عنوان پایان‌نامه
تحلیل الگوی سطح بندی نظام شهری استان زنجان و ارائه الگوی بهینه نظام شهری
- رشته تحصیلی
- برنامه ریزی منطقه ای
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 59301
- تاریخ دفاع
- ۰۹ شهریور ۱۳۹۲
- دانشجو
- جواد رحمانی
- استاد راهنما
- اسفندیار زبردست
- چکیده
- در این مطالعه چگونگی استقرار و توزیع فضایی جمعیت و فعالیت در استان زنجان مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین اینکه به سؤالات: آیا نظام شهری جمعیت استان زنجان از قانون رتبه اندازه تبعیت می¬کند یا خیر؟ آیا شاخص¬های عملکردی و دسترسی به خدمات در سطح بندی شهرهای با معیار جمعیت رابطه مستقیمی دارد یا خیر؟ آیا نظام شهری موجود استان زنجان و سطح بندی آن¬ها از وضعیت مطلوبی برخوردار است یا خیر؟ چگونه می¬توان در نظام شهری استان و سطح بندی آن¬ها مداخله کرد؟ پاسخ داده شد. برای پاسخ¬گویی به سؤالات مطرح شده، تحلیل نظام فضایی جمعیت استان زنجان و رتبه بندی شهرهای استان زنجان؛ بررسی شبکه شهری سکونتگاه-های شهری استان زنجان و سلسله مراتب سکونت¬گاه شهری؛ تعیین مطلوب بودن نظام شهری استان زنجان و سطح بندی آن؛ ارائه راهکار برای بهبود نظام شهری استان و سطح بندی آن؛ صورت گرفت. برای تحلیل نظام شهری جمعیتی و جهت بررسی میزان نخست شهری از سه روش شاخص‌های نخست شهری، محاسبه شاخص‌های عدم تمرکز و قانون توزیع رتبه – اندازه شهری استفاده شد. سپس برای تحلیل عملکردی نظام شهری شاخص¬هایی که از بررسی متون نظری بدست آمده بود استفاده گردید و با روش تحلیل عاملی به تحلیل عملکردی نظام شهری پرداخته شد و با استفاده از تحلیل خوشه ای سطح بندی نظام شهری صورت گرفت. یافته¬های تحقیق نشان دادند که در استان زنجان نخست شهری وجود داشته ولی شدت آن رو به کاهش بوده و نظام شهری استان به سمت توزیع متعادل‌تر در حرکت است. همچنین برای تحلیل عملکردی از شاخص¬های: شاخص¬های جمعیتی، شاخص¬های آموزشی - فرهنگی، شاخص¬های مسکن، شاخص¬های اقتصادی و شاخص¬های برخورداری از امکانات اقتصادی – اجتماعی استفاده گردید. در نهایت در سطح بندی پیشنهادی این مطالعه، شهر زنجان به عنوان شهر برتر در استان زنجان، شهرهای ابهر، آببر، قیدار و ماهنشان در سطح دوم، شهرهای خرمدره، سلطانیه، زرین آباد، گرماب، چورزق در سطح سوم و شهرهای سجاس، زرین رود، صائین قلعه، حلب، دندی و هیدج نیز در سطح چهارم قرار گرفتند. کلمات کلیدی: نظام شهری، نخست شهری، تحلیل عاملی، تحلیل عملکردی
- Abstract
- This study aims to examine the spatial distribution of population and activities in Zanjan province. Specifically it aims to answer the following questions: Does urban system of Zanjan province follow the Zipf’s rank-size rule or not? Are functional indicators and access to services in cities directly related to their population or not? Are the urban system of Zanjan province and their classification desirable or not? How the urban system of Zanjan province and their classification could be improved? In order to answer these questions, the urban system of Zanjan province and the ranking of its cities was examihned, the network of urban settlements and the urban settlement hierarchy were scrutinized, the desirability of the urban system of Zanjan province and their classification was determined and finally the solutions to improve the urban system of Zanjan province and their classification was presented. For the analysis of the urban system of population and to evaluate the rate of urban primacy, three methods of determining primacy rate and the characteristics of the primate city, in conjunction with the indicators of decentralization and rank-size rule were applied. Then for functional analysis of urban systems indicators obtained from the theoretical literature were used by factor analysis method. Using cluster analysis the classification of urban system was obtained. Results of this study show that the Zanjan province has primacy but its intensity is reduced and the urban system is moving towards a more balanced distribution. For the functional analysis indicators such as demographic factors, educational factors - cultural, housing indicators, economic indicators were used. In the classification proposed in this study, Zanjan city is prposed as the premier city in Zanjan province, cities of Abhar, Gheydar and Mahneshan are in the second tier, cities of Khoramdareh, Soltanieh, Zarrin Abad, Gharmab, Chavarzagh, Sojas are in the third level, Zarrin Rood, Sayin G
