عنوان پایان‌نامه
ارزیابی اثرات توسعه در بوم سازگان مناطق تحت حفاظت استان تهران با مدل تخریب نمونه موردی پارک ملی لار
- رشته تحصیلی
- برنامه‌ریزی مدیریت وآموزش محیط زیست
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 67318;کتابخانه دانشکده محیط زیست شماره ثبت: ENV 1253
- تاریخ دفاع
- ۱۵ بهمن ۱۳۹۲
- دانشجو
- شبنم رضانیا
- استاد راهنما
- احمدرضا یاوری
- چکیده
- امروزه مناطق حفاظت شده رودرروی مسائل بی¬شماری هستند، وظایف و کارکردهای متعددی دارند و انتظارات مختلفی را نیز باید برآورده سازند. در این مناطق باید کارکردهای آموزشی، پژوهشی، ترویجی، تفرج، توریسم و حفاظت از منابع ژنتیکی بدون هر گونه تعارض با یکدیگر در گستره¬ای واحد و یکپارچه به کارگرفته شوند. پارک ملی لار با وسعت حدود 27000 هکتار در70 کیلومتری شمال شرقی تهران، در دامنه جنوبی مرتفع-ترین نقطه ایران در رشته کوه های البرز قرار دارد که به دلیل ویژگی¬های خاص و جوامع غنی گیاهی و جانوری تحت حفاظت قرار گرفته است. نزدیکی به کلان شهر تهران، برخورداری از مناظر زیبا و بی¬نظیر طبیعی و منظرگاه قله دماوند به تبع آن حضور کوهنوردان و گردشگران فراوان، نبود طرح جامع گردشگری پایدار منطقه، وجود راه¬های دسترسی زیاد، وجود دریاچه سد لار(تأمین¬کننده آب شرب مصرفی شهر تهران)، منطقه شکار ممنوع در کنار پارک ملی لار، مراتع فراوان، سامان¬های عرفی و دامداری، ورزش ماهی¬گیری در دریاچه سد لار، تخریب و فرسایش خاک و مراتع به خصوص در دوره حضور عشایر و ... شرایط حساسی را در «پارک ملی لار » به وجود آورده است. در این تحقیق به منظور حفاظت از این اکوسیستم بر مبنای توسعه پایدار و حفظ معیشت جوامع محلی، با استفاده از مدل تخریب به بررسی و پهنه بندی پارک ملی لار از نقطه نظر میزان تخریب یافتگی و آمادگی برای توسعه¬های مجاز در مناطق تحت حفاظت پرداخته شده است. در پارک ملی لار، 8 واحد هیدورلوژیک (با احتساب دریاچه لار) موجود است، که به عنوان واحدهای نشانزد در نظر گرفته شد. بعد از بررسی های مختلف 14 عامل تخریب انتخاب و شدت آن ها با مطالعات میدانی، صحبت با کارشناسان مربوطه، محیط بانان و مدیریت پارک ملی لار مشخص گردید. به منظور بررسی آسیب¬پذیری اکولوژیکی از لایه¬های اطلاعاتی که احتمال آسیب¬پذیری آنها وجود دارد مانند: شیب، ارتفاع، حساسیت سنگ مادر به فرسایش، طبقات عمق خاک، زمین شناسی، کاربری اراضی و پوشش گیاهی استفاده شد. پس از استخراج طبقات غالب در هر واحد هیدرولوژی، کد محدودیت آن¬ها تعیین گردید. پس از تعیین پارامترهای سه گانه مدل تخریب، ضرایب تخریب و سپس اولویت توسعه برای تمام واحدهای هیدرولوژی محاسبه شد. در نتیجه 4 پهنه نیازمند بازسازی و احیا و 4 پهنه نیازمند حفاظت در پارک ملی لار به دست آمد. در انتها با استفاده از روی¬هم¬گذاری نقشه کاربری اراضی وضع موجود و نقشه پهنه¬بندی اولویت توسعه در نرم افزار GIS، در صد کاربری¬های موجود در هر اولویت به دست آمد و متناسب با هر کدام استراتژی¬های مناسب ارائه شده است. بر اساس نتایج حاصل از پژوهش به دلیل این که پارک ملی لار جزو مناطق تحت حفاظت محسوب می¬شود هیچکدام از واحدهای نشانزد دارای اولویت توسعه شماره 1 نیستند و فقط دریاچه سد لار نسبت به توسعه مقاوم بوده است. بر اساس یافته¬های پژوهش به منظور اعمال مدیریت یکپارچه و موثر¬تر، پیشنهاد می¬شود با مطالعات دقیق¬تر و جامع¬تر امکان تغییر وضعیت پارک ملی به ذخیره¬گاه زیستکره بررسی شود.
- Abstract
- Today, protected areas are facing many issues. There are many responsibilities associated with these and many expectations. These areas need to be used in multi-faceted and harmonious ways. Functions such as education, research, advocacy, recreation, tourism and conservation of genetic resources should be used uniformly in a broad range, without any conflict with each other. Lar’s National Park with 27,000 acres, is located 70 kilometers North east of Tehran, in the Southern slopes of the highest Point in Iran, in the Alborz mountain range. Due to special features and rich varieties of plants and animals, Lar’s National Park was declared as protected area. Proximity to Metropolitan Tehran, possessing beautiful and breath taking natural scenery and view of Damavand peak appealing to climbers and tourists, inexistent tourism master plan, availability of access pathways, the Lar Dam Lake (provider of Tehran's drinking water), hunting areas near national park Lar, great pastures, and livestock allotments, fishing in Lake Lar dam and pasture degradation and soil erosion especially during the presence of nomads have created a sensitive condition in the “Lar National Park”. This study discusses protection of this ecosystems based on sustainable development and assuring the livelihoods of local communities. Makhdoom degradation model have been used to review Lar National Park and its zoning arrangement in terms of the degradation of readiness for development permitted in protected areas. In Lar National Park, eight hydrological units, including the Lar Lake exist, which are considered as zoning units. After various inspections, fourteen degradation causes were chosen and their intensities were determined during field study, discussion with related experts, the rangers and Lar national park management. To evaluate the ecological vulnerability, different layers of information that are likely vulnerable, such as slope, elevation, rock sensitivity to erosion, soil strata, geology, landuse and vegetation were used. After extraction of the dominant classes in each hydrological unit, their code limits were determined. After determining the triplet parameters of the degradation model, degradation coefficient and development level were calculated for all hydrological units. It resulted in identification of 4 zones requiring restoration and 4 zones requiring protection in Lar National Park. Finally, by overlaying the existing landuse maps and zoning maps in GIS software, the usage percentages of each area and accordingly its development needs were determined and required strategies were developed. Based on this research results and the fact that Lar National Park is a protected area, none of the zoning units can include development level of grade 1 priority and development grade 2 is only allowed in Lar Dam lake. Based on the findings of this research, in order to have a more effective management practice, it is recommended that the possibility of changing the status of Lar National Park to Biosphere reserve to be studied.
