عنوان پایان‌نامه
تعامل و تقابل فقیهان . صوفیان در مصر و شامات از قرن ۶ تا ۱۰هجری
- رشته تحصیلی
- تاریخ - تاریخ اسلام
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 76022;کتابخانه دانشکده ادبیات و علوم انسانی شماره ثبت: 4346
- تاریخ دفاع
- ۰۵ اسفند ۱۳۹۲
- دانشجو
- مریم حقی
- استاد راهنما
- رسول جعفریان
- چکیده
- این پژوهش در پی آن است که تعامل و تقابل فقیهان مصر و شامات با صوفیان را در یک دور? پانصد ساله، از ابتدای قرن ششم تا پایان قرن دهم، نشان دهد. برای بررسی این موضوع، سه کانونِ مهمِّ مذهبی در مصر و شامات را برگزیده‌ایم: قاهره، دمشق و جبل عامل. سپس فقیهان را بر اساس اصولِ اعتقادی (و نه مذهب فقهی) تقسیم کرده‌ایم؛ زیرا مذهب اصولیِ فقیهان را در برخورد با صوفیان، تعیین‌کننده‌تر از مذهب فقهیِ آنان یافته‌ایم. ابتدا، فقیهانِ اشعریُ الاصول در قاهره را از نظر گذرانده‌ایم. آنان در پیوندی تنگاتنگ با صوفیان بوده‌اند. برای نمونه، به معرّفیِ پنج تن از فقیهانِ صوفی‌مشرب قاهره (یک نمونه در هر قرن) پرداخته‌ایم. این پنج نفر، هم‌زمان دارای بالاترین مناصب در فقه و تصوف بوده‌اند. سپس، به سراغ دمشق رفته‌ایم که مذهب اشعری در آن رواج داشته، اما با ظهور ابن‌تیمیه، جریان سَلَفی در آن به راه افتاده است. سلفیان، در عینِ احترام به صوفیانِ سلفی، بسیاری از صوفیان را تکفیر کرده‌اند. آنان برخی از صوفیان را نه به دلیلِ اباحی‌گری، بلکه به دلایلِ اعتقادی، واجب‌القتل می‌دانند؛ علاوه بر وحدتِ وجود، گرایش به تشیع، از مهم‌ترین دلایلِ تکفیرِ صوفیان توسط سلفیان بوده است. فصل پنجم، دربار? فقیهانِ جبل‌عامل است که در فقه و اصولِ عقاید،شیعه مذهب بوده‌اند. گرچه تصوفِ خانقاهی در جبل‌عامل رواج نداشت، اما بررسیِ نظراتِ فقیهانِ عاملی،هم به دلیل گرایشِ آنان به نوعی تصوف، و هم به دلیل تعاملِ آنان و برخی شاگردان و مقلّدان‌شان با صوفیان -به ویژه در ایرانِ صفوی- مهم است. تا جایی که ما دیده‌ایم، تا پایانِ قرنِ دهم، اثری که نشانگرِ تقابلِآنان با صوفیان باشد، به جا نمانده است. واژه‌های کلیدی: فقیهان، صوفیان، فتوا، خانقاه، اشعری، سلفیه، تشیّع و تصوف.
