عنوان پایان‌نامه
بررسی بازده مصرف انرژی ، درجه کارائی فنی و مقیاس تولید زیتون در منطقه رودبار با استفاده از روش تحلیل پوششی داده ها (DEA)
- رشته تحصیلی
- مهندسی کشاورزی - مکانیزاسیون کشاورزی
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه مرکزی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی شماره ثبت: 6161;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 66154
- تاریخ دفاع
- ۱۸ شهریور ۱۳۹۲
- دانشجو
- ابوالفضل همتی
- استاد راهنما
- علی رجبی پور
- چکیده
- بخش کشاورزی به عنوان مهمترین تولید کننده مواد غذایی نه‌تنها مصرف کننده انرژی است بلکه مهمترین عرضه‌کننده انرژی به‌صورت زیست‌انرژی نیز محسوب می‌شود. استفاده کارا از انرژی در کشاورزی به دلیل صرفه‌جویی‌های اقتصادی، حفظ منابع نفتی و کاهش آلودگی‌های زیست محیطی، از شاخص‌های کشاورزی پایدار به‌شمار می‌رود. هدف از این مطالعه بررسی الگوی مصرف انرژی، تحلیل اقتصادی، بهبود کارایی مصرف انرژی و در نتیجه آن کاهش هزینه‌های تولید زیتون در شهرستان رودبار، خاستگاه زیتون در ایران، بود. بدین منظور اطلاعات مورد نیاز از 83 باغ زیتون از طریق پرسش‌نامه شفاهی در خردادماه تا آبان‌ماه 1391 جمع‌آوری شد. برای نمونه‌برداری از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده استفاده شد و حجم نمونه با استفاده از رابطه کوکران تعیین شد. نتایج نشان داد کل انرژی ورودی در یک دوره‌ی تولید زیتون GJ/ha 44/15 است. نسبت انرژی، بهره‌وری انرژی و افزوده خالص انرژی به ترتیب برابر با 33/1، kg/MJ 113/0 و GJ/ha 16/5 محاسبه شد. کودهای شیمیایی بیشترین مقدار انرژی مصرفی را به خود اختصاص داده است و بعد از آن الکتریسیته مورد استفاده برای آبیاری در رتبه دوم قرار دارد. طبق نتایج مدل‌سازی برای انرژی نهاده‌ها، کودهای حیوانی مهمترین نهاده مؤثر در عملکرد زیتون بوده و تأثیر انرژی نهاده‌ی آبیاری بر روی عملکرد منفی بود. با استفاده از روش تحلیل پوششی داده‌ها کارایی باغداران از لحاظ مصرف انرژی مورد بررسی قرار گرفت و نتایج نشان داد که حدود 1/30% از تولید کنندگان این محصول کارا بودند و میانگین کارایی فنی و کارایی فنی محض در تولید زیتون به ترتیب برابر 88/0 و 98/0 محاسبه شد. نتایج بهینه‌سازی مصرف نهاده‌ها نشان داد که 74/8% از کل انرژی ورودی قابل ذخیره‌سازی است و از این مقدار بیشترین سهم مربوط به انرژی کودهای شیمیایی است(78/63%). همچنین با ذخیره‌سازی انرژی ورودی، شاخص‌های نسبت انرژی، بهره‌وری انرژی و افزوده خالص انرژی به ترتیب 58/9% ، 58/9% و 21/26% بهبود خواهند یافت. در پایان هزینه‌های تولیدی زیتون محاسبه و تحلیل اقتصادی انجام شد. نسبت منفعت – هزینه 33/1 بود و هزینه‌ی کارگری (نیروی انسانی) بیشترین سهم در هزینه‌های تولید زیتون را داشت. بهینه‌سازی مصرف نهاده‌ها نشان داد که هزینه کل تولید این محصول امکان 39/3% کاهش را دارد که در این صورت نسبت منفعت – هزینه به 46/1 افزایش خواهد یافت. هزینه‌ی کودهای شیمیایی بالاترین سهم در کاهش هزینه‌های تولید را داشت.
- Abstract
- Agriculture sector as a most important food producer not only energy consumer, but it also considered as energy supplier in form of bio energy. Efficient use of energy in agriculture sector due to economic providences, preserving oil resources and decreasing environmental pollutions, is one of the sustainable agriculture indices. The objective of this study were to survey on energy consumption pattern, economic analysis, energy efficiency improvement and thereby reducing in olive production costs in Rudbar region, the origin of olive plant in Iran. For this purpose data were collected from 83 olive orchards using a face-to-face questionnaire in June to October 2012. The random sampling method was used and sample volume was determined by Cochran method. The results showed that total input energy for olive production was 15.44 GJ/ha. Energy ratio, energy productivity and net energy gain calculated as 1.33, 0.113 kg/MJ and 5.16 GJ/ha, respectively. The chemical fertilizers were the highest energy inputs and followed by electricity used in irrigation pumping system. The results of econometric model estimation based on energy inputs, the farmyard manure energy was the most significant input which affects the olive yield level and the effect of irrigation energy was negative. The orchardner efficiency in energy consumption view were evaluated by data envelopment analysis approach and the results revealed that about 30.1 % of olive producers were efficient and average of technical efficiency and pure technical efficiency calculated as 0.88 and 0.98, respectively. The results of optimization of use of inputs showed that 8.74% of total input energy could be saved and the highest share of this saved energy was for chemical fertilizers energy by 63.78%. Also by saving the input energy, energy ratio, energy productivity and net energy gain indices were improved with 9.58%, 9.58% and 26.21%, respectively. At the end of this research olive production costs and economic analysis were done. Benefit-cost ratio was found to be 1.33 and labor costs had highest share of olive production costs. Optimization of inputs usage revealed that total costs of olive production can reduce by 3.39% and thereby benefit-cost ratio will increase to 1.46.
