عنوان پایان‌نامه
زندگی، زمانه و تاریخ نویسی قاضی احمد قمی
- رشته تحصیلی
- تاریخ ایران اسلامی
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه دانشکده ادبیات و علوم انسانی شماره ثبت: 00980-56;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 46941
- تاریخ دفاع
- ۱۵ مهر ۱۳۸۸
- دانشجو
- آزاده حسنین
- استاد راهنما
- منصور صفت گل
- چکیده
- قاضی احمد قمی ( 935- حدود1015هـ. ق)، صاحب دو اثر مهم خلاصه التواریخ و گلستان هنر، یکی از تاریخ نگاران مهم عصر صفویه (905-1035هـ. ق) است. بررسی زندگانی و تاریخنویسی وی گوشه ای هرچند کوچک از حیات فرهنگی و هنری دوره صفویه را روشن می سازد. در تاریخ ایران، عصر صفوی، گذشته از جریانات سیاسی، مذهبی و اجتماعی، از نظر فرهنگی و هنری نیز دوره ای مهم محسوب می شود. یکی از راههای شناخت مسائل فرهنگی آن عصر، آشنایی با شخصیت ها و اندیشه حاکم بر متون تدوینی است. زیرا از دوره صفویه متون تاریخی فراوانی به جای مانده است و آگاهی از روش و اندیشه تاریخ نگاری نویسندگان آن متون، به شناخت بیشتر تحولات تاریخ نویسی این دوران، کمک شایانی می کند. البته باید توجه داشت که منابع و متون دوره صفویه، علی رغم شباهت های ظاهری در روش، سبک و اندیشه تاریخ نگاری با یکدیگر متفاوت هستند. بنابراین آشنایی با نویسندگان و مورخان و آثار آنان کمک بسیاری در روشن شدن موقعیت فرهنگی و به خصوص تاریخ نگاری دوره مورد بحث دارد. قاضی احمد قمی، مورخ قرن دهم و یازدهم هجری قمری و از خانواده ای فاضل و دانشمند بوده است. وی کارمند عالی رتبه در حکومت صفوی بوده و مناصب مهم دیوانی داشته است. او خلاصه التواریخ را به فرمان شاه اسماعیل دوم ( 984-985 هـ. ق) شروع به نگارش کرد، ولی با مرگ شاه نتوانست آن را به پایان برساند و در نهایت در دوره شاه عباس یکم صفوی (996-1035 هـ. ق) تمام و به وی هدیه کرد. این کتاب در تاریخ صفویه از روزگار شیخ صفی الدین اردبیلی( نیمه نخست قرن هشتم هجری) تا سال 999 هـ. ق یعنی سال های نخست پادشاهی شاه عباس یکم را دربر می گیرد. این اثر مانند سایر آثار این دوره، بیشتر از همه، به تاریخ سیاسی و نظامی صفویان اختصاص دارد. ولی با توجه به آنکه قاضی احمد، شخصی هنردوست و از خاندانی هنرمند نیز بوده است، به مسائل هنری و اجتماعی عصر خود توجه بسیاری کرده است. چارچوب اندیشه قاضی احمد، برگرفته از رهیافت های اسلامی و تشیع گرایانه بوده و این بینش در تألیف کتاب وی نیزتأثیر بسزایی داشته است. با بررسی زندگی و آثار قاضی احمد قمی می توان به اندیشه های تاریخ نگارانه وی و تأثیراو در تاریخ نویسی عصر صفوی پی برد. نگارنده در پژوهش حاضر در پی آن است تا با شناخت زمانه، زندگی و آثار قاضی احمد قمی به خصوص خلاصه التواریخ ، به اندیشه و نگاه تاریخ نگارانه وی پی برده و جایگاه او را درمیان تاریخ نگاران آن عصر بررسی نماید. کلید واژگان: عصر صفوی، قاضی احمد قمی، تاریخ نویسی، خلاصه التواریخ، گلستان هنر.
- Abstract
- Qazi Amad Qomi (935-about 1015 AH) the author of two important books, Kholasah Al-tavarikh and Golestan-e Honar, is one of the major historiographer of the Safavid era (905 -1035AH). The study of his life and historiography elucidates a little corner of artistic and culture life of Safavid period. Beside the political, religious and social events, this period of time has cultural and artistic values. One way of understanding the cultural issues of that time, is to know the men and thoughts prevailing the compiling contexts. Because it has been remained many historical contexts from Safavid era and learning about the evaluation of historiography of this time can help us to know about their methods and thoughts of historiography. Of course, it should be noted that the books of Safavid period, despite of some apparent similarity in methods and thoughts of historiography are indeed different. So studding about historians of Safavid era and their woks lead us to understanding cultural status, especially historiography of that time. Qazi Ahmad Qomi, historiographer of 10th and 11th century After Hejrat, was born in an intelligence family. He was a senior staff in the safavid government and had important positions in their administration. He began writing Kholasah Al-tavarikh to the order of Shah Ismai’l ll (984-985AH) but with the death of Shah, he could not finish it. Eventually he finished his book, in the period of Shah Abbas I (996-1035AH) and dedicated to him. This book includes the Safavid era,from Sheikh Safi Al-din Ardebili to the year 999 AH, the early years of Shah Abbas l. kholasah Al-tavarikh, like other book of this period, mostly contain Safavid political and military history. But according to the Qazi Ahmad’s personal was interested in arts and cultural maters, we can find many artistic, social and cultural issues in his book. Qazi Ahmad framework of thought, is taken from Islam’s thoughtful achievements and Shi’it creed and this insight had a great influence on his writing. This present study sought to recognize the life, era and historiography of Qazi Ahmad Qomi, and the position of him among other historiographers of safavid era. Key Words: Safavid era, Qazi Ahmad Qomi, historiography, khulasah al-tavarikh, Golestan-e Honar.
