عنوان پایان‌نامه
بررسی مجاز در روایات
- رشته تحصیلی
- الهیات و معارف اسلامی-علوم قرآن و حدیث
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه دانشکده الهیات و معارف اسلامی شماره ثبت: 1763ف;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 42413
- تاریخ دفاع
- ۱۳ مهر ۱۳۸۸
- دانشجو
- نرجس توکلی محمدی
- استاد راهنما
- عبدالهادی فقهی زاده
- چکیده
- وقوع مجاز در روایات، به سبب عربی بودن گفتار معصومان علیهم السلام، افصح و ابلغ بودن کلام آنان و تشابه منقولات روایی، فی الجمله امری مسلم و مقبول است. هم چنین توجه به مجازات روایی در شمار یکی از راه های فهم حدیث و رفع تعارض، از دیرباز در دانش فقه الحدیث مطرح بوده است. در این میان، سید رضی(ره)(م 406ق)کتاب المجازات النبوی را در شرح و تبیین روایات وارد بر سبیل مجاز، به اختصار تدوین کرده است. گرچه این اثر، نخستین و تنها کتاب مستقلّ شیعی در این زمینه است، بررسی مجاز به لحاظ نظری، دلایل وقوع آن در منقولات روایی و کیفیت فهم معانی مجازی در آن ها هیچ گاه به صورت تفصیلی و مستقل بیان نشده است. بر این اساس، بررسی چیستی و چرایی مجاز در روایات و کیفیت فهم و تطبیق آن بر نمونه های روایی در تألیفی جداگانه ضرورت می یابد که موجب آفرینش پژوهش حاضر شده است. درباره ی مجاز، به طور کلی، سه دیدگاه وجود دارد: دیدگاه مشهور، دیدگاه سکاکی و دیدگاه گروهی از فقهای متأخر شیعه. دو دیدگاه نخست، مجاز را به دو نوع عقلی و لغوی منقسم می داند اما سومین دیدگاه، با نقد و بررسی دو دیدگاه نخست، همه ی اقسام مجاز را عقلی می داند. در این میان، دیدگاه سوم به سبب جامعیت، عقل گرایی و معناگرایی در برداشت های مجازی و ارائه ی شیوه ای معقول و ضابطه مند درباره ی کارکرد مجاز، دیدگاه برگزیده و مبنا در این پژوهش شناخته شده است. دیدگاه های گوناگونی درباره ی جواز برداشت های مجازی از روایات در میان علمای اسلامی وجود دارد، که سیری از نفی مطلق و ظاهری گری تا پذیرش افراطی و باطنی گری را شکل می دهد. در این میان، دیدگاه میانه که بر عقل گروی اجتهادی در ماهیت معنا مبتنی است، دیدگاه مقبول و معقول در این زمینه است. سید رضی(ره) که یکی از قائلان به دیدگاه میانه و بزرگترین مقام علمی قرن چهارم هجری است، در المجازات النبوی به شرط صحت روایات و با اعتقاد به عقلی بودن مجاز، معانی مجازی را تبیین کرده است. این پژوهش، پس از بررسی کیفیت تبیین معانی مجازی در این اثر، استناد به شواهد لغوی، ادبی، قرآنی، روایی، تاریخی و مبانی کلامی، درنظرگرفتن اسباب و زمینه های صدور، توجه به صدر و ذیل روایت و بهره گیری از ذوق فطری و دانش شخصی را به منزله ی راه های فهم معانی مجازی روایات معرفی می کند. واژگان کلیدی: مجاز، روایات، متشابهات، عقلگرایی، معن
- Abstract
- Abstract: Occurrence of metaphor in narrations is above all something axiomatic and acceptable since some of the narrations are ambiguous and Imams were eloquent arab speakers. Moreover narrative metaphors have been noted as one of of the ways of understanding hadith and removing paradoxes in fiqh-al-hadith for a long time. Sayyed Razi authored Al-majazat-al nabaviyyah in explaining and defining narrations given through the medium of metaphor. Although this is the first and the only independent shiah book in this field metaphor has not been studied theoretically in terms of the reason of its occurrence in narrations in detail. This study sets out to examine the essence and reason of occurrence of metaphor in narrations along with the quality of understanding and matching it against narrative samples. There are three views about metaphor: the well-known view, Sakkaki´s view and the view of a group of recent shiah jurists (Faqihs). The first two views divide metaphor into two types: rational and lexical while the third view, criticizing the other two, regards all types of metaphor as rational. The third view is the basis of this study because of its comprehensiveness, rationalism, and semanticism in metaphorical exegesis and providing a rational and systematic approach to the function of metaphor. There are diverse views on permissibility of metaphorical inferences from narration among Muslim scholars, which range from absolute rejection and extroversion to extreme acceptance and introversion. The middle view based on juristic rationalism is the acceptable view. Seyyed Razi, who believes in the middle view as the greatest scientific figure in the fourth century, has described metaphorical meanings on the provision of authenticity of narrations and rationality of metaphors. This study, after examining the quality of specifying metaphorical meanings in Seyyed Razi´s book, introduce documentation based on lexical, literary, Koranic, narrative and historical eviden
