عنوان پایان‌نامه
تاثیر ساختار سیمای سرزمین فضای سبز شهر کرج بر غنا و فراوانی پرندگان
- رشته تحصیلی
- مهندسی منابع طبیعی - محیط زیست
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه مرکزی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی شماره ثبت: 4786;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 52249
- تاریخ دفاع
- ۳۰ بهمن ۱۳۹۰
- دانشجو
- ستار سلطانیان
- استاد راهنما
- جهانگیر فقهی, افشین علیزاده شعبانی
- چکیده
- محیط¬های شهری یک موزائیک چشم¬انداز از لکه¬های زیستگاهی متفاوت در ماتریسی از ساختمان و سطوح صاف ایجاد می¬کنند. مطالعه پرندگان در زیستگاه¬های شهری تاریخچه¬ای طولانی دارد و رابطه غنا و ترکیب گونه¬ای پرندگان در لکه¬های شهری تاکنون در شهرهای زیادی از کشورهای مختلف جهان مورد توجه قرار گرفته است اما علی رغم اهمیت این مسئله چنین پژوهشی در هیچ یک از شهرهای ایران مورد بررسی قرار نگرفته است. هدف از این مطالعه، بررسی ویژگی¬های سیمای سرزمین فضای سبز شهری، ساختار پوشش گیاهی و متغییرهای اختلال¬گر انسانی بر غنا و فراوانی پرندگان در مناطق شش و ده شهر کرج و سپس مقایسه هر یک از این مناطق است. بدین منظور 52 لکه فضای سبز در دو منطقه انتخاب شدند و هر یک از متغییرهای مذکور در آن¬ها اندازه¬گیری شدند. رقومی کردن لکه¬ها با استفاده از نرم افزار Arc Gis 9.3 از تصویر ماهواره¬ای Geo Eye-1 انجام شد و بمنظور شناسایی و شمارش پرندگان از روش نقطه¬ای با شعاع نامحدود به مدت ده دقیقه در لکه¬های فضای سبز شهری در فروردین و اردیبهشت 1390 استفاده شد. نتایج این مطالعه در مجموع بیانگر تاثیرپذیری فراوانی و غنای گونه¬ای پرندگان از متغییرهای زیستگاهی، انسانی و پارامترهای لندسکیپی و فیزیکی نظیر بافت سیمای سرزمین، محیط، مساحت، شکل لکه و همچنین نوع کاربری لکه زیستی در موزاییک چشم انداز شهر کرج است. این تغییر پذیری در خصوص پارامترهای بافت سیمای سرزمین، محیط، مساحت و متغییرهای پوشش گیاهی بصورت مثبت و در ارتباط با ضریب شکل و شدت اختلالات انسانی بصورت منفی است. در این رابطه لکه¬های زیستگاهی با کیفیت مطلوب از لحاظ پوشش گیاهی مهمتر از الگوهای مکانی و اندازه لکه برآورد گردید و رتبه بافت سیمای سرزمین در درجه دوم اهمیت قرار گرفت. بنابراین زیستگاه¬های طبیعی جهت حفاظت از پرندگان، دارای ارزش قابل توجهی هستند؛ زیرا امکان حضور گونه¬های بومی ناسازگار با محیط شهری را فراهم می¬کنند. بعلاوه حفظ لکه¬های زیستگاهی کوچک به عنوان جاپاهایی برای پرندگان در رسیدن به لکه های بزرگتر از عوامل مهم در برنامه¬ریزی اکولوژیکی شهری است. بنابراین یک رویکرد ترکیبی از بهبود پوشش گیاهی و الگوی مکانی لکه¬های زیستی و حفظ لکه¬های بزرگ در شهر کرج برای رسیدن به اهداف حفاظت پرندگان در دراز مدت ضروری بنظر می¬رسد.
- Abstract
- Urban area creates a landscape mosaic from different habitat patches in vertical and horizontal dimension. Study of birds in urban habitats has a long history. Combination and bird species richness in urban patches are important in many countries. This important fact has not yet been studied in Iran. The aim of this research is to study the characteristics of green space in an urban landscape, vegetation structure and human disturbance variables on the abundance and bird species richness in two municipal zones in Karaj city, and comparing these two zones from a landscape ecology perspective. For this purpose 52 green space patches in both regions were selected and all variables were recorded. Patches were digitized in Arc GIS 9.3 with Geo Eye-1 satellite image. Point count method with undistracted radius in ten minutes was used to identify and bird census in April and May 2011. The result showed that the abundance and bird species richness were affected by habitat, human, landscape variables, and land use. This variability has a positive relationship with landscape context, periphery, area, and vegetation variables, and has a negative relationship with shape coefficient and human disturbance. Habitat patches with high vegetation quality were more important than spatial pattern and patch size. Landscape context was less significant than vegetation structure. Therefore natural habitats have an important role for bird conservation by providing opportunity for bird species unable to coexist in urban areas. Maintaining small habitat patches as a stepping stone for urban birds to reach larger patches is an important factor for ecologically urban programming. As a whole, a combination approach of improving vegetation structure and spatial pattern of habitat patches are necessary for conservation purpose of bird species in Karaj city.
