عنوان پایان‌نامه
تحلیل هستی‌شناسی و معناشناسی اشتراک معنوی
- رشته تحصیلی
- فلسفه دین
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه پردیس قم شماره ثبت: 001772;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 62391
- تاریخ دفاع
- ۱۳ بهمن ۱۳۹۲
- دانشجو
- محمدمهدی جندقیان
- استاد راهنما
- محمدعلی عبدالهی
- چکیده
- مسئله¬ی معناداری زبان¬دین، که از جمله¬ی مهم¬ترین مشغله¬های اندیشمندان¬دین [متکلم و فیلسوف¬¬دین] است، درصدد آن است تا به این پرسش اصلی پاسخ دهد که: چگونگه زبان¬دین، واجد معنای معرفت¬بخش است؟ پیشینه¬ی تاریخی نظریات معناداری و سعی اندیشمندان بر حفظ محدودیت¬های مسئله، همچون: حد تشبیه و تعطیل، ارائه¬ی پاسخی خردپذیر و منطبق بر دستاوردهای زبان¬شناختی و امور عقلانی، بر اهمیت و جذابیت مسئله افزوده است. ملاصدرا، ضمن بیان جامعی از اوصاف و محمولات گزاره¬های الهیاتی، دو راه کار برای معناداری توصیفات الهی، عرضه می¬کند: یک؛ نظریه¬ی "تأویل متشابهات" و دو؛ نظریه¬ی "اشتراک¬معنوی". در این بین نظریه¬ی اشتراک¬معنوی در محمولاتی چون: مفاهیم عام [مثل: شیء، وجود یا هستی] صفات ذاتی [مثل: علم، حیات و قدرت]، جریان دارد. و نظریه¬ی تأویل متشابهات در اوصاف فعلی [مثل: رضا و غضب] و تمثیلی [مثل: دست و صورت، رفت و آمد] خدا، جریان دارد. ملاصدرا، بر اساس اشتراک¬معنوی، نشان می¬دهد که: در مقام معناشناختی: معنای اوصاف الهی، آنچنان که مورد انتظار اندیشمندان و متدینان است کاملاً معلوم و مأنوس و مطابق دستاوردهای زبان¬شناختی است، یعنی صفات با یکدیگر، تمایز معنایی د¬ارند و معنی هر وصف به نحو اشتراک¬معنوی و مفهوم مشکک است. البته صدرا، در تحلیلی نشان می¬دهد که: معنای دقیق و عمیق معرفت¬شناسانه¬ی این اوصاف به اعتراف عقل بشری، دست¬نایافتنی است. وی در مقام هستی¬شناختی ثابت می¬کند: این اوصاف از تمایز و دوگانگی کاملی بین خالق و مخلوق برخوردار است. چرا که نحوه¬ی وجود این اوصاف در حق¬تعالی به نحو واجب و مستقل و بی¬کران است و در سایر موجودات، به نحو محدود، وابسته و امکانی، و لذاست که تباین و تنزیه مورد نظر دین، متدینین، تأمین می¬شود. در این بین، صدرا، به نظرگاه دیگر و مهم¬تری در مسئله¬ی معناداری زبان¬دین نیز اشاره می¬کند و از آن تحت عنوان "تأویل جامع" نام می¬برد. بر اساس این دیدگاه، تمام گزاره¬های دین دارای معنای حقیقی است. معنایی مقول به تشکیک، که فاعل شناسا با توجه به جایگاهی که در نزدیکی یا دوری با مؤلف متن دارد، می¬تواند نسبت به درجه¬ای از معنای حقیقی زبان، آگاه شود.
- Abstract
- The issue concerning the meaningfulness of religious language, which is one of the most important preoccupations of scholars of religion (theologians and philosophers of religion), seeks to answer this question: How is language of religion informative and cognitional? Historical background of the views regarding this issue and the scholars' attempts not to violate specific limits such as the limits of analogy or negation and their efforts to offer an intellectual and linguistic-based response, have added to its attractiveness. Mull? Sadr?, expressing a comprehensive description of the divine attributes and the predicates of the religious propositions, offers two solutions to prove the meaningfulness of divine descriptions: first is called the theory of "Interpretation of the Ambiguous" and the second is the theory of "Polysemy". The first theory can be applied in predicates such as: general concepts (like thing, being or existence), and the extrinsic attributes (like: knowledge, living and power). The second theory is applied in God's acting attributes (like: satisfaction and wrath) and analogical attributes (like: having hand and face, coming and going) Using the polysemy, Mulla Sadra indicates that: in semantic analysis, the meanings of divine attributes, as the faithful thinkers expect, are completely clear, common and based on the linguistic principles. That is the attributes are meaningfully distinct and each one has a common but systematically ambiguous meaning. Mulla Sadra, however, proves that reaching the exact and profound meanings of these attributes is beyond the human capacity and not accessible. In an ontological approach he proves that the attributes common between man and God are essentially distinct, since they are ascribed to God in an unlimited and necessary way while they are attributed to man as limited to time and place and thus the absolute uniqueness of God suggested by religions is supported. In the meantime, Sadra points to another important issue about the meaningfulness of religious language which is called "comprehensive interpretation". Based on this theory, all religious propositions have real meanings, but this meaning has a multi-layered nature which the reader based on his closeness or remoteness to the writer can have awareness about a certain level of the meaning. Keywords: Religious Language, Polysemy, Interpretation of the Ambiguous, Comprehensive Interpretation, Mulla Sadra, Meaningfulness
