها بیشتر از معنی لغت‌نامه و فرهنگ جامع زبان فارسی و فرهنگ فارسی بهره برده شده‌است. همچنین برخی واژه‌ها که در فرهنگ‌ها دیده نشده، مشخص شده‌اند. واژه‌های کلیدی: تصحیح، فرهنگ لغت، دیباج‌الأسماء، مقدمهالأدب، تاج‌الأسامی، تکملهالأصناف.
- Abstract
- From ancient times until now, writing bilingual dictionaries, particularly Arabic dictionaries to Persian, men of letters and scholars in this field have been concerns. Authored dozens Arabic dictionary of the first centuries of Islam in Iran which left, is evidence of this claim. One of the oldest culture that literally escaped from the eyes of corrector and researchers, and by far the Dibaj al-Asma’ is not correct; The Arabic to Persian culture in the year 719 A.H. scribe and time of writing it is probably seventh or even sixth. The editor by correction of the single version of all the words contained in Dibaj al-Asma’ compared with six Arabic culture to ancient Persian (Mogaddamat al-Adab, Taj al-Asami, Takmalat al-Asnaf, Al-Asma’ fi al-Asma’, Dastur al-Ekhvan, Al-Merqat) and if version is not found in any of the above –mentioned cultures, he difference between the versions is given in footnotes and if he has learned from the mistakes scribe, moved to the recording of version and is taken to the text the correct recording. A part from these cases, any word or meaning has not been found in studied culture, or he has written his additional details in footnotes with separate numbers. At the end of work, he has meaning some ancient Persian or Arabic word which their meanings are vague for the target audience or words that are changed in the language and pronounce. In explaining the words is used from the meaning of loghat-nameh and Farhang-e jame’-e zaban-e farsi and Farhang-e farsi. Keywords: Correction, Dictionary, Dibaj al-Asma’, Mogaddamat al-Adab, Taj al-Asami, Takmalat al-Asnaf.
