عنوان پایان‌نامه
راهکارهای رفع تعارض از روایات تفسیری
- رشته تحصیلی
- الهیات و معارف اسلامی-علوم قرآن و حدیث
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه دانشکده الهیات و معارف اسلامی شماره ثبت: 2060ف;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 54984
- تاریخ دفاع
- ۱۲ مهر ۱۳۹۱
- دانشجو
- هادی بهرامی
- استاد راهنما
- محمدرضا شاهرودی
- چکیده
- تعارض به معنای تنافی مدلول حداقل دو دلیل معتبر است و بررسی آن در مورد احادیث، در مرحله‌ای بعد از فهم آن دو حدیث صورت می‌گیرد. بر پایه یافته‌های علمی در پژوهش‌های مرتبط، اولین گام در حل مسئله تعارض، جمع عرفی است. روایات بیان کننده مصداق، کنایه و مجاز، خاص و عام، مطلق و مقید، ظهر و بطن، تأویل، تقدیر آیات، توسعه معنا و وجوه و نظایر، از جمله روایات تفسیری هستند که تعارض بین آنها ابتدایی است و با جمع عرفی مشکل آنها رفع خواهد شد. در مقابل، تعارض احادیثی از قبیل اخبار مربوط به تحریف، قرائات، نسخ، تقیه و... از نوع تعارض مستقر است و از میان آنها، باید یکی را پذیرفت. برای ترجیح یکی از این دو حدیث، لازم است تا از معیار موافقت آنها با دلیل قطعی یعنی کتاب خدا، سنت متواتره و علوم معتبر مانند: علوم زبان عرب، تاریخ و اسباب نزول بهره‌برداری شود. استفاده از سیاق آیاتی که احادیث متعارض در مورد آن وجود دارد، یکی دیگر از معیارهایی است که مختص احادیث تفسیری بوده و میزان مطابقت حدیث با آن، می‌تواند ملاک گزینش واقع شود. گذشته از کاوش در درون متن، مرجح دیگری که به ترجیح احادیث تفسیری کمک می‌کند، سند است؛ به ویژه این‌که احادیث تفسیری با مشکلات عدیده‌ای در زمینه سند روبرو هستند. نظرات دانشمندان درباره ترتیب استفاده از مرجحات فوق متفاوت است؛ عده‌ای از ایشان کتاب خدا و سنت را در اولویت می‌دانند و پاره‌ای دیگر معتقدند هیچ یک از این مرجحات بر دیگری تقدم ندارند و شدت و ضعف هر دلیل است که ترتیب استفاده از مرجحات را مشخص می‌کند. گاهی اوقات نیز استفاده از مرجحات کارگشای مسئله تعارض روایات تفسیری نیست. در این موارد باید به فهمی که از سایر منابع تفسیری ـ غیر از حدیث ـ در مورد آیات قرآن بدست آورده‌ایم، بسنده کنیم و در مورد آنان سکوت کنیم.
- Abstract
- Conflict of evidence means at least two reasons negate each other. Survey of confidence on the issue of hadith is a step after we understand hadith and accept it. According to scientific bases, the first step to solve conflict of evidence is conventional coincidence. Hadiths of declaration of instance, allusion and figurative, general and particular, unconditioned and conditional, exoteric and hidden meaning, allegorical interpretation, extension of meaning are among exegesis hadiths which their conflict is initial and will solve by conventional coincidence. In other hand the conflict of hadiths about alteration, recitations, abrogation, dissimulation, etc. is fixed and we must choose one regarding their concept. To choose preferable hadiths we need to calculate how much they rely on Quran, the certain tradition, and other sciences such as Arabic language, history, and atmosphere of descending verses. One element that is especially for exegesis hadiths is using the concept of Quranic verses which opponent hadiths were issued about. In addition of survey text, another reason which helps to choose preferable exegesis hadiths is authenticity, while these kinds of hadiths have many problems in this regard. Scholars have different views how we should order aforesaid preferable, but the best idea is "naturally none of them prefers to others". Sometimes using preferable doesn't solve the conflict in exegesis Hadiths; so we just get use of non-exegesis sources and put making decision about these kinds of hadith on scholars' shoulders.
